Ədalət Partiyasının sədr müavini Prezidentin jurnalistlərlə görüşünü Moderator.az saytına müsahibəsində şərh edib.
-Heydər bəy, həm jurnalist, həm də siyasətçisiniz. Ölkə rəhbərinin mətbuat nümayəndələriylə görüşündə səsləndirdiyi fikirlər həm siyasi, həm media nümayəndələrini maraqlandıran məqamlarla yadda qaldı. Bu görüş haqqında jurnalist-siyasətçi kimi nə deyə bilərsiniz?
-Ölkə başçısının media nümayəndələriylə görüşməsini təbii sayıram. Digər ölkələrin siyasi həyatına nəzər salanda Prezidentlərin zaman-zaman media nümayəndələrinə brifinqlər verdiyini, onlarla ölkə problemlərini müzakirə etdiyini görürük. Media siyasilərin fikirlərini vətəndaşlara, vətəndaşların mövqeyini siyasilərə çatdıran əsas orqandır. Məcazi mənada desək, onlar həm cəmiyyətin elçisi, həm də hakimiyyətin danışan dili, eşidən qulağıdır. Könül istərdi ki, ölkə rəhbərləriylə media nümayəndələri arasında bu cür görüşlər tez-tez olsun. Bu görüşlər ölkə idarəçiləriylə ölkə vətəndaşları arasındakı əlaqələri möhkəmləndirər, həqiqi dialoqa çevrilər, demokratik ənənələrin yaranmasına yol açar.
-Ölkə baçşısının görüşdə səsləndirdiyi fikirləri necə qiymətləndirirsiniz?
-Tək kəlməylə desək, bu çıxışı bütün məsələlərdə nəzəri cəhətdən haqlı, bir sıra məsələlərdə isə pratikada isə heç də həmişə təsdiqini tapmayan çıxış kimi qiymətləndirmək mümkündür. Cənab İlham Əliyevin dediyi bütün məsələlər demokratik dövlətçiliyin təməl şərtləridir. Bütün sivil ölkələrdə mövcud olan reallıqlardır. Amma onların bir çoxu bizdə müşahidə olunmur. Məsələn, ölkə başçısının fikrinə görə, Azərbaycanda söz və vicdan azadlığı var, siyasi partiyaların azad fəaliyyət göstərməsi üçün hər cür münbit şərait mövcuddur, vətəndaşlar sərbəst toplaşmaq hüququndan maksimum istifadə edə bilirlər, insanlar öz idarəçilərini və təmsilçilərini demokratik seçkilər vasitəsilə seçirlər. Bir sözlə, ölkədə qurd quzuyla otlayır. Həqiqətdə isə həbsxanalarda Əvəz Zeynallı, Pərviz Həşimli kimi jurnalistlər, Qurban Məmmədov kimi siyasilər azad olunacağı günü gözləyirlər, siyasi partiyaların üzünə bütün telekanalların qapıları bağlıdır, seçkilər saxtalaşdırılır, vətəndaşların mitinq keçirmək azadlığı Bakı merinin icazəsindən asılıdır. Hansı ki, bu merin hər kəlməsi belə ictimaiyyətdə ironiya doğurur. Düzdür, Azərbaycan tam Şimali Koreya da deyil. Bizdə istədiyin fikri ifadə edə, siyasi hakimiyyəti sərt tənqid atəşinə tuta bilərsən. Fəqət ölkədə azad mətbuatın qarşısında yaradılan süni problemlər onların geniş oxucu kütləsinə xitab etməsinin qarşısını kəsir, nəticədə özün yaşıb özün oxumuş vəziyyətinə düşürsən. Bu isə sözün təsir gücünü azaldır.
-Hansı problemlərdən danışırsınız?
-Hansını deyim? Mətbuatın əl-qolunu bağlayan problemlərin sayı-hesabı yoxdur. Hakimiyyət bu istiqamətdə sistemli işlər aparır. Qəzetlərin satışına əngəllər yaradır, şirkətlərin onlara reklam vermələrini əngəlləyir. Halbuki demokratik quruluşlarda iş adamları mətbuata reklam verməyə təşviq olunurlar. Başlıca problemlərdən biri jurnalistlərin bir sıra məmurlardan informasiya almaq hüquqlarının pozulmasıdır. Əslində isə o məmurlar informasiya verməkdən imtina etməklə öz vəzifələrini yerinə yetirmirlər və bu mütləq hüquqi məsuliyyət yaratmalıdır. Azərbaycanda hansısa məmuru kəskin tənqid etdiyinə görə bir jurnalistə 9 il iş kəsildiyi halda, indiyə qədər jurnalistin sorğusuna cavab vermədiyinə görə hər hansı məmura gözün üstə qaşın var deyən olmayıb. Sözsüz ki, bu fikirləri deyərkən mən bütün günahları hakimiyyətin üstünə də atmaq istəmirəm. Etiraf etməliyik ki, mətbuat işçiləri kimi bizim də məmurlara qarşı az günahımız olmayıb. Bəzən etibarlı mənbə hesab etdiyimiz qeyri-müəyyən ünvanın arxasında gizlənərək müxtəlif insanlar haqqında dezinformasiyalar yaymışıq. Fəqət bütün bunlar yalnız bizim mətbuata xas xüsusiyyət də deyil. Vaxtilə Mark Tven deyirdi ki, bizdə mətbuat azadlığı haqqında qanunlar var. Yaxşı olardı ki, vətəndaşları azad mətbuatın hücumlarından qoruyan qanunlar da yaradılsın. Bununla belə hakimiyyətin mətbuat orqanlarının fikirlərinə, xəbərlərinə etinasızlığı sözün qüdrətini aşağı salır. Bəzən bu cavabdehsizlik nəinki jurnalistlərə, hətta ölkənin qanunverici orqanlarının nümayəndələrinə qarşı həyata keçirilir. Baxın, Ədalət Partiyasının sədri İlyas İsmayılov ölkəmizin yetişdirdiyi ən savadlı hüquqşunaslardandır, müxtəlif zamanlarda hüquq sahəsinin ən yüksək orqanlarında çalışıb, onlara rəhbərlik edib. Hal-hazırda isə deputatdır. Bir deputat kimi ölkə rəhbərindən tutmuş MSK-ya, Konstitusiya Məhkəməsinə qədər rəsmi məktublar göndərir, ölkədə çox ciddi qanun pozuntusunun mövcudluğu haqqında onlara xəbərdarlıq edir. Amma onun məktublarına və şifahi müraciətlərinə cavab verən tapılmır. Bir ölkədə hətta millət vəkilinin qaldırdığı məsələ qulaq ardına vurulursa, hansı söz azadlığından, demokratiyadan, hüquqi dövlətçilikdən danışmaq olar? Eşidilməyən sözün nə qiyməti var? Ölkə başçısı dilə gətirdiyi bu fikirlər özü-özlüyündə çox gözəldir, ancaq istərdim ki, bu fikirlərin həyata keçirilməsində məmurlar şəxsi nümunə göstərsinlər.
-Sizcə ölkə başçısının mətbuat nümayəndələriylə görüşü hansı zərurətdən doğdu?
-Prezidentin çıxışa başlarkən dediyi ilk cümlələrdən biri bu cür olub: “...müasir dünyada inkişaf etmiş ölkələrdə azad medianın səviyyəsi hər bir ölkənin səviyyəsini göstərir. Azərbaycanın qarşısında isə belə məqsəd qoyulub ki, Azərbaycan gələcəkdə inkişaf etmiş ölkələrin sırasına daxil edilsin.” Mənə elə gəlir ki, o görüşün bütün mahiyyəti bu cümlədə ifadə olunur. Hər bir ölkə demokratik cəmiyyət quruculuğunu özü həyata keçirsə daha effektli nəticələr ortaya çıxa bilər, daha anlamlı və qalıcı olar. Nə yazıq ki, bizdə öz xeyrimizə olan siyasi dəyişikliklər belə başqaları tərəfindən sifariş edilir və bunun hüquqi əsasları var. Beynəlxalq hüquqa görə demokratiya insanın fundamental hüququ olduğundan başqa ölkələr bu işə qarışa bilirlər.
-Yəni demək istəyirsiniz ki, beynəlxalq təzyiqlər qarşısında qalan hakimiyyət bu görüşlə xarici güc mərkəzlərinə demoratikləşmə siqnalı verdi?
-İlham Əliyevin çıxışının bəzi aspektlərinə nəzər salanda belə bir ehtimal da yarana bilər. Məsələn o, jurnalistlərə müraciət edərək bildirir ki, biz artıq beynəlxalq təzyiqlərə məruz qalmaq mərhələsinə qədəm qoyuruq. Siz də bu ölkənin vətəndaşlarısınız. Gəlin, bu ölkənin ümdə problemlərini bərabər həll edək. Ölkəmizə olan beynəlxalq təzyiqlərə birgə sinə gərək. Xüsusilə Qarabağ məsələsində Azərbaycan mediasının hakimiyyətlə eyni mövqedən çıxış etməsi vacibdir. Mən bu fikirləri səmimi qəbul edirəm. Azərbaycan həqiqətən də beynəlxalq təzyiqlər qarşısında çox şey itirə bilər.
-Prezident Qarabağ məsələsinin həllində mediaya birgə fəaliyyət göstərməyi təklif etdi. Sizcə, Azərbaycan mediası bu məsələdə hansı rol oynaya bilər?
-Ölkə başçısı görüşdə haqlı olaraq zamanəmizin informasiya dövrü olduğunu vurğuladı. Bu məsələdə mən tamamilə onun fikrinə qatılıram. Məlum olduğu kimi, Qarabağ problemi böyük ölçüdə qloballaşıb. Onun həllində qlobal ictimai rəyin mühüm rolunun olacağı danışmazdır. Qlobal ictimai rəyə təsir etmək üçün isə qlobal miqyaslı media orqanına ehtiyac var. Bu elə bir orqan olmalıdır ki, dünyanın hər yerində insanlar onu izləməyə ehtiyac hiss etsinlər. İndiyə qədər bu sahədə bütün imkanlar yalnız ABŞ, İngiltərə, Fransa kimi dövlətlərin əlində idi. Xüsusilə “ərəb baharı”nda Qətərin “Əlcəzirə” tele-kanalı sübur etdi ki, bu monopoliyanı yarmaq olar. Fəqət bunun üçün tele-kanallarda obyektiv xəbərçilik, aydınladıcı analitik araşdırmaçılığa ehtiyac var. Azərbaycanda olduğu kimi yalnız Prezidenti mədh edən proqramlarla dünya arenasına çıxmaq olmaz. Əks halda səni heç öz ölkəndə belə izləməzlər. Təəssüf ki, bizim hakimiyyətin siyasi xarakteri indiyə qədər bu cür azad və qlobal səviyyəli media orqanlarının yaranmasına imkan verməyib. Nəticədə erməni separatçıları bizi bütün beynəlxalq arenalarda üstələyirlər. Ən azı erməni yalanını ifşa etmək üçün biz mediamızın qlobalmiqyaslı təsir gücünə çevrilməsi önündəki bütün əngəlləri ortadan mütləq qaldırmalıyıq.
-İlham Əliyevin çıxışında ən maraq doğuran məsələlərdən biri də müxalifət haqqında dediyi sözlərdi. Bunu mesaj kimi qiymətləndirmək olarmı?
-Təbii. Onun müxalifəti iki yerə ayırması, bir qisim müxalifətə milli qüvvələr kimi baxdığını elan etməsi bütün hallarda müsbət hadisədir. Biz indiyə qədər İlham Əliyevi müxalifətə “anti-milli ünsür” kimi baxan insan kimi tanıyırdıq. İndi isə onu tamamən yeni keyfiyyətilə kəşf edirik. Çox təəssüf ki, nəinki müxalifətdə, həm də iqtidarda öz şəxsi maraqlarını milli maraqlardan üstün tutan insanlar var. Azərbaycanda xarici təsir altına düşən müxalifət bir zamanlar sovet imperializminə qarşı mübarizə meydanında yetişiblər. Onlar həmişə milli dövlətçiliyimizin və müstəqilliyimizin tərəfdarları kimi çıxış ediblər. İndi onların birdən-birə xarici qüvvələrə meyllənməsinin səbəbləri araşdırılmalıdır. Üstəlik, Azərbaycanın adını dünyada biabır edənlər heç də həmişə bu müxalifət qüvvələri olmurlar. Onlardan daha çox ölkə baçşısının ətrafında yer alan məmurların səbatsızlığı ölkəmizi də, onun rəhbəri kimi İlham Əliyevi də beynəlxalq aləmdə çətin vəziyyətə qoyur. Heç uzağa getməyək, son prezident seçkilərində İlham Əliyevin normal seçilmək imkanları var idi. Bu imkandan yararlanaraq Azərbaycan öz beynəlxalq imicini xeyli yaxşılaşdıra bilərdi. Nə yazıq ki, bəzi məmurlar onu beynəlxalq təzyiqlərə məruz qoymaq və özlərindən asılı vəziyyətə gətirmək üçün seçkiləri saxtalaşdırdılar. Həm də müxalif düşərgəni yox kimi göstərərək ən taleyüklü məsələlərdə İlham Əliyevi arqumentsiz buraxdılar. Axı müxalifəti zəif olan və ya ümumiyyətlə olmayan dövlət heç vaxt qüdrətli ola bilməz. Faktiki olaraq hakimiyyətdəki bəzi məmurların məkrli siyasətləri ölkə rəhbərini beynəlxalq danışıqlarda manevr imkanlarından da məhrum etmişdir. Halbuki son zamanlar Ukraynanın bu manevrlərdən yararlanaraq geopolitik təzyiqlərdən məharətlə yayındığını müşahidə edirik. Kim bilir, bəlkəseçki saxtakarlığının da məqsədi öz sahibinə 85% səs yazaraq onun gözünə girmək yox, düşmən dəyirmanına su tökmək idi. Prezident seçki saxtakarlığında iştirak edən həmin məmurların bu hərəkətinin əsl motivini araşdırmalı və araşdırmanın nəticəsinə görə onları cəzalandırmalıdır.
