Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri, Bütün Qafqazın şeyxi Allahşükür Paşazadə  AN-ə müsahibə verib. Moderator.az həmin müsahibəni təqdim edir:  

Bismilləhir Rahmənir Rahim. Əlhamdulilləhi Rəbbil aləmin. Vəs Salətu vəs sələmu Alə Muhammədin və alə əlihi və sahbihi əcmain.

Allah Tala ki Qurani şərifdə buyurur: “Bismilləhir Rahmənir Rahim. İnsanlara doğru yolu göstərən, bu yolu açıq dəlilləri ilə aydınlaşdıran və (haqqı batildən) ayıran (Quran) ramazan ayında nazil edilmişdir.”

Bu ayda Allah tala bizə Quranı, yəni öz hökmünü göndərib. Biz Quran vasitəsilə Allahı tanıyırıq, hikməti tanıyırıq, müsəlmanlar üçün yaxşıyla pisi onun vasitəsilə tanıyırıq. Ramazan ayında oruc tutmağı da bizə Qurani Kərimdə Allah Tala buyurub. Ramazan ayı Allahın gözəl aylarındandır, mərhəmət ayıdır, dostluq ayıdır, qardaşlıq ayıdır. Yetim-yesirə kömək etmək, imkansıza əl uzatmaq ayıdır. Bu vacib məsələlərdən biridir. Bu xüsusiyyətlər oruc tutan hər bir müsəlmanda olmalıdır. Mən elə bilirəm ki, biz gəlib o ərəfəyə çatmışıq ki, Allah Tala bizə ramazan orucunu tutmağı nəsib eylədi. İnşallah bütün müsəlmanlar həmin vacibatı yerinə yetirdi. Mən istərdim ki, bu münasibətlə bütün müsəlmanları təbrik edim. Allah Taladan Quran xatirinə ruzimizin çox olmasını və imkansızları imkanlı etməsini və xəstələrin sağalmasını arzulayıram. Ən böyük dualarımızdan biri də vətən yolunda, İslam yolunda, Qarabağda şəhid olanlarımıza, ölənlərimizə Allah rəhmət eləsin. Orda bizim müqəddəs yerlərimiz, məscidlərimiz qalıb. Ümidvaram ki, tezliklə İnşallah İlham Əliyev cənablarının rəhbərliyi ilə qaytarılsın, öz dini məbədlərimizi bərpa eləməyə Allah Tala bizə imkan yaratsın. Mən həm dua edirəm, həm də təbrik edirəm. Biz ramazanımızı heç vaxt yaddan çıxarmamışıq və orucumuzu həmişə tutmuşuq. Sovet dövrü olsun, sonrakı dövrlər olsun istəyən orucunu tuturdu.

Ötən illərlə müqayisədə oruc tutanların sayının artması və ya bu bayrama daha çoxmaraq göstərilməsində bir fərq hiss olunurmu?

Müstəqillik dövründə bizim 17 məsciddən səs gəlirdisə bu gün 2 000 məsciddən azan səsi gəlir. Bu şəraitin yaradılması imana olan töhfədir, Böyük Yaradanın nemətidir. Biz Allahımızı yaddan çıxarmamalıyıq. O cümlədən dövlətçiliyimizi də yaddan çıxarmamalıyıq. Bu illərin başqa illərə nisbətən fərqi ondan ibarətdir ki, Ərdəbildə bir alim vardı, Ərdəbili. Biz sovet dövründə radioda ona qulaq asırdıq. Mənim atam hər səhər onun azanı ilə durardı. Onun azanı ilə də biz iftar açardıq. Bu gün bəlkə də milyonlarla azərbaycanlının imanının qorunub saxlanmasında həmin azanın böyük rolu vardı. Bu gün həmin azanın ANS telekanalından eşiilməsi bizi çox sevindirir. Şəxsən mən Şeyxulislam kimi o azan eşidiləndə durub namaz qılıram, o azan eşiiləndə iftar edirəm. Bu mənim üçün çox xoşdur. Mən bütün ANS kanalı çalışanlarına, kanalın rəhbəri Vahid müəllimə, Mir Şahin müəllimə və adlarını çəkmədiyim digər əməkdaşlara təşəkkürümü bildirirəm. Mən bu təşəkkürü yazılı şəkildədə həyata keçirəcəyəm. Çünkü bu həqiqətən tarixi bir addım idi. 70 illik sovet dövründə və müstıəqillik dövründə bu ilk addım idi. Azan oxundu və bu səs bizim televiziyadan da, radiodan da eşidildi. Mühim olan da odur ki, bu sahədə ilk addımı atan yenə də ANS oldu. Ona görə də təşəkkür edirəm. Allah Taladan bütün ANS əməkdaşlarına xöşbəxtlik arzulayıram.

- Ramazan ayı Quranın nazil olduğu aydır və sizin masanızın üstündə Quran görürəm. Deyəsən qədim kitablardır? 

Çox qədimdir. Məndə çoxlu əlyazmalar vardı. Prezident lütf elədi, onlar üçün xüsusi bina tikilir. Bunlar qızıl fond kimidir. Ona görə də xahiş etdim prezident həzrətlərindən ki, bizə köməklik göstərsin. Xüsusi bir yer hazırlansın və bu qədim əlyazma Quranlar bərpa olunsun. Cənab prezident belə şeylərə çox diqqət edir. Minnətarlığımı bildirirəm ki, o da belə qərara gəldi ki, yer tikilsin və orda bu əlyazmalar saxlanılsın. İki minə qədər qiymətli əlyazmalarımız var. Mən 30 ”“ 40 ildir bu əlyazmaları yığıram. Sovet dövründə qorxurdular, atırdılar, mən yığırdım. Mən onların hər birini ruhani idarəyə təhvil vermişəm. Prezident həzrətləri lütfelədi, onları saxlamaq üçün xüsusi yer ”“ bina tikirik. Çünki elə əlyazmalar var ki, XVI-XVII əsrdən qalıb. Onlar bu millətin, bu xalqındır və gələcəyə qalmalıdır. Bu böyük bir mənbədir.

- Bu gün evlərdə bayram süfrələri açılıb. Adətən insanları bu sual düşündürür ki, bayram süfrəsində hansı nemətlərin olması vacibdir? 

 - Mən elə bilirəm ki, bayram süfrəsində məhəbbət neməti olmalıdır. Bunu şəfqət mənasında deyirəm. Ən böyük nemət odur. Ata-ananın əlini məhəbbətlə öpmək və onlara hörmət göstərmək. Belə fikirləşirəm ki, süfrə arxasında oturanda bu ən böyük nemətdir. Qalanı da Allah nə veribsə onu yemək və Allaha şükür etmək, bu da böyük nemətdir. Mən istəməzdim deyəm ki, Allah Talanın yaratdığı nemətlərdən biri yüksək, biri aşağıır. Allahın yaratdıqlarının hər biri gözəldir. Hamısı da bizim üçün nemətdir. 

- Şamaxı astrofizika rəsədxanası ayın təzələnəcəyi tarixi dedi. Amma bu QMİ-də narazılıqlara səbəb oldu. Bu narazılıqlar nədən yaranır. Ümumiyyətlə hər il ramazan ayının sonu yaxınlaşanda vaxt ayrılığı yaranır. Bu nə ilə izah oluna bilər? 

 - Akademiya elmi müəssisədir. Dini müəssisə deyil. Ölkəmizdə din dövlətdən ayrıdır və rəsədxananın din adına danışması ruhanilərin hüquqlarını pozur. Ölkənin qanunlarını da pozur. O bizə elmi cəhətdən köməklik göstərə bilər. Biz hər şeyi Qurana və ya peyğəmbərin hədislərinə görə edirik. Peyğəmbər (ƏS) buyurur ki, “ayı görün oruc tutun, ayı görün bayram edin”. Ay da 30 gün olur. 31 gün olmur. Rəsədxananın dediyi elmi məsələdir. Biz peyğəmbər (ƏS) hədislərinə görə gözləyirik. Ola bilər ki, bununla bağlı bəzi ölkələrlə saat fərqi var. Səudiyyədə bu gün görünə bilər, Azərbaycanda ertəsi gün görünə bilər. Ona görə də peyğəmbər (ƏS) “görün sonra yeyin” demişdi. Texniki cəhətdən görün desəydi, mənim imkanım var ki, təyyarə ilə göyə qalxım və ayı görüb bayramı elan edim. Belə müasirləşən məsələlərdə din əldən gedə bilər. Peyğəmbər (ƏS) heç nəyi elə belə demir. Ayın doğulması elmi cəhətdən 1-2 gün əvvəldən baş verə bilər. Fətva isə ayın görünməsi ilə qəbul olunmalıdır. Bayram günlərinə görə dövlətə minnətdarlığımı bildirirəm. Başqa ölkələrdə bayram 1 gün oldu. Amma biz cənab prezidentdən xahiş etdik ki bizdə 2 gün olsun. 

- Ramazan bayramına həm də fitrə bayramı deyirlər. Vacibdirmi ki bayram axşamı hamı fitrə çıxsın? 

 - Vacib deyəndə, məcburin deyil. Namaz, oruc bunlar vacibdir. Amma elə şeylər var ki, vacib deyil, amma o cür olsa yaxşı olar. Zəkat da, fitrə də orucluqdan sonra vacib olur. Yaxşı olar ki, gün batıb ay görünəndə fitrəni çıxasan. Fitrə də 3 kilonun hesabında olur. Buğda, xurma, yaxud quru üzüm. İndi bizim dövlətdə buğda ucuzdur. Biz kasıblara da bir şey çatsın deyə adam başına 3 manatla 5 manat arasında müəyyəmləşdirdik bu məbləği. Fitrəni imkanı olan adam verməlidir. Elə adam var ki, ona fitrə düşür, o özü fitrə verə bilməz. Bu onun üçündür ki, fəqirləri yaddan çıxarmayaq. 

- Səfərdə olan adam fitrə çıxmalıdırmı? 

 - Səfərdə olan adam kimin evindədirsə, kimin himayəsindədirsə, fitrə onun boynuna düşür. Məsələn mən birinin evinə getsəm və bayram axşamı onunla olsam mənim fitrəm onun boynunadır. 

-Ramazan bayramında olur ki, insanların bəzisi qurban kəsir, yaxud da ziyarətlərə gedərək nəzirlər verirlər. Fitrə bunun içində gedir, yoxsa həmin insanlar fitrə çıxmalıdır? 

 -Kimsə istəyirsə qoyun kəssin, xoruz kəssin, fərqi yoxdur. Amma gərək niyyət edərək fitrəni ayırasan. Gərək niyyət edəsən ki, 30 gün tutduğum orucun fitrəsini çıxıram. Allah yolunda gərək o fitrəni çıxardasan. Bunu da sahibinə nə qədər tez çatdırsan o qədfər yaxşıdır. Onu gərək ilk növbədə yaxınlarına ödəyəsən. Yetim ”“ yesirə verəsən. Fitrəni vaxtında çıxmaq, vaxtında çatdırmaq vacib məsələdir. 

-İnsan bu ayda yalnız oruc tutmaqla, ac qalmaqla imtahan olunur? 

 -İnsan bütün bədəni ilə oruc tutmalıdır. Gözü ilə, dili ilə, bütün hərəkəti ilə insan özünü pis əməllərdən saxlamalıdır. Quran oxumalıdır, ibadət etməlidir, dua oxumalıdır və günahlarının bağışlanması üçün Allaha yalvarmalıdır. 

-Deyirlər oruc tutmasq həm də bərabərlik fəlsəfəsidir. Bu haqda fikriniz? 

 -Əlbətdə oruc fərqi yoxdur necə ki, Məkkə evində, Kəbə evinə gedəndə, Həccə gedəndə 2 parça geyinərlər. İstər milyonçu ol, istərsə varlı və ya yoxsul. Allah qarşısında hamı barəbardir. Allah dərgahhında bütün bəndələr bərabərdir. Ona görə də oruc tutmaq hamı üçün bərabərdir. Fərqi yoxdur. Varlı da yoxsul da orucun qaydalarına riayət edəcək və heç kim mövqeyinə görə orucu tez və ya gec aça bilməz.