“Bakıda Lavrovu İrəvandan fərqli olaraq ciddi suallar gözləyir”

Arif Babayevdən Flora Kərimovaya müraciət: “Sənə borclu qaldım...”-MARAQLI+ÖZƏL+VİDEO

Avropa İttifaqı Rusiya ilə savaşa hazırlaşır: sakinlərə qida və su ehtiyatı yığmaq tövsiyə olundu...

"Rusiya Ukraynaya termobarik döyüş başlıqlı "Shahed" raketləri ilə zərbələr endirmyə başlayıb" - ISW

"Macarıstan və Slovakiya Ukraynadan qaz tranziti üzrə Azərbaycanla sazişə yaxındır" - "Bloomberg"

Payız - qış aylarında özümüzü niyə yorğun hiss edirik? –– Psixoloq səbəblərdən danışdı

“Azərbaycan Silahlı Qüvvələri dünyada ilk dəfə XXI əsrin müharibəsini aparıb”

"Ukraynanı öz ərazilərindən heç vaxt imtina etməyəcək" - Zelenski

"ABŞ Çin vasitəsilə Şimali Koreyanın Ukrayna savaşında iştirakının qarşısını almaq istəyir" - "The New York Times"

“Bakıda Lavrovu İrəvandan fərqli olaraq ciddi suallar gözləyir”

Siyasət

Oxunub: 2037

09 May 2021 | 10:49

“Bakıda Lavrovu İrəvandan fərqli olaraq ciddi suallar gözləyir”

“5- 6 may tarixlərində Rusiyanın xarici siyasət rəhbəri Sergey Lavrov Ermənistana səfər edib. Maraqlıdır kı, Lavrovun İrəvana səfəri onun 10 -11 may tarixlərində Bakıdakı görüşlərindən bir neçə gün əvvələ təsadüf edib. Bu da onu deməyə əsas verir ki, Rusiya son 2 ayda Üçtərəfli Bəyanatın icrası ilə bağlı yaranmış suallar, Qarabağ danışıqlarında əldə edilmiş razılıqların icrası üçün ilk növbədə Ermənistanın atacağı addımları nəzərdən keçirməli idi. Lavrovun 6 may tarixində regiondan Moskvaya geri qayıtması, daha sonra yenidən bölgəyə səfər edəcəyi isə, onu deməyə əsas verir ki, o, İrəvanda Paşinyan ilə əldə etdiyi razılıqları Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə müzakirə edərək konkret yol xəritəsi ilə Bakıya səfər edəcək”.

Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında Bakı Politoloqlar Klubunun sədri Zaur Məmmədov deyib.

Onun sözlərinə görə, diqqət çəkən məqam bölgəyə səfərə başlamamışdan əvvəl Rusiya Xarici işlər naziri Sergey Lavrovun azərbaycanlı həmkarı Ceyhun Bayramovla telefon danışığı aparmasıdır: “Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi açıqlamasında, nazirlərin Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan liderlərinin 9 noyabr (10 noyabr) 2020-ci il və 11 yanvar 2021-ci ildə əldə edilmiş razılaşmaların həyata keçirilməsinin gedişatını, o cümlədən nəqliyyat və iqtisadi əlaqələrin açılması istiqamətində üçtərəfli işçi qrupun fəaliyyətini müzakirə etdikləri bildirilir. Tərəflər, həmçinin qarşıdakı yüksək səviyyəli təmaslar da daxil olmaqla, ikitərəfli münasibətlərin aktual məsələlərini müzakirə ediblər. Başqa dildə desək, İrəvana səfər etməmişdən əvvəl Lavrov Bakının 10 noyabr Bəyanatı və 11 yanvar razılaşması ilə bağlı fikirlərini nəzərdən keçirib və hazır portfellə İrəvana yola düşüb”.

Politoloq bildirib ki, regiona səfərini Ermənistanla başlayan Rusiya Xarici işlər naziri Sergey Lavrov əvvəlcə həmkarı Ara Ayvazyan, sonra isə Baş nazir Nikol Paşinyan ilə görüşüb: “İstisna deyil ki, Nikol Paşinyan ilə bağlı qapılar arxasında görüşən Lavrov 20 iyun parlament seçkilərinin nəticələri və parlamentə hansı siyasi qüvvələrin girəcəyindən tutmuş, postseçki dövründə bu ölkənin xarici siyasətindəki qırmızı cizgiləri müzakirə edib. Əminlikdə deyə bilərik ki, Kreml 20 iyun seçkilərindən sonra hakimiyyətdə qalmağı kifayət qədər yüksək görünən Paşinyana Ermənistanın daxili və xarici siyasətinin bundan sonrakı istiqamətləri ilə bağlı Moskvanın qırmızı cizgiləri haqqında xəbərdarlıq edib. Təbii ki, səfər zamanı bütün görüşlərin ana xəttini postmüharibə dövründə Qarabağ ətrafında baş verən proseslər təşkil edib”.

Zaur Məmmədov səfər zamanı baş tutan görüşlərdə ən maraq doğuran detallardandan danışıb: “Sergey Lavrov yerli jurnalistlərdən birinin sualına cavab olaraq, Azərbaycan Prezidentinin televiziya müsahibəsində "Zəngəzur dəhlizi" barədə bəyanatını şərh edib. Lavrov deyib ki, ermənistanlı həmkarı ilə post-konflikt dövrə aid bütün məsələlərə toxunublar, o cümlədən üçtərəfli razılaşmaya əsasən işlənib hazırlanmış kommunikasiyaların açılması məsələsinə. Onun sözlərinə görə, razılaşmaya görə, kommunikasiya blokadalarının aradan qaldırılması mexanizminin qarşılıqlı fayda və sırf könüllü prinsinə əsaslanması nəzərdə tutulur. O deyib ki, "bu mexanizm, iqtisadi əlaqələrin tam açılmasına imkan verən diplomatik razılaşma və qərarlardan başqa, heç nə nəzərdə tutmur". Onun sözlərinə görə, üç ölkə liderlərinin sözügedən razılaşmasına zidd olaraq qaldırılan heç bir məsələ qabaqcadan şərtləşdirilənlərin alternativi kimi qəbul edilə bilinməz. Lavrovun bu bəyanatından belə çıxır kı, Ermənistan razı olmasa bu koridor açılmayacaq. Ermənilərin könlünü almağa hesablanan bu bəyanat aydın məsələdir ki, təhrif edilib. İş orasındadır kı, Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsinin könüllüklə heç bir əlaqəsi yoxdur, bu dəhlizın açılması ilə bağlı qərar Ermənistanın iştirakı olmadan artıq qəbul edilib.

Lavrovun Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ermənilərə “diplomatik jest” etdiyini Prezident İlham Əliyevin sözləri təsdiq edir. Cənab Prezident çıxışlarında dəfələrlə qeyd edib ki, Ermənistan istəsə də, istəməsə də Zəngəzur dəhlizi açılacaq. O, hətta Ermənistanın sözügedən dəhlizi açmaq istəmədiyi təqdirdə kommunikasiya xəttinin zorla açılacağını açıq şəkildə bəyan edib”.

“Lavrovun mətbuat konfransı zamanı toxunduğu digər maraq kəsb edən mövzu Üçtərəfli Bəyanatdan sonra Azərbaycan tərəfindən həbs edilən erməni diversantları ilə bağlı idi. Təsadüfi deyil ki, erməni mediası və ictimaiyyəti Rusiya Xarici işlər nazirinin Azərbaycanın həbs etdiyi şəxsləri hansı adla adlandırmasından narazı qalıblar. Sergey Lavrov 44 günlük müharibədən sonra Azərbaycan ərazilərində saxlanılan erməni diversiya qrupunun üzvləri barədə danışarkən onları “hərbi əsirlər” adlandırmayıb, təxribatçıları "saxlanılan şəxslər" kimi təqdim edib. Burada xatırlatmaq yerinə düşər ki, Minsk qrupu da eyni mövqeni nümayiş etdirib. Belə ki, ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin bundan əvvəlki bəyanatlarında, həm də həftənin əvvəli 3 erməninin azad edilməsindən sonra açıqlamalarında Azərbaycanda saxlanılan şəxsləri "əsirlər" kimi deyil, “saxlanılanlar” kimi təqdim ediblər”, deyə Zaur Məmmədov əlavə edib.

Politoloq bildirib ki, Ermənistan Xarici İşlər naziri Ara Ayvazyan Lavrovla keçirdiyi mətbuat konfransında bölgədə yeni danışıqlar formatına və proseslərə xələl gətirəcək iki bəyanatla çıxış edib: “Birincisi, Ayvazyan qeyd edib ki, "Minsk Qrupu həmsədrlər üçlüyünün himayəsi ilə sülh prosesinin bərpa edilməsi vacibdir ". İlk dəfə deyil ki, Ermənistan rəhbərliyi Azərbaycan-Türkiyə - Rusiya və Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan formatında davam etməkdə olan Cənubi Qafqaz danışıqlarına xələl yetirmək üçün Minsk qrupu kartından istifadə edir. Burada xüsusilə vurğulamaq lazımdır kı, Ayvazyanın Minsk qrupunu “dirçəltmək” cəhdi, əslində, Putinin Qafqaz planına ziddir. Lakin, təəsüflər olsun kı, Moskvada bəzi siyasətçilər son zamanlar Fransanın “Qarabağ danışıqları”nda iştirakını bərpa etmək və nəticə etibarılə Makronla Ukrayna bazarlığına start verməkdədirlər.

Lakin, kimin nə istəməsindən asılı olmayaraq Minsk qrupu ilə bağlı məsələ artıq aydındır. Bu təşkilat Azərbaycanın daxili işi olan Xankəndidəki və ətraf rayonlarındakı ermənilər məsələrinə qarışa bilməz. Xankəndi Azərbaycan torpağıdır və bizim xarici ölkələrlə daxili məsələmizi müzakirə etməyimizə ehtiyac yoxdur. Əgər Minsk qrupu doğrudan da, regiondakı sülhün kövrəkliyindən narahatdırsa, o zaman fəal şəkildə Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması və əlaqələrin bərpası dialoqunda iştirak edə bilər.

Burada xüsusilə qeyd etmək lazımdır kı, həm Ermənistanın, həm də onun Minsk qrupundakı havadarlarının məqsədləri üst-üstə düşür. Onlar 30 il ərzində olduğu kimi, bundan sonra da, Xankəndidəki erməniləri bəhanə gətirməklə həllini tapmış münaqişəni yenidən keçmişə qaytarmaq, nəticədə isə, hazırda sülhməramlıların nəzarətində olan ərazilərdəki vəziyyətin “dondurulmuş” qalmasını istəyirlər”.

“Bəs Rusiya xarici siyasətinin başçısının Minsk qrupunun proseslərə qoşulması ilə bağlı fikirləri nədən ibarətdir?” sualına politoloq belə cavab verib: “Mətbuat konfransında Sergey Lavrov Minsk qrupu həmsədrlərinin işini “lazımlı” adlandırıb, lakin, ABŞ və Fransanı Dağlıq Qarabağla bağlı mövqelərinə görə tənqid edib. O qeyd edib ki, “müharibənin dayandırılmasında həlledici rol oynayan Rusiya hamıdan çox hər şeyin təcrübədə yerinə yetirilməsində maraqlıdır. Şübhə etmirik ki, ermənilər və azərbaycanlılar dinc həyatın, bütün sanksiyaların və blokadaların ləğv olunmasının səmərəsini hiss etdikləri zaman bu gün bizim bəzi həmkarlarımızın birinci plana çıxarmağa çalışdığı məsələlərə başqa cür baxmağa başlayacaqlar. Bu gün, regionda kommunikasiyaların açılması, sərhədlərin delimitasiyası məsələləri müzakirə olunduğu zaman prosesi siyasiləşdirmək lazım deyil. Bunlar regionun azad nəfəs alması üçün təcrübi və aydın şeylərdir. Bu məsələləri “sonraya” saxlamağı, indi isə siyasi diskussiyalarla məşğul olmağı təklif edənlər prosesi kəllə-mayallaq qoyur. İnsanlar normal yaşamağa başladığı zaman siyasi məsələləri həll etmək daha asamdır”.

Rusiya Xarici işlər nazirinin Minsk qrupu ilə bağlı açıqlaması onu göstərir ki, Lavrovla Ayvazyanın ABŞ və Fransanın bu məsələ ilə bağlı fikirləri üst-üstə düşmür və Rusiya Xankəndi ilə bağlı siyasi məsələləri ən sona saxlamağı tövsiyə edir.

Qarabağ münaqişəsi geri qayıdır?

Ermənistanın xarici işlər naziri səlahiyyətlərini yerinə yetirən Ara Ayvvazyan mətbuat konfransında bu suala cavab verərkən bildirib ki, Qarabağ münaqişəsi nizamlamadan uzaqdır:

“Yalnız sülh danışıqları yolu ilə bütün tərəflərin hüquqlarının nəzərə alındığı və Cənubi Qafqaza sülh və stabillik gətirəcək əhatəli siyasi nizamlama əldə etmək mümkündür. Hər şeydən əvvəl Qarabağın statusunun Qarabağ xalqının öz müqəddaratını təmin etdiyi sərhədlər çətçivəsində müəyyən edilməsi bu cür nizamlama üçün təməl ola bilər”.

Ayvazyanın ondan əvvəlki XİN rəhbəri və ümumiyyətlə əksər erməni siyasətçilərinin dediklərini təkrarlaması yaranmış sülh mühitinə sözsüz ki zərbədir. Onun Qarabağın statusu və Qarabağ xalqı haqqında yenidən fikir bildirməsi onu deməyə əsas verir ki, Ermənistanın Xarici İşlər naziri Ara Ayvazyan yenidən bölgədə müharibənin başlamasını və ermənilərin həlak olmasını istəyir. Başqa cür bu çıxışı qəbul etmək mümkün deyil. Müharibədə biabırçı şəkildə məğlub olan xalqın hazırkı hökumətdəki ən üst üç siyasətçisinin birinin dedikləri kifayət qədər təhlükəlidir. Ayvazyana məsləhətimiz ondan ibarətdir ki, Qarabağ xalqı və Qarabağın statusu haqqında düşünməkdənsə Ermənistan xalqını və Ermənistan dövlətçiliyinin sabahını düşünsün. Çünki, bu kimi sərsəm açıqlamalar verən şəxslərin payızdakı müharibə zamanı hansı zirzəmilərdə gizləndikləri məlumdur”.

Politoloq deyib ki, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Sergey Lavrovla görüşdə 20 iyun parlament seçkilərindən əvvəl Putin hakimiyyətini razı salmağa istiqamətlənən çıxışları ilə diqqəti çəkib: “Paşinyan, regiondakı geosiyasi proseslərdə Ermənistanın istəyinin onsuz da nəzərə alınmayacağını yaxşı başa düşərək Qarabağ razılaşmalarını yerinə yetirməyə hazır olduğunu Lavrov vasitəsilə Putinin diqqətinə çatdırıb. O bildirib ki, İrəvan 9 noyabr 2020-ci il və 11 yanvar 2021-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatlarda əldə edilmiş razılaşmaları həyata keçirmək üçün bütün tədbirləri görməyə davam edəcəkdir.“Biz, həmçinin tərəflər arasında üçtərəfli formatda konstruktiv dialoqu təmin etmək üçün hər cür səy göstərməyə hazırıq".

Beləliklə, Lavrovun İrəvana səfəri zamanı Ermənistan hakimiyyəti Rusiyanın dövlət maraqlarının qırmızı cizgiləri ilə tanış oldular. Qeyd etmək lazımdır kı, Azərbaycanın paytaxtında Rusiya xarici siyasətinin başçısını İrəvandan fərqli olaraq ciddi suallar gözləyir. Müharibədə məğlub olmuş və diz çökmüş Ermənistandan fərqli olaraq, qələbə qazanmış Azərbaycan beynəlxalq hüququn və ədalətin postmüharibə dövründə bərpası və möhkəmləndirilməsi üçün Moskva qarşısında uzun müddətdir ki, cavab tapmadığı məsələləri qaldıracaq”.