Kəskin melanoma dəri xərçəngi diaqnozu qoyulmuş vəkil Aleks Qrinə görə, immunoterapiya olmasaydı, 2019-cu ildə mütləq öləcəkdi. Onun xərçəng xəstəliyi yalnız bu müalicə sayəsində dayandırıla bilərdi. İmmunoterapiya xəstəliklə mübarizə aparmaq üçün bədənin öz immun sistemini cəlb edən inqilabi müalicə üsuludur. Təəssüf ki, xərçəng xəstələrinin əksəriyyəti hazırda immunoterapiyadan heç bir fayda görmür. Bir çox hallarda bağırsaqların, dərinin və ya ağciyərlərin ağrılı iltihabı da daxil olmaqla, ciddi yan təsirləri təkrarlanır və ya ortaya çıxır. Böyük Britaniyada yeni bir çox milyon funt-sterlinqlik tədqiqat proqramı, xəstələrin ən azı yarısının niyə immunoterapiyaya cavab vermədiyini və ya bu zəiflədici yan təsirlərdən əziyyət çəkdiyini anlamaq məqsədi daşıyır.

 

Hazırda 42 yaşlı Aleksə ilk dəfə 2012-ci ildə melanoma diaqnozu qoyulub. O, əməliyyatla müalicə olundu, lakin üç il sonra xəstəlik limfa düyünlərinə yayıldı. Aleks şişləri çıxarmaq üçün bir neçə əməliyyat keçirdi. Daha sonra radioterapiyaya məruz qalan Aleksin skanları aydın idi, lakin onun xərçəng xəstəliyi iki ildən az bir müddət sonra yenidən qayıtdı. Bu mərhələdə immunoterapiya tövsiyə olunurdu. Aleks bunu belə izah edib: “Bu, mənim həyatımı tamamilə xilas etdi. Həmin müalicə olmadan 2019-cu ildə həyat yoldaşımı və o vaxt dörd və yeddi yaşlarında olan iki uşağımı qoyub həyatdan köçəcəyim gözlənilirdi. Bu, mənim üçün həyatı dəyişdirən bir müalicə idi və mən tam remissiyanın səkkizinci ilindəyəm. Normal və aktiv həyat sürə bilirəm. Əlbəttə ki, müalicə heç də asan deyil. Müalicənin nəticələri təəccüblü olsa da, bəzi çətinliklər də yaratdı. Mənim iki həftə xəstəxanada qalmağıma səbəb olan bəzi ciddi təsirlər də oldu. Müalicəni mümkün qədər təsirli və dəqiq etmək üçün immunoterapiyanın təsirlərini araşdırmaq və anlamaq vacib idi”.

 

Tədqiqat layihəsi Britaniyanın hər yerindən 16 elmi-tədqiqat institutu və səhiyyə şurasını əhatə edir, 12 bioelm və texnologiya şirkəti ilə işləyir. Alimlərin araşdıracaqları bir məsələ, həkimlərə bir insanın müəyyən bir dərmandan fayda görüb-görməyəcəyini söyləyə bilən, ölçülən biomarkerlərin olmamasıdır. Bu biomarkerləri müəyyənləşdirməklə, fayda əldəetmə ehtimalı yüksək olan xəstələr seçilə, peyvəndlər və hüceyrə terapiyası kimi yeni müalicə üsulları hazırlana bilər. Layihə süd vəzi, sidik kisəsi, böyrək və dəri xərçəngindən müalicəsini başa vurmuş 3000 xəstəni və müalicəyə başlayan 3000 xəstəni əhatə edəcək. Tədqiqat irəlilədikcə siyahıya başqa xərçəng növləri də əlavə oluna bilər.

 

Marsden xəstəxanasının xərçəng xəstəliyi mütəxəssisi, professor Səmra Turajliç Londondakı Fransis Krik İnstitutunda layihəyə rəhbərlik edəcək. Professor Turajliç bildirib ki, son illərdə xərçəngin immunoterapiya ilə müalicəsində böyük irəliləyiş əldə olunub: “Müalicə uğursuzluğu və təsirlərə görə hələ ki, bir çox xəstəyə xidmət göstərmirik. Bu miqyasda aparılan araşdırmalar bizi klinikada daha yaxşı testlərə bir addım da yaxınlaşdırar, həmçinin xərçəng immunologiyası və yeni müalicə üsulları haqqında əlavə kəşflərə səbəb ola bilər. Nəhayət, biz hər il Böyük Britaniyada çox sayda insana təsir edən bir xəstəlik üçün fərdiləşdirilmiş tibbin tətbiqini sürətləndirmək istəyirik”.

 

Aleksin sözlərinə görə, xərçəng hər bir ailəyə ağrı, bədbəxtlik və ürək narahatlığı gətirən bir xəstəlikdir: “Ancaq NHS, tədqiqatçılar və biznes ilə əməkdaşlıq edən hökumət vasitəsilə biz bu dəhşətli xəstəliyin aşkarlanması və müalicəsini 21-ci əsrə gətirmək, daha çox ailəni daha uzun müddət bir yerdə saxlamaq üçün elm və innovasiyadan istifadə edə bilərik”.  (AZƏRTAC)