1960-1980-ci illərdə Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının tanınmış simalarından olmuş Milli Azadlıq Qərargahının rəhbəri, mərhum tarixçi-yazar Oqtay Eldəgəzin maraqlı söhbətlərini zaman-zaman Moderator.az vasitəsilə sizlərə təqdim edirik.  Bu dəfə 1990-cı illərdə “Azərbaycan” nəşriyyatındakı görüşlərimiz zamanı öz dilindən eşitdiyimiz və  1997-ci ilin mayında “Təzadlar” qəzetində dərc edilmiş “Oğurluq ibnəliləri” başlıqlı məqaləsində də əksini tapmış tariximizin maraqlı bir epizodunu diqqətinizə çatdıracağıq. Söhbət sovet dövründə Qazax rayonunun hazırda geri alınmaqda olan kəndlərinin torpaqlarının müxtəlif bəhanələrlə Ermənistana peşkəş edilməsindən gedir...

 

“1987-ci il mayın 28-də  Qazax şəhərinin mədəniyyət sarayında bölgə fəallarının yığıncağında Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1-ci katibi Kamran Bağırov bülbül kimi ötərək dinləyicilərə “beynəlmiləlçilik”dən, “xalqlar dostluğu”ndan məstedici mühazirə oxuyub rifah həbləri payladı. Vəzifəli şəxslər əl çaldılar, maşınlara əyləşdilər, evlərinə  dağılışdılar. Bundan bir neçə gün öncə isə xalqa bihuşdarı qoxulatdıran Kremlin canişini, baş nazirin müavini işləyən anası haykı maşın karvanı ilə göndərmişdi Qazaxın qara kütlə sandığı camaatı arasına ki, 10 min hektar sərhədboyu örüşlərini, otlaqlarını, meşə zolaqlarının təmənnasız olaraq daşnaklara bağışlanmasına razılıq verməkdə onları yola gətirsin. İgid Cəfərli camaatı isə düşəsən bunun üstünə vur ki, vurasan...

 

Qibləsini Məkkədən, Bəzz qalasından, Ərdəbildən, Çənlibeldən,  müstəmləkəçi Moskvaya dəyişən, Vətən nemətinin yuxarı başında oturub rus ağalarına “sağ ol” pıçıldayaraq şükür edən torpaq taciri indi özü gəlmişdi ki, nüfuzunun ortaya atıb qazaxlıları bu parasız sövdaya cəlb eləsin. Yalvar-yaxardan sonra Vətən satan birinci katib Kamran Bağırov sadədil və aldadılmış xalqın hərisini aldı...

 

Azərtürk ulusunun torpaqlarını topdansatış ticarətlə dığalara ərməğan etmiş, Zəngəzuru, Göyçəni, Basarkeçəri müticəsinə düşmən qucağına atmış kommunist sələfi Nərimanovun nankorluq məktəbində pulsuz alver dərsi üzrə təcrübə keçmiş K.Bağırov pərakəndə ticarət fərqi ilə Qazaxın səfalı guşələrini yağılara bağışlamaqla, bir az öncə isə qeyrətli Sultan bəy Paşa bəy oğlunun vuruşduğu və tayqulaq Andronik paşanı, general Njdeni, alaybaşı Dronu darmadağın etdiyi Laçının Qaragölünü İrəvan qaraçılarına peşkəş verməklə o kişinin üzünə və şəhidlərimizin ruhuna tüpürmüşdü. Qalırdı hay həmkarlarıyla müqaviləni imzalamaq...

 

Müqavilənin şərtlərinə görə, Fərəhli, Kəmərli, Bağanis-Ayrım, Aşağı Əskipara, Cəfərli, Bala Cəfərli və Qızılhacılı köylərinin əkin yerləri, örüşləri, meşələri sapand atmadan, vuruşmadan keçirdi romathraların(erməni qaraçıları-S.L.) qanlı əllərinə... İki kənd, yəni Yuxarı Əskipara və Bağanis-Ayrım qalırdı rəqib əhatəsində...

 

Qəhər adamı boğur ki, kənarından keçərkən ağlayan çocuğuna bir salxım sarıgilə dərib vermiş şamaxılı cavan gəlinə qansız hakim 3 il zindan cəzası kəsirsə, balaca Aydını yetim qoyursa, o boyda Şah İsmayıl əmanətlərimizi dünənki nökərimizə hədiyyə verən adam nə üçün məhkəmə icraatına sürüklənmir, görəsən?..

 

Əlqərəz, şərəfsizlik kağızı may ayının 29-da Qazaxda imzalanmalı idi... Səhər erkən birinci katib – Kamran Bağırov düşən mehmanxanaya daşnak elçisi gəldi ki, nə var-nə var, dostunuz Karen Dəmirçiyan sizi filan yerdə gözləyir. Deməli, öz torpağını əta eyləyən onu  alanın ayağına sürünməliydi...”

 

(Davamı var)

 

 

Moderator.az-ı izləyin!..

 

Təqdim etdi:

 

Sultan Laçın