Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçılıq siyasəti dövlətimizə çox böyük maddi və mənəvi ziyanlar vurub; 20 faizdən çox ərazilərimiz zəbt olunub, 1 milyon soydaşımız qaçqın-köçkün düşüb, yurd-yuvasını itirib, 20 mindən artıq insanımız şəhid olub, minlərlə ailə başsız qalıb. Bu faciələrin ağrı-acısı zaman-zaman davam edəcək, eyni zamanda ermənilər işğalçılıq siyasətindən əl çəkməyənə qədər regionda sabitlik, əmin-amanlıq olmayacaq.

Azərbaycan heç bir halda bir qarış torpağını belə düşmənə güzəşt etmək fikrində deyil. Biz tamamilə haqlı mövqedəyik, ermənilərin işğal etdikləri torpaqları boşaltması münaqişənin həllinin yeganə ədalətli yoludur. Ancaq hələlik Ermənistan dövləti, bu işğalçı dövləti idarə edənlər özlərində bu iradəni tapmayıblar. 

Azərbaycanın mövqeyi dəyişməzdir və prezident İlham Əliyev bunu oktyabrın 19-da inauqurasiya zamanı bir daha elan edib. Sitat: “Ermənistanı bütün regional layihələrdən təcrid etməliyik, etmişik, edəcəyik. Maksimum çalışmalıyıq ki, Ermənistan iqtisadiyyatı bundan da ağır vəziyyətə düşsün, orada depopulyasiya bundan da yüksək templərlə davam etsin. Biz münaqişənin həlli üçün bütün əsas şərtləri təmin etməliyik. Son illərin təcrübəsi onu göstərir ki, biz düzgün yoldayıq və Ermənistan məcbur olub açıq şəkildə etiraf edir ki, öz təhlükəsizliyini özü təmin edə bilmir. Əslində etiraf edir ki, Azərbaycandan, güclü Azərbaycan dövlətindən qorxur, Azərbaycan qarşısında acizdir. Ermənilər tərəfindən son 20 il ərzində yaradılan mif ki, erməni ordusu güclü ordudur, erməni iqtisadiyyatı güclü iqtisadiyyatdır, bu mif tamamilə dağıdılıb, bu mifdən əsər-əlamət qalmayıb. Bu gün güclü Azərbaycan dövləti Ermənistan rəhbərliyinə də ciddi mesaj göndərir: Siz öz xalqınızın gələcəyini, Ermənistanın müstəqil ölkə kimi yaşamasını düşünürsünüzsə, düzgün addım atın. Sizə aid olmayan torpaqlardan çıxın və biz ədaləti bərpa etməliyik... Hər hansı bir yarımçıq variant müvəqqəti variant kimi yalnız qəbul edilə bilər. Münaqişənin tam şəkildə həll edilməsi, əminəm ki, olacaqdır və ilk növbədə, əlbəttə, erməni işğalçı qüvvələri işğal edilmiş torpaqlardan çıxarılmalıdır. Ondan sonrakı mərhələlərdə azərbaycanlılar Dağlıq Qarabağa qayıtmalıdırlar. Şuşada, Xankəndidə Azərbaycan bayrağı qaldırılmalıdır və əminəm ki, belə də olacaqdır. Strateji hədəf kimi azərbaycanlılar bütün tarixi torpaqlara qayıtmalıdırlar. Mən əminəm ki, biz buna nail olacağıq. Əlbəttə ki, bu strateji hədəf vaxt aparacaqdır. Ancaq bizim cəmiyyətimiz, gənc nəsil, bütün vətənpərvər insanlar bu amalla yaşamalıdır ki, biz tarixi ədaləti bərpa edək”...

Təbii, Azərbaycan bu mövqeyində haqlıdır, tarixi ədalətin bərpası üçün Ermənistan öz siyasətini təkrarlamaqda davam etməməlidir. Azərbaycana qarşı yürütdüyü işğalçılıq siyasətindən əl çəkməməklə, Ermənistan faktiki olaraq özünütəcrid siyasəti yürüdür. Nəticədə, bu ölkə yoxsulların, bədbəxtlərin yaşadığı məmləkətə çevrilir. Məsələyə bu kontekstdən yanaşdıqda ortaya bu mənzərə çıxır: Azərbaycan regionun lider ölkəsi olaraq təbii sərvətlərlə zəngin, regional və beynəlxalq əhəmiyyətli layihələrin əsas təşkilatçısı, iştirakçısı olan dövlətdir. Bu bir reallıqdır ki, Azərbaycanın razılığı olmadan bölgədə heç bir proyekt həyata keçirilə bilməz. Təbii ki, bu statusumuz günü gündən daha da möhkəmlənir. Azərbaycanın çəkisi artdıqca, Ermənistanın sürətlə geriləməsi açıq aydın müşahidə olunur. Faktiki olaraq Ermənistan işğalçılıq siyasətini davam etdirməklə, ən böyük zərbəni özünə vurur. 

Bu, beynəlxalq təşkilatların hesabatlarında da öz təsdiqini, əksini tapır. 2013-cü il dekabrın əvvəllərində dünyanın “ən iztirab çəkən” ölkələrinin reytinq siyahısı açıqlanıb. “Gallup”un hazırladığı siyahıya Bolqarıstan və Ermənistan başçılıq edir. Bolqarıstanda rəyi soruşulanların 39 faizi 2012-ci ildə öz həyatlarının əzablı keçdiyini bildiriblər. Ermənistanda isə bu rəqəm 37 faiz olub. İlk “10-luğ”a Kamboca, Haiti, Macarıstan, Madaqaskar, Makedoniya, İraq, Suriya və Əfqanıstan da düşüb.

Ən xoşbəxt ölkələr siyahısına isə İslandiya, Qətər, İsveç, Norveç, ABŞ və Nigeriya başçılıq edir. Bu ölkələrdə respondentlərin cəmi 1 faizi ötən ilin onlar üçün əzablı keçdiyini açıqlayıblar.

Azərbaycan isə ən xoşbəxt ölkələr siyahısında Yaponiya, Albaniya və Filippinlə birgə 91-94-cü yerləri bölüşdürür...

Faktiki olaraq ermənilər bədbəxt bir duruma düşdüklərini etiraf edirlər, dünya artıq bu məsələni qınaq kimi təqdim edir. 

Hətta ölkədə durum o qədər pisləşib ki, Ermənistan İşədüzəltmə Birliyinin direktoru Qaqik Marqaryan yerli mətbuata açıqlamasında deyib ki, Ermənistan Rusiya qazından imtina etməlidir. Marqaryan bildirib ki, Rusiyadan Ermənistana balıq və meyvə ixrac edilməlidir. Bu, xalqın ac-yalavac durumda olmasının bariz nümunəsidir. 

QHT sədri qeyd edib ki, Ermənistan Rusiya asılılığından yaxa qurtarmaq üçün bu ölkə ilə enerji sahəsindəki əməkdaşlığından imtina etməlidir, öz siyasətinə yenidən baxıb regional layihələrdə iştirak üçün şərtləri gözdən keçirməlidir... 

Şübhəsiz, bu faktlardan dolayı öz inkişafını əngəlləməklə yanaşı bütövlükdə regionda sülhün, əmin-amanlığın qarşısında sədd olan Ermənistan birmənalı şəkildə dünyanın qınaq obyekti olmalıdır. Beynəlxalq aləm də artıq öz diqqətini daha çox buna yönəltməkdədir. 

Dünya gücləri fərqindədir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə yalnız Rusiyanın forpostu olan Ermənistan maraq göstərmir. Hətta öz bədbəxtliklərinə belə gətirib çıxaran işğalçılıq siyasətlərinə son verməməklə, regionda demokratik inkişafın dinamikasını pozurlar. Bu isə bölgədə stabillik, geosiyasi maraqlarından irəli gələn demokratiyanın tam bərqərar olmasını istəyən beynəlxalq güclərin planlarına ziddir. Sadəcə, təəssüf doğuran məqam bundan ibarətdir ki, bu həqiqətlər dünyaya bəlli olduğu halda, beynəlxalq aləm hələ də Ermənistan qarşısında “Azərbaycan torpaqları qeyd-şərtsiz boşaldılsın” kimi konkret şərt qoymur. Ermənipərəstlik, bəzən də xristianlıq mövqeyindən çıxış edərək, dünyanın həlledici gücləri Azərbaycanda da güzəştlər istəyirlər. Ekspertlər hesab edir ki, bu, indiyədək olan mərhələdə açıq-aşkar özünü göstərib. Ancaq mövcud status-kvonun dəyişməsini, Ermənistanın geri çəkilməyə məcbur edilməsi zərurətini anlayaraq, müəyyən davranışlar sərgiləməyə başlayıblar. 

Təbii ki, Azərbaycan dövlətinin son illərdə informasiya savaşında Ermənistanı üstələməsi, haqq səsimizi dünyaya daha intensiv və keyfiyyətli şəkildə çatdıra bilməyimiz bu situasiyanı yaradır. Dövlət və onun rəsmi şəxsləri, diaspor təşkilatları, jurnalistlər, ictimaiyyət nümayəndələrinin bu sahədə apardıqları işlər Qarabağ məsələsində bizi dəstəkləyənlərin, Ermənistanın yalnız və yalnız işğalçı olmasını bilərək, onu qınayanların artmasına səbəb olub...    

Ermənistana qarşı qınaqlar ən yüksək tribunalardan və sözü dünyada qəbul olunan şəxslərin dilindən eşidilməkdədir. 2013-cü ilin yayında Ermənistanda səfərdə olan Moldova ombudsmanı Aurelia Qriqoriu bu ölkənin parlamentində etdiyi çıxış zamanı Azərbaycanın haqlı tərəf olduğunu, Ermənistanın işğalçı ölkə olduğunu və bu siyasətdən əl çəkməli olduğunu bildirdi. O həmin çıxışında, eyni zamanda daha sonrakı açıqlamalarında birmənalı olaraq Ermənistanı qınayır, işğalçılıq siyasətindən əl çəkməyə, dünyanı haqlı Azərbaycanın yanında olmağa çağırır. 

Bir neçə həftə öncə isə belçikalı deputat Alan Kurtua Ermənistanı qınayan açıqlama ilə çıxış edib. O deyib ki, dini və etnik tolerantlıq üzərində qurulmuş Azərbaycan cəmiyyəti belçikalılar üçün örnək ola bilər. Belçika Parlamentinin üzvü A.Kurtua Avropa Azərbaycan Cəmiyyətinin (AAC) Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Azərbaycan cəmiyyətinin tolerantlığına dair suallarını cavablandırarkən deyib ki, 20 ildən artıq davam edən Qarabağ münaqişəsinin regionun iqtisadi, coğrafi və mədəni potensialından tam bəhrələnməyə əngəl törədib: “BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi qətnamələrin hələ də Ermənistan tərəfindən həyata keçirilməməsi qəbuledilməzdir. Fikrimcə, istənilən konstruktiv danışıqlar beynəlxalq hüquq və prinsiplər əsasında aparılmalıdır. Ermənistan bu beynəlxalq çərçivə ilə razılaşmalı və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşmalıdır. Məhz bundan sonra balanslı danışıqlar bütün Cənubi Qafqaz regionu üçün səmərəli həll yoluna çıxaracaq”.

Alan Kurtua deyib ki, Azərbaycanın qaçqın və məcburi köçkün problemi faciədir. O, beynəlxalq ictimaiyyəti bu problemə daha çox diqqət ayırmağa çağırıb: “Beynəlxalq ictimaiyyət Suriyadakı insan faciəsinə bu qədər diqqət yetirdiyi halda Cənubi Qafqazdakı daha köhnə olan qaçqın və məcburi köçkün problemi diqqətdən kənarda qalıb. Bu, Azərbaycanın sosial-iqtisadi cəhətdən inkişaf etməsinə və təminatlı gələcəyini qurmasına əngəl törədir”. 

***

Son olaraq Ermənistanın daha bir tribunadan de-fakto qınanılması dekabrın 5-də Kiyevdə ATƏT Xarici İşlər Nazirlər Şurasının iclasında ifadə olundu. Böyük Britaniyanın dövlət naziri Devid Lidinqton deyib ki, ATƏT-in iştirakçı ölkələri təşkilat məkanındakı münaqişələrin nizamlanması üçün siyasi iradənin göstərilməsi zəruriliyini görürlər. Onun sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin, eləcə də ATƏT məkanındakı digər ərazi mübahisələrinin həlli üzrə real addımların atılması üçün siyasi iradə lazımdır. 

Açıq-aydın görünür ki, burada vurğu Ermənistanın üzərindədir, çünki  real addımlar atılması üçün siyasi iradə ortaya qoya bilməyən tərəf Ermənistandır. 

Həmin tədbirdə Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov məsələdə daha konkret mövqe sərgilərək, dünyaya bir mesaj kimi “Azərbaycan ümid edir ki, yaxın vaxtlarda ATƏT-in münaqişələrin həlli və silahlara nəzarət üzrə səyləri uğurlu olacaq” deyə bildirib: “ATƏT məkanında mövcud münaqişələrin həllinə və siyasi dialoqa nail olmadan regional sabitlik əldə etmək utopiyadır. Azərbaycan inanır ki, ATƏT Minsk Qrupu həmsədri olan ölkələrin prezidentlərinin 2009-cu ildə və digər vaxtlarda verdikləri bəyanatlarda əks olunduğu kimi, baza prinsipləri danışıqların və sülh prosesinin əsası ola bilər. ATƏT məkanındakı digər ərazi mübahisələri kimi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində də real addımların atılması üçün siyasi iradə lazımdır. Azərbaycan ATƏT-in hərtərəfli təhlükəsizlik konsepsiyası, geniş və müxtəlif üzvlüyü olan platformaya malik regional təhlükəsizlik imkanlarından yararlanmağa böyük üstünlük verir”.

Bu həm də belə təhlil edilə bilər ki, dünya güclərinin qınaqları yalnız sözdə olmamalıdır. Bütün bu faktlara əsaslanaraq, təsir imkanlarına malik beynəlxalq güclər - ATƏT, BMT, Avropa Şurası, Avropa Birliyi Ermənistan qarşısında qəti, konkret tələb qoyulmalı və bölgənin inkişafı naminə ona işğal etdiyi torpaqlardan çıxması üçün real təzyiqlər göstərilməlidir. Qınaqlar isə mütləq effektiv icra ilə nəticələnənə qədər davam etməlidir.

Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun keçirdiyi müsabiqəyə təqdim edilir.