Musiqi insan ruhunun qidasıdı. Bu qida milli-mənəvi dəyərlər üstə köklənəndə, həm də insanı doğulduğu torpağa, havasını udduğu vətənə, suyunu içdiyi məmləkətə bağlayır, onu candan sevməyə sövq edir.

Elə musiqi var ki,  təkcə insan ruhuna sığal vermir, həm də qəlbdə coşqu yaradır, fırtına törədir. Bunlar vətənpərlik hisslərini tərpədən klassik simfoniya,  kamera musiqisi, opera, üvertura, kiçik həcmli mahnılardı. Bəzən 3-5 dəqiqəlik bir mahnının ömrü elə onun ifa edildiyi, eşidildiyi dəqiqələr qədər olur. Elə musiqi əsərləri də var ki, onun ömrü tükənmir, qərinələri, on illikləri özünə hopdurub nəsildən-nəslə keçir. Xüsusilə də bu  əsərin ruhunda vətənpərvərlik, qəhrəmanlıq notları varsa, həmin musiqiyə zaval olmur, əzbərlənir, yaddaşlara hopur, dildən-dilə gəzir.

Dünya xalqlarının tarixində  həmin dövlətin yaşamasında və gücünün əks olunmasında xüsusi musiqi əsərləri olub ki, həmin parçalar  hələ də yaddan çıxıb, unudulmayıb. Məsələn, 1938-ci ildə yazılmış əfsanəvi “Katyuşa” mahnısı bu gün də rus musiqiçilərinin repertuarından düşmür. Vətənpərvərlik ruhunda yazlmış bu mahnı  1941- 45-ci il müharibəsində  sovet əsgərlərinin himninə çevrilmişdi. Beş il müharibə gedən müddətdə sovet ordusunun əhval-ruhiyyəsini  yüksəldən “Katyuşa”  dünyanın müxtəlif dillərində oxunub, hələ də oxunur. Faşizm üzərində qələbədə çox böyük rolu olan bu mahnı sonralar Rusiyada heykəltaraşlar tərəfindən əbədiləşdirilib. Smolensk oblastının Uqra çayı sahilində 1983-cü ildə taxtadan ucaldılan abidə "Katyuşa" mahnısına həsr olunub.

Üzeyir Hacıbəyovun Səməd Vurğunun sözlərinə yazdığı “Şəfqət bacısı” mahnısı da “Katyuşa” qədər sovet Azərbaycanında əks-səda vermişdi. Fatma Mehrəliyevanın möhtəşəm ifasında səslənən bu mahnı  heç bir azərbaycanlının vətənpərvərlik ruhuna  təsirsiz ötüşməyib. Təkrar edirəm: insanın vətənpərvərlik  ruhunun və qəhrəmanlıq duyğularının  oyanmasında belə musiqilərin rolu danılmazdır. 

Bu faktdır ki, Üzeyir bəyin “Cəngi”si, “Koroğlu” operası, xüsusilə də əsərin “Üvertura” hissəsi 30 ilə yaxındır ki, gəncləri  vətənpərvər ruhda yetişdirir,  qəhrəmalığa səsləyir, torpağın, vətənin müdafiəsinə hazırlayır. Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatının başlandığı illərdə Azadlıq meydanında səslənən “Koroğlu” üverturasını meydana toplaşanlar  xorla ifa edirdilər. Əsər insanlarda  yaratdığı coşqu qədər, həm də onları torpağa sarılmağa, vətənin  müdafiəsi uğrunda ölümə getməyə ruhlandırırdı.

Qarabağ uğrunda döyüşlərdə müsəllah əsgər rolunu oynayan mahnılardan biri də Cavanşir Quliyevin “Əsgər marşı”dı. Bənzərsiz səsi ilə ürəkləri riqqətə gətirən Şəmistan Əlizamanlı “Əsgər marşı”nı ifa edəndə  insana elə gəlir ki, əsgərlərin ayaq səsini eşidirsən, sanki əllərində silah düşməni diz çökdürürlər. Bu mahnı ordunun, əsgərin qələbəyə gedən yolunda sanki, bir mayakdı, özülü möhkəm  qurulan körpüdü.  “Əsgər marşı” “Katyuşa”dan da artıq Azərbaycan  xalqının vətənpərvərlik hissini coşdurur, döyüş ruhunu artırır, hər kəsi əzmlə, inad və inamla vətənə  sevgi ilə  silahlandırır, qələbəyə səsləyir. Təsadüfi deyil ki, bağça yaşlı uşaqlar da “Əsgər marşı”nı həvəs və coşqu ilə oxuyurlar.  Bu gün Azərbaycan ailələrində dünyaya gələn oğlan uşaqları (elə qızlar da)  4-5 yaşdan bu mahnını oxuyurlar.  Valideynlər uşaqlarına dövlət  himni ilə yanaşı “Əsgər marşı”nı da öryədirlər.

Marş, irəli, marş irəli,

Azərbaycan Əsgəri!

Mənə elə gəlir ki, bir alay, bir bölük  qədər vuruşan, savaşan “Əsgər marşı” oxunanda erməni faşistləri diz çökür, qələbə günü yaxınlaşır. İllərdi bu marş savaşır-oxunur, amma ölmür, əksinə ürəklərə köçür, yaddaşlara hopur, xatirələrdə yaşayır. Ona görə də  nə zamansa  ruslar kimi bizdə də “Əsgər marşı”na heykəl qoyulsa, bu, xalqın vətənpərvərlik hissiniə, qəhrəmanlıq duyğusuna verilən ən yüksək dəyər olar. Bu musiqinin əzəzməti, möhtəşəmliyi qardaş türk ordusunda da öz əks-sədasını verib. Bu günlərdə Türkiyə televiziyalarından birində yayınlanan “Söz”  filmində bordo beretlilər “Əsgər marşı”nı oxuyurdular. Nə gözəl! Qüruvericidi!

Şəmistan Əlizamanlı “İgid əsgər, möhkəm dayan” deyə möhtəşəm səsi ilə oxuyanda müharibə qoxusu hiss olunur. Sanki bu səs  düşmən üzərinə nərə çəkir. “Cənab leytenant” Ramil Səfərovun simasında Azərbaycan zabitlərinin şərəfinə yazılan mahnıdır. Bu mahnıda da Şəmistan Əlizamanlı səsi, ifası ilə çalışır ki, dinləyiciyə zabit şərəfinin dəyərini çatdıra bilsin, vətənpərvər mahnılarınının xalqın malı olduğunu söyləsin.

Qəhrəmanlığı özündə əks etditən musiqi əsərləro o zaman xalqın malına çevrilir ki, o, təbliğ olunsun, tez-tez səsləndirilsin, konsertlər təşkil olunsun, musiqinin məğzi dinləyənlərə çatdırılsın, festivallar keçirilsin. Xalqın yaralı yeri Qarabağdı. Nə qədər ki, bu torpaq işğaldan tam azad olmayıb xalqda ruh yüksəkliyini  hər zaman görmək mümkün olmur. Amma elə ki, ekranda-efirdə vətənpərvərlik mahnısı oxunur, marşlar səslənir o zaman insanda bir ruh yüksəkliyi peyda olur. Sanki bu mahnılar səni döyüşə aparır, düşməni darmadağın etməyə yönləndirir. 

Bu gün qəhrəmanlıq  mahnıları,  əsgər marşları sabaha addımlayan gənclərin inamını birə-beş artırmalı, qələbəyə yaxınlaşdırmalıdır. Şübhəsiz, biz mənfur düşməni mütləq məğlub edəcək, işğal olunmuş torpaqlarımızı erməni faşistlərindən təmizləyəcəyik. Bax, o zaman yeni-yeni qələbə marşları yazılacaq. O zaman şəhidlərimizin ruhu ağ göyərçinə dönüb Vətən göylərində qələbə nəğməsi oxuyacaq.