Rusiyanın Ukraynadakı xüsusi əməliyyatı fonunda Ankara üçün ölkənin uzun müddətdir tərəfdaşlıq etdiyi Moskva və Kiyevlə münasibətdə tarazlıq saxlamaq getdikcə çətinləşir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə Amerikanın “Politico” nəşri yazır. Nəşr Rusiya qoşunlarının Ukrayna ərazisinə yeridilməsinin nəticələrindən ən çox zərər çəkən ölkələrdən birinin məhz Türkiyə olduğunu bildirir.
Başlanmasından bir həftədən çox vaxt keçməsinə baxmayaraq, Rusiyanın Ukraynadakı xüsusi əməliyyatı “artıq Avropanın simasını dəyişib - pis tərəfə doğru”. Eyni zamanda, “Politico”nun qeyd etdiyi kimi, dərhal hadisələrdən kənarda, ən çox ziyan görən ölkələrdən biri həm Moskva, həm də Kiyevlə uzun müddətdir sıx əlaqələr saxlayan Türkiyədir. Ankara üçün iki tərəfdaş arasında tarazlıq saxlamaq getdikcə çətinləşir. NATO üzvü və aparıcı region ölkələrindən biri kimi Türkiyə hansı tərəfdə olduğuna qərar vermək üçün getdikcə daha çox təzyiq altına düşür.
Hazırda təbii qaz idxalının təxminən üçdə biri Rusiyadan gəlir. Rusiya lideri Vladimir Putin və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan “tez-tez rəqabət aparsalar” da, Suriya, Liviya və Cənubi Qafqazdakı əməliyyatlarda əməkdaşlıq edirlər. 2019-cu ildə Ankaranın Rusiyadan S-400 zenit-raket kompleksi alması da onun ABŞ-la münasibətlərinə mənfi təsir göstərib. Türkiyə həmçinin Ukrayna ilə, o cümlədən hərbi-sənaye kompleksi çərçivəsində aktiv ticarət aparır. Xüsusilə Kiyev Ankaradan “Bayraktar TB2” hücum pilotsuz təyyarələri alıb.
Türkiyə Rusiya qoşunlarının Ukraynaya daxil olması ərəfəsində iki kresloda oturmağa cəhd etsə də, Rusiyaya meydan oxumaq üçün bir sıra addımlar atdı. İlk olaraq, Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskinin Ərdoğana müvafiq müraciətindən sonra Ankara Montrö Boğazlar Konvensiyasından (1936) irəli gələn hüququndan istifadə edərək Bosfor və Dardanel boğazlarını döyüş gəmilərinin üzünə bağladı. Vaşinqton bu addımı alqışlayıb. “Politico”nun hesab etdiyi kimi, qərar daha çox "simvolik nəticələr" daşısa da, boğazların bağlanması Moskvaya Şərqi Aralıq dənizindən əlavə gəmilər göndərməyə imkan vermir.
Bundan əlavə, Türkiyə Rusiyanın Ukraynadakı xüsusi əməliyyatına qarşı ilkin olaraq tənqidi mövqe tutan diplomatik fəaliyyətini gücləndirdi. Bununla belə, Qərbin sanksiyalarına qoşulmaqdan, habelə Rusiya təyyarələri üçün hava məkanını bağlamaqdan imtina edən Ankara Moskva ilə münasibətlərini korlamaq fikrində deyil. Türkiyə həmçınin Ukraynaya yeni silah və sursat partiyalarını da göndərməyib.
Ankara iddia edir ki, Türkiyə NATO-nun sadiq üzvüdür, lakin eyni zamanda öz milli maraqlarının da qayğısına qalmalıdır. Praktikada bu o deməkdir ki, Ərdoğan hələ də fevralın əvvəlində Ukraynaya səfəri zamanı təklif etdiyi Moskva ilə Kiyev arasında vasitəçilik etməyə cəhd edir. İki tərəf arasında Ukrayna-Belarus sərhədində keçirilən danışıqların birinci raundu xüsusi əməliyyatın başa çatmasına səbəb olmadığından Ərdoğan bu məsələni Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko ilə müzakirə edib. Qəzet bildirir ki, daha önəmlisi odur ki, Zelenski artıq İstanbulu danışıqlar üçün potensial yer kimi qeyd edib.
Türkiyə liderinin isə Rusiya qoşunlarının Ukrayna ərazisindən çıxarılmasını istəmək üçün əsaslı səbəbləri var - əsasən iqtisadi. Belə ki, rublun ucuzlaşması turizm gəlirində Rusiyadan asılı olan Türkiyəyə, eləcə də tikinti xidmətləri və kənd təsərrüfatı məhsullarının ixrac bazarına təsir etməyə bilməz. Üstəlik, enerji qiymətlərinin artması ilin əvvəlindən gəlirləri və əmanətləri artıq yüksək inflyasiyaya məruz qalmış ölkə sakinlərinə “daha dağıdıcı təsir” göstərəcək. Bu arada Ərdoğan 2023-cü ildə yenidən seçilməyi hədəfləyir və ona lazım olmayan son şey iqtisadi çöküşdür.
Bununla belə, “Politico” hesab edir ki, “Putinə nizamlanma yox, qələbə lazımdır”. Nəşr ehtumal edir ki, Rusiya lideri yalnız Ukraynanın paytaxtını ələ keçirdikdən sonra Qərblə danışmaq istəyəcək. Bununla belə, Putin telefon zəngini Ərdoğan və ya Fransa prezidenti Emmanuel Makrondan deyil, ABŞ prezidenti Co Baydendən gözləyəcək.
Miraslan