“Yaxşı ki, indi də xüsusən Putinin Ukraynada dinc əhaliyə qarşı amansız, qəddar olduğu qədər də biabırçı “xüsusi əməliyyatı” fonunda Rusiyanın çökməsinə aparan proseslər sürətlənir və artıq Azərbaycan dövlətinin Qarabağın ermənilər məskunlaşdırılmış hissəsi ilə də bağlı müstəqil qərarlar verməsinə şərait yaranır...”

 

Azərbaycan Respublikası ərazisinin bir hissəsində  müvəqqəti(!) olaraq yerləşdirilmiş Rusiya “sülhməramlı” kontingentinin  son 2 il 5 aya yaxın dövrdəki fəaliyyətini və həmin müddətdə ümumilikdə Kremldəki Putin rejiminin erməni-azərbaycanlı qarşıdurmasıyla bağlı bəyanat və qərarlarını izlədikdə belə bir təəssüat yaranır ki, Moskva sanki keçmiş Dağlıq Qarabağdakı durumu 1988-ci ilin fevralından 1991-ci ilin avqustuna kimi, yəni SSRİ-nin açıq çöküş prosesi baş verən zamana qədərki dövrə qaytarmaq istəyir. Bəhs edilən zaman kəsimində  baş verənlər barədə sabiq ədliyyə naziri Əlisaab Orucovun “Mübarizəmiz Qarabağdadır” adlı kitabındakı növbəti epizodu diqqətlə oxuduqda da Yuxarı Qarabağdakı hazırkı dövrlə sözügedən dövr arasında müəyyən paralellər aparmaq olur...  

 

Arkadi Volski və Viktor Polyaniçko keçmiş Dağlıq Qarabağda fəaliyyət göstərdikləri zaman xüsusi səlahiyyətlətə malik idilər. Onlar əslində heç respublikanın rəhbərliyi ilə hesablaşmırdılar. Hətta yeri gəldikdə, respublika rəhbərliyinə onlar tapşırıq və göstəriş verirdilər. Onlar o vaxtkı Dağlıq Qarabağla bağlı tutduqları vəzifə ilə əlaqədar həm də SSRİ Nazirlər Kabinetinin Baş nazirinin müavini idlər. Hər ikisini Moskva təyin etmiş, tabeliklərində böyük hərbi arsenal və silahlı qüvvələr var idi. O vaxt SSRİ-nin ərazisində fəaliyyət göstərən bütün nazirliklər, komitələr, idarələr və s. təşkilatlar onların birbaşa müraciətləri ilə Qarabağda yerləşdirilmiş ermənilərin maraqlarını təmin edən işləri yerinə yetirirdilər. Camaat arasında bəzən belə bir fikir dolaşır ki, guya Polyaniçko Qarabağda Respublika Təşkilat Komitəsinə rəhbərlik edərkən Azərbaycanın xeyrinə böyük işlər görmüşdür. Belə düşünmək yalnız və yalnız sadəlöhvlükdür. Heç vaxt unutmaq lazım deyil ki, Polyaniçko da Volski kimi M.Qorbaçovun bizim respublikaya göndərmiş olduğu nümayəndəsi idi və yalnız onun tapşırıqlarını yerinə yetirirdi...

 

SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Dağlıq Qarabağda xüsusi idarəetmə komitəsinin yaradılmasıyla əlaqədar olan 12 yanvar 1989-cu il tarixli fərmanına əsasən Volskinin dövründə Azərbaycan SSR-in keçmiş Dağlıq Qarabağ üzərində olan suveren hüquqlarından məhrum edilməsindən istifadə edən ermənilər Qarabağda qeyri-rəsmi olaraq Moskvanın köməyi və dəstəyi ilə minlərlə döyüşçünü birləşdirən silahlı dəstələrinin yaradılıb yerləşdirilməsinə nail oldular. Bundan sonra SSRİ Nazirlər Soveti 1990-cı il 22 may tarixində Azərbaycan SSR-in Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti üzərində suveren hüquqlarının “bərpası” ilə əlaqədar 493 saylı qərar qəbul etmişdi. Moskva həmin qərarın icrasını o vaxtkı Dağlıq Qarabağa faktiki rəhbərlik edən V.Polyaniçkonun sədri olduğu Respublika Təşkilat Komitəsinə tapşırmışdı. Bəhs edilən qərarın icrasının Azərbaycan Respublikası hökumətinə həvalə edilməsi əvəzinə, Təşkilat Komitəsinə tapşırılması, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ üzərində suveren hüquqlarını bərpa etməsinə qəsdən əngəllər yaratmışdı. Bundan sonra Polyaniçkonun Respublika Təşkilat Komitəsinə rəhbərlik etdiyi dövrdə ermənilər Qarabağdakı qanunsuz silahlı dəstələrindəki döyüşçülərinin sayını 10 min nəfərə çatdırmışdılar...”

 

Zəruri şərh: