ABŞ-da uzun müddət Rusiya və Çin arasındakı münasibətlər düzgün qiymətləndirilməyib, lakin onların əlaqəsinin gözləndiyindən daha möhkəm olduğu üzə çıxdı. İndi Çin gözləmə mövqeyi tutub və çox şey onun sanksiyalar qarşısında Rusiyaya yardım edib-etməyəcəyindən və bunun müqabilində hansı kömək istəyəcəyindən asılı olacaq.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə nüfuzlu “Bloomberg” nəşri yazır. Nəşr bildirir ki, Amerika siyasətçiləri artıq "ayılır". Vaşinqton rəsmiləri Rusiya və Çin arasında güclü bağın, qlobal siyasəti yenidən formalaşdıra biləcək “hesablanmış nikahın” olduğunu etiraf etməyə başlayıblar.
Belə ki, Putinin Çinə səfəri zamanı müttəfiqliklərində “qadağan olunmuş zona” olmadığı barədə uzunmüddətli birgə bəyanat imzaladılar. Ekspertlərin fikrincə, belə bir sənəd ölkələrin öz regionlarında təsir dairələrinin yaradılması üçün başlanğıc nöqtəsi oldu və Çinin Rusiyanın hərəkətlərinə taktiki dəstəyini göstərdi.
ABŞ ümid edirdi ki, Çin Rusiyanı ehtiyatlı olmağa sövq edə bilər və buna görə də Rusiyanın güclənməsinə dair kəşfiyyat məlumatlarını onunla bölüşürdü. Çinin Vaşinqtondakı səfirliyindəki məsləhətləşmələrdə və telefon danışıqlarında ABŞ rəsmiləri Rusiyanın planlarını təfərrüatlandırıb və onların qlobal təhlükəsizliyə təsir edə biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər. Bu görüşlər zamanı Çin Putinin planlarına şübhə ilə yanaşdığını bildirib. Pekin hətta Rusiyaya bildirib ki, ABŞ onları bir-birindən ayırmağa çalışır.
Mənbələrdən birinin sözlərinə görə, bir neçə ABŞ administrasiyası dövründə Vaşinqton Putin və Si arasında əlaqələrin dərinliyini lazımınca qiymətləndirə bilməyib. İndi Amerika rəsmiləri nəzərə almalıdırlar ki, Rusiya və Çin bir sıra qlobal təhlükələrə birgə cavab verə bilərlər. Və ABŞ üçün Şərqi Asiya və Avropada təhlükəsizlik, demokratiyanın sabitliyi, qlobal maliyyə sisteminin qorunması da daxil olmaqla bir sıra məsələləri həll etmək daha çətin olacaq.
Eyni zamanda, Rusiya və Çin artıq uzun müddətdir - 1990-cı illərdən bəri yaxınlaşır. Hər iki ölkə ABŞ-ın soyuq müharibədən sonrakı dünyada hökmranlığını şübhə altına alır və ABŞ rəhbərliyinə və müttəfiqlərinə daha az diqqət yetirməsi üçün qlobal siyasəti demokratikləşdirməyə çağırır. 2014-cü ildən sonra bu tərəfdaşlıq istəyi daha da gücləndi. Bu arada Rusiya Pekinə müasir silahlar satır, birgə təlimlər keçirir, Çində raket hücumundan əvvəl xəbərdarlıq sistemi qurmağa hazırlaşırdı.
Bununla belə, iki ölkə arasında münasibətlərdə gərginlik qalmaqdadır, - məqalə müəllifi qeyd edir. Beləliklə, Çin açıq şəkildə Rusiyanı diqqətli olmağa çağırmağa və Ukraynaya öz narahatlığını bildirməyə başladı. Böhrana görə Çinin itirəcəyi çox şey var. O, onilliklər ərzində Avropanı inandırmağa çalışıb ki, Çinin güclənməsindən qorxmamalıdır, lakin Rusiyanın hərəkətlərinə səssiz dəstək onun nailiyyətlərini sarsıda bilər. Üstəlik, Çin ənənəvi olaraq beynəlxalq məsələlərdə hər bir dövlətin suverenliyini müdafiə edir - bu baxımdan Rusiyanın hərəkətləri onun əsas prinsiplərini pozur. Üstəlik, bu il Si diqqətini daxili işlərə yönəltmək niyyətindədir, çünki onu qarşıda yenidən seçilmək gözləyir və beynəlxalq böhranlar buna mane olmamalıdır.
Digər tərəfdən, Putin kiçik tərəfdaş olduğu münasibətlərdə özünü narahat hiss edə bilər. Çinin ÜDM-i Rusiyadan 10 dəfə çoxdur. Məqalə müəllifinin fikrincə, bu, Çinin Rusiyadan onun üçün əlverişsiz olan məsələlərdə, məsələn, Tayvan və ya Cənubi Çin dənizi ilə bağlı dəstək istəməsinə səbəb ola bilər. Öz növbəsində Rusiya sanksiyalarla mübarizə və digər məsələlərdə Çinin dəstəyini gözləyir.
Formal olaraq heç bir tərəf digərinə heç nə borclu deyil: çox şey Çin rəhbərliyinin vəziyyəti necə qəbul etməsindən asılı olacaq. Məsələn, Si Rusiyanın tərəfində olmağın gözlənilməz xərclər gətirəcəyini düşünə bilər. Lakin o, Rusiya ilə əlaqələrin gücləndirilməsinin düzgün qərar olduğu fikrinə sadiq qalarsa, o zaman ABŞ-ın məqsədlərinə çatması daha çətin olacaq, - deyə “Bloomberg” yazır.
Miraslan
