Kitab ”“ müqəddəsdir, savad, bilik mənbəyidir. Lakin bəzən kitab da insanların pis rəftarı ilə üzləşir. Nədir axı bu kitabların günahı? Niyə onlarla bu cür rəftar edirlər? Axı onlardan adamlara heç bir ziyan gəlməz, əksinə, onlardan aldığımız faydanı, xeyiri başqa heç bir yerdən, hətta internetdən əldə edə bilmərik. Bir ensiklopediya belə hər şeyə dəyər.
Sanki elə sözün əsl mənasında biz get-gedə vəhşiləşir, qəddarlaşırıq. Bəzi dardüşüncəli, bisavadlar «savad, bilik bizlik deyil» - deyib, maariflənməyə heç cürə can atmırlar. Bəlkə onlar düşünürlər ki, indi 21-ci əsrdir, hər şeyi internet vasitəsilə əldə etmək olar, internet daha maraqlıdır, kitabları artıq məhv etmək olar, onlar daha lazım deyil, evdə yer tutur.
Bir qədər düşünmək lazımdır ki, sabah biz övladlarımıza nə qoyub gedəcəyik, onların savadlı, zəngin olmalarına niyə mane oluruq? Nədən onları kitablardan məhrum edirik, oxumaq əvəzinə, onlardan canımızı qurtarmağa çalışırıq?
Neçə gün əvvəl qəribə bir hadisə ilə üzləşdim. Doğrusu, belə mənzərə ilə bir neçə dəfə rastlaşmışdım, amma bu dəfə ki, qarşılaşdığım mənzərə məni lap sarsıtdı. Belə ki, evə gedəndə Azadlıq prospektində, tində orta yaşlı bir qadının daşın üstündə oturduğunu gördüm. Tum satırdı, yanında da kitab vərəqləri vardı. Maraq mənə güc gəldi. Yaxınlaşdım ki, görüm o nə vərəqlərdi elə, nə görsəm yaxşıdı? «Azərbaycan tarixi», «Azərbaycan ədəbiyyatı» - 10-cu və 11-ci siniflər üçün. Nizaminin “Xəmsə”si, S.Vurğunun şeir toplusu və daha nələr, nələr! Hamısı tumun qulluğunda hazır idi və öz müştərilərini, yəni tumsevərləri gözləyirdilər ki, nə vaxt onları bükərək tumla doldurub satacaqlar?!
Sanki təpəmdən tüstü çıxdı. Əsəbiləşdim. Xaladan soruşdum ki: «Kitabları niyə bu hala salmısınız, heyifdi axı, yazığınız gəlmir? Məgər onlar tum üçün çap olunub? Yoxsa, kağız qıtlığıdır?»
Qadın qayıtdı ki: “Qızım, vallah, mən ömrüm boyu kitab üzü görməmişəm, biliyim yox, savadım yox, cəmi 3 sinif bitirmişəm. Mənə lazımdı ki, tumumu satıb, pul qazanım. Yoxsa, mən nə bilirəm kitab nədir? Bu kitabları isə, o gün qonşularımdan biri atdı zibilliyə. Mənim də heyifim gəldi ki, büküb tum satmağa yaxşı yarıyır. Götürüb apardım evə. İndi əlimdən yaxşı tutur, yoxsa kağız almaq üçün pul xərcləyəcəkdim. Onsuz da bu kitablar məhv olacaqdırlar, Balaxanı zibiliyində onlara od vurub yandıracaqdılar”.
Qadına baxa-baxa qaldım, sonra da dedim ki: “Xala, düz deyirsiniz, mən sizdən daha nə umum, nə gözləyim? Nə lazım idi, eşitdim, Allah bazarını versin!”
Həqiqətən çox təəssüflənirəm və kədərlənirəm, görəsən, bu kitabların günahı nədir? Nə olsun ki, köhnəliblər, nə olsun ki, artıq gocalıblar? Məgər onlardan faydalanmaq, bilik əldə etmək olmaz?
Qeyd etdiyim kimi, həmin mənzərəni görəndə, başıma elə bil qaynar su tökdülər. Kitabları oxumaq, qorumaq əvəzinə, tumla dolu vərəqlərini seyr edirik. Axı buna necə dözə bilirik? Və bir şey də əlavə etmək istərdim, bu bəlkədə ən vacib amillərdən biridir. Kitabları yandırmaqla biz onları yazan yazıçılara hörmətsizlik edirik. Axı onlar bu kitabları yazana kimi nə gədər əziyyət çəkiblər, yuxusuz gecələr keçırib bu kitabları ərsəyə gətiriblər. Budurmu onlara “Sağolumuz”. Məncə haqsızlıq olar, onlara qarşı bu cur rəftar etmək. Onların zəhmətlərinın bəhrəsi axırda ya zibilliyə atılır, ya yandırılır, yaxud da vərəqlərindən tum və s. kimi bükmə vasitələri kimi istifadə olunur. Ayıbdır vallah.
Sözümün canı budur ki, kitablar yandırılmasın, məhv edilməsin! Günahdır kitabları yandırmaq! Təkrar edirəm: kitab - bilik mənbəyidir. Kitablar bizim sirdaşımız, dostumuz və müəllimimizdir. Kitabları yandırmaq, öz biliyimizi, savadımızı öldürüb məhv etmək kimi bir hərəkətdir. Kitabları yandırmayın, əldə edib oxuyun! Nə olsun ki, o kitabların dili, ağzı yoxdur, etiraz etsin! İnanın, dil açıb danışa bilsəydilər, üsyan qaldırardılar ki, niyə bizi incidirsiniz, axı bizim günahımız nədir, niyə bizi zibilliyə atırsınız lazımsız əşya kimi? Məgər biz o qədər böyük yükük sizlərə, o qədərmi nifrət ediləsi əşyayıq?!
Əzizlərim, gəlin, kitabları yandırmaq! Kitabları məhv etmək əvəzinə, daha böyük hörmət qoyub qoruyaq və maariflənək!
Leyla Namazova
