Müdafiə nazirinin sabiq müavini, ehtiyatda olan polkovnik Mehman Səlimov Moderator.az-a geniş müsahibəsində 1988-ci ildə Gümrüdəki sovet tank alayının komandir müavini kimi xidmət edərkən Ermənistanda Azərbaycan türklərinin kompakt yaşadığı ərazilərdə baş verən hadisələr, 1991-ci ildə Azərbaycanda Milli Ordunun bünövrəsinin qoyulması üçün gördüyü işlər, ordu quruculuğundakı çətinliklər, birinci Qarabağ müharibəsi zamanı bir sıra əməliyyatların təfərrüatından danışıb, həmin dövrdə bir çox müəmmalı olaylar, o cümlədən Rusiya kəşfiyyatının əməliyyatlara müdaxiləsindən bəhs edib...

 

(Əvvəli burada://moderator.az/musahibe/407323/kerim-veliyev-bakidaki-rahat-isini-qoyub-bizimle-birlikde-dyusmeye-yollandi/ )

 

 

-Bəli, Kərim Vəliyev sonradan, artıq Seyfəlidə yaratdığımız 18 taborluq birləşmə müxtəlif  səbəblərdən dağıdıldıqdan sonra (irəlidə bu haqda ətraflı danışarıq)  bizimlə bərabər Ağdama getdi və  dekabr ayında Fərrux yüksəkliyi uğrunda döyüşlərdə fəal  iştirak etdi. Qeyd edim ki, öncəki söhbətlərimizdə xatırlatdığım kimi, həmin döyüşlərə hazırkı məşhur generallarımızdan Hikmət Mirzəyev, Ənvər Əfəndiyev və Nizam Osmanov da qatılmışdılar... Dekabr ayında Fərrux yüksəkliyi uğrunda iki dəfə mənim komandirliyimlə hərbi qruplaşmanın keçirdiyi hücum əməliyyatında adları  çəkilənlərlə yanaşı,  komandir müavini kimi Kərim Vəliyevin də vətənpərvərliyinin, yüksək döyüş ruhunun  şahidi oldum. O, daim can atırdı ki, irəli, düşmənin üzərinə getsin... 

Bir məqamı da xatırladım... Bir dəfə  Ağdamda döyüşlərdə iştirak edən zaman  öyrəndim ki, Kərim Vəliyev Moskvada Frunze adına akademiyanın sonuncu kursunu bitirmək üçün Rusiyaya getməlidir. Lakin o, deyirdi ki, mən Vətənin bu dar günündə sizi, döyüş yoldaşlarımızı, əsgərlərimizi düşmən qarşısında qoyub gedə bilmərəm, bəs burada məni kim əvəz edəcək. Mən isə bunu  biləndə Kərim Vəliyevə məsləhət gördüm ki, sən gedib təhsilini başa vurmalısan, çünki sənin kimi akademik təhsil, savad almış hərbçilər yalnız bugünkü döyüşlər üçün yox,  gələcək üçün də Azərbaycan dövlətinə gərəkdir. Bu minvalla onu dilə tutub Moskvaya yollanmasına nail oldum. Daha sonra Kərim Vəliyev akademiyadakı təhsilini bitirdi və artıq Qarabağ savaşında atəşkəs elan edildikdən sonra  Ali Ümumqoşun məktəbindəki işini davam etdirdi. Səhv etmirəmsə, Heydər Əliyev dövlət başçısı olduğu dövrdə 1993-1994-cü illərdə o, Beyləqan və Ağdam istiqamətlərində yenidən briqada komandiri kimi döyüşlərdə iştirak etmişdi. Bu müddət ərzində biz yenə də qonşu və silahdaş kimi mütəmadi görüşür və ünsiyyətdə olurduq... 

Mən artıq nazir müavini olandan az sonra Səfər Əbiyevlə Bərdədəki 1-ci korpusa yeni komandir təyin olunmasının müzakirəsi zamanı mən şəxsən Kərim Vəliyevi təklif etdim. Nazir də, kadrlar və hərbi təhsil üzrə nazir müavini Məmməd  Beydullayev də bunu qəbul etdi, Baş Qərargah rəisi Nəcməddin  Sadıkov da etiraz etmədi. Və sonda kollegiyada Kərim Vəliyevin briqada komandirliyindən birbaşa həmin korpusa komandir qoyulması təsdiqləndi... 

 

 

-Bilirsiz, zabitin xasiyyəti nə vaxt dəyişə bilər? Yalnız o, korrupsiyaya qurşandığı halda... Pulun hədsiz çoxluğu bəzi insanların xasiyyətini, davranışını, dünyaya, xalqa, Vətənə münasibətini dəyişə bilər... Amma bu gün kimsə gəlib mənə deyə, sübut edə bilərmi ki,  Kərim Vəliyevə nəsə vermişəm, yaxud o, hansısa qaranlıq işdə iştirak edib. İnanmıram, bu, mümkün deyil... Çünki Kərim Vəliyevi vətənpərvər olmaqla yanaşı, həm də qanunsevər, hər addımını ölçüb-biçən, ehtiyatla davranan bir insan, bir hərbçi kimi tanımışam... Onu mən əlində olana qane  olan sadə bir insan kimi görmüşəm... 

 

Biz Kərim Vəliyevlə birgə Seyfəlidəki qruplaşmaya hərbi təlim keçəndə həmin birliyin təchizatı, təlimdə yüksək nəticələr göstərən hərbçiləri həvəsləndirmək üçün onlara mükafat verməkdən ötrü əlimizdən külli miqdarda pullar keçirdi.  Kərim Vəliyevin müavin kimi müəyyən yollarla həmin vəsaitləri mənimsəmək imkanı var idi. Ancaq mən onu orada da sınadım. Bircə dəfə də hiss etmədim ki, onun belə bir niyyəti var... Bir sözlə, mən əmin oldum ki, Kərim Vəliyev  pula, var-dövlətə həris insan deyil... O, heç bir qeyri-qanuni addım atan deyil, qanunu sevən, qanunun aliliyini rəhbər tutan bir vətəndaş və hərbçidir...

 

 

-Bilirsiz, öncə də söylədiyim kimi,  Kərim Vəliyevi qanunpərəst, hər addımını qanunlara, hərbi nizamnaməyə uyğun atan, tabeçilik, subordinasiya məsələlərinə əməl edən bir  hərbçi kimi tanıyıram...  İkincisi də, Tərtər hadisələri baş verən zaman onun başının üstündə Baş Qərargah rəisi, nazirin - 1-ci müavini Nəcməddin Sadıqov və nazir Zakir Həsənov var idi. Ordu daxilində nəsə kütləvi bir “çepe”, yəni fövqəladə olay baş vermişdisə, rəsmi açıqlama öncə onlardan gəlməli idi.  Tərtər hadisəsini də nazir və Baş Qərargah rəisi ictimailəşdirməli idi. Kərim Vəliyevin 2017-ci ildə adı çəkilən vəzifədə olaraq bəhs edilən olayları ictimailəşdirməyə, bu haqda rəsmi açıqlama verməyə ixtiyarı yox idi. Amma mən bilirəm ki, qeyri-rəsmi olaraq o, bu hadisələrin üstündən, sadəcə, gözünü yumaraq keçməyib. Və məndə olan məlumata görə,  Kərim Vəliyev neçə hərbçini  o zaman çox güclü olan “5-ci kalon”un qurduğu  həmin qanunsuz cəza maşınından  xilas etməklə Tərtər hadisələrinin  daha geniş miqyas almasına əngəl olub. Bütün hallarda onu nəzərə almaq gərəkdir ki, Kərim Vəliyev o dövrdə tutduğu vəzifənin  səlahiyyət çərçivəsindən artığını edə bilməzdi. Və kimin  “Tərtər işi” haqda nə sualı var: rəsmən Müdafiə naziri Zakir Həsənova və keçmiş  Baş Qərargah rəisi Nəcməddin Sadıkova ünvanlasın. Kərim Vəliyev yalnız şahidi olduğu, rəsmi məlumat aldığı hansısa insident haqda nazirə və Baş Qərargah rəisinə rəsmən məruzə edə bilərdi... Üçüncüsü də hərbi prokurorluq artıq Tərtər olayları haqda istintaqa başlamışdı. Ona görə də Kərim Vəliyevin hansısa çıxışının istintaqın işinə müdaxilə kimi dəyərləndirilməsi mümkün idi. Və dərhal həmin hadisələri təşkil etmiş Nəcməddin Sadıqov başçılıq etdiyi “5-ci kalon”un cəza mexanizmini Kərim Vəliyevə qarşı da yönəldə bilərdi. Ona sual edə bilərdilər ki, sənin burada nə marağın var ki, istintaqa maneçilik törədirsən, deməli, sən də həmin “xain”lərlə əlbirsən... Yəni Kərim Vəliyevi qınayan hər kəs özünü qoysun onun yerinə. Belə bir vəziyyətdə həmin adam özü nə edə bilərdi? Həmin vaxt Kərim Vəliyev  bir az ehtiyatsız addım atsaydı, onun ən azı vəzifədən kənarlaşdırılmasına nail ola bilərdilər və indi də düşmənlərimizin  Nəcməddin Sadıkovun yerinə dərhal Kərim Vəliyevi yox, Rusiyaya sadiq başqa bir generalın namizədliyini irəli sürmək imkanları yaranardı...

 

Bu mövzuda tanıdığım başqa generallar, zabitlərdən də soruşmuşam ki, Tərtər hadisələri vaxtı haradaydınız, niyə susurdunuz. Hamısı cavab verir ki, o günlər Nəcməddinin repressiya maşını əməlli-başlı işə düşmüşdü. Polkovnik, general da sayan yox idi, artıq söz danışanı qandallayıb aparır, vəzifədən azad edirdilər. Bilirsiz, belə bir durumda heç kəsdən tələb etmək olmaz ki, sən niyə qəhrəmanlıq göstərməmisən...  Mən də vaxtilə - 1999-cu ildə oxşar situsiyaya düşdüm, haqqı dedim, o vaxtkı nazirə, Nəcməddinə qarşı sözümü söylədim. Nəticədə loru dildə desək, torbamı tikib yola saldılar, 44 yaşımda məni istefaya göndərdilər və öz işlərinə arxayın davam etdilər. Halbuki, mən müəyyən siyasət işlədib Türkiyəyə bağlı, Rusiyanın diqtələrinə baş əyməyən, onların oyunlarına getməyən bir nazir müavini kimi vəzifəmdə qala bilsəydim, bəlkə də “5-ci kalon” heç Tərtər hadisələri kimi olayların baş verməsinə imkan tapa bilməzdi. Çünki mən  Rusiyanın  nazirlikdəki şəbəkəsinə nəzarət edən bir “göz” idim...  

 

 

- Hesab edirəm ki, bu məsələ də məhz “5-ci kalon”un, Nəcməddinin cinayətkar çətəsinin yönləndirdiyi bir böhtan kampaniyasıdır. Məqsəd Aprel savaşında, Tərtər hadisələrində olduğu kimi, öz günahlarını  başqalarının üzərinə yıxmaq, eyni zamanda general Kərim Vəiyevi ləkələyərək, xalqın, dövlətin gözündən salaraq  onun yerinə, yəni Baş Qərargah rəisi vəzifəsinə  Rusiyaya sadiq bir generalı keçirtməkdir. Bir daha qeyd edim ki,  general Hikmət Mirzəyevə qarşı olan kampaniyanı da eyni güclər aparmağa çalışır.. Və Səmayə anamızın xətrinə dəyməsin, zənnimcə,  Polad Həşimovun  şəhadətini Kərim Vəliyevlə bağlamaq heç bir fakta, məntiqə əsaslanmayan insafsız bir ittihamdır. Həm də  Polad Həşimovla bağlı guya onun vəzifə uğrunda öldürülməsi kimi fikirlər səsləndirmək artıq nəinki bütün Azərbaycan, türk dünyasında belə, vətənprvər uşaqların, gənclərin idealına, qəhrəmanlıq rəmzinə çevrilmiş bu şəhid generalın ruhuna böyük hörmətsizlikdir... 

 

-Bəli. Rəhmətliklə  bircə dəfə təxminən 1996-cı ildə Murovdağda rastlaşmışam. Mən artıq nazir müavini idim  və yüksək dağ şəraitindəki hərbi birləşmələrdəki vəziyyətlə, onların problemləri, döyüş ruhu və s. ilə maraqlanmaq məqsədi ilə oraya getmişdim. Ömər aşırımına çatmamış “Yol evi” deyilən yerdə, taborlardan birinin qərargahında səhv etmirəmsə, o vaxt baş leytenant olan gənc zabit Polad Həşimovla qısa söhbət zamanı onun vətənpərvərliyinin, milli sevgisinin, döyüş ruhunun şahidi oldum. Polad hələ o vaxtdan işğalçılara qarşı döyüşlərə can atırdı. Deyirdi ki, cənab polkovnik, əmr verin, bu dəqiqə gedək Murovdakı Güzgü yüksəkliyini ermənilərdən azad edək... Mən əlimi rəhmətliyin çiyninə qoyub dedim ki, oğlum, görürəm ki, bu ürəklə, bu cəsarətlə  sən çox irəli gedəcəksən. Və inşallah, sizin kimi vətənpərvər zabitlərimizin belə cəsarəti sayəsində bütün torpaqlarımızı azad edəcəyik. Şükür Allaha ki, bu gün həmin arzumuzun böyük hissəsi şəhid və qazilərimiz sayəsində artıq çin olub... Və yəqin ki, Polad Həşimovun da ruhu xeyli şaddır...

 

 

(Davamı var) 

 

Sultan Laçın