Müdafiə nazirinin sabiq müavini, ehtiyatda olan polkovnik Mehman Səlimov Moderator.az-a geniş müsahibəsində 1988-ci ildə Gümrüdəki sovet tank alayının komandir müavini kimi xidmət edərkən Ermənistanda Azərbaycan türklərinin kompakt yaşadığı ərazilərdə baş verən hadisələr, 1991-ci ildə Azərbaycanda Milli Ordunun bünövrəsinin qoyulması üçün gördüyü işlər, ordu quruculuğundakı çətinliklər, birinci Qarabağ müharibəsi zamanı bir sıra əməliyyatların təfərrüatından danışıb, həmin dövrdə bir çox müəmmalı olaylar, o cümlədən Rusiya kəşfiyyatının əməliyyatlara müdaxiləsindən bəhs edib...

(Əvvəli burada://moderator.az/musahibe/403196/necmeddin-sadikov-rusca-dedi-ki-size-nifret-edirem-ve-azerbaycanca-da-danismayacam/ ) 

 

 

-Bilirsiz,  mən son 30 illik faktiki şahidi olduqlarım, müşahidə etdiklərim və məntiqi təhlillərimlə qəti bir qənaətə gəlmişəm ki,  Nəcməddin Sadıkovu Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ən başına yerləşdirmək üçün Moskva, konkret olaraq “QRU” 1992-ci ildən başlayaraq əlindən gələni edirdi. Bunun üçün ona həm siyasi, həm maddi, həm texniki dəstək verilirdi.  Korpus komandiri olanda vətənpərvərliyindən istifadə edib Müdafiə nazirinin rəhmətlik müavini Şikar Şikarovu gözlənilmədən Nəcməddinə qərargah rəisi yolladılar. O, müəmmalı şəkildə şəhid ediləndən sonra isə bu yaxınlarda dünyasını dəyişmiş mərhum general Aleksandr Vasyakı Belarusdan onun yerinə gətirtdilər...

 

Hesab edirəm ki, 1992-ci ildə Rusiya  ordumuz tərəfindən Ağdərənin azad olunmasına o zaman hələ Azərbaycanda qalan hərbi  qüvvələri və agentura şəbəkələri vasitəsilə  məhz Nəcməddin Sadıkovun nüfuzunu qaldırmaq, xalqımızın və hökumətimizin zehnində onun “qəhrəman sərkərdə” obrazını yaratmaq və nəhayət, ona prezident Elçibəy tərəfindən general rütbəsi verdirtmək üçün dəstək verdi. Həmin əməliyyatlarda nə qədər azərbaycanlı, yaxud erməninin ölməsi onları maraqlandırmırdı. Məhz Nəcməddini şişirtmək üçün Goranboy ətrafının və keçmiş Ağdərə rayonunun əksər hissəsinin Azərbaycana qayıtmasından ötrü  ruslar əllərindən gələni etdilər...

 

 

-Hesab edirəm ki, Nəcməddin Rusiyada hərbi akademiya bitirmiş  bir zabit kimi xeyli dərəcədə hərbi bilik və savada  malik idi. Amma  Ağdərə savaşları zamanı  korpus komandiri kimi gördüyü bütün işləri hərbi elm baxımından bayaq adını çəkdiyim qərargah rəisi, onunla bir yerdə Belarusda xidmət etmiş  general Aleksandr Vasyak idarə edirdi...  

 

 

-Demək olar ki, normal idi... Onu da deyim ki,  AXC hakimiyyəti dövründə, xüsusən Ağdərə-Goranboy əməliyyatları zamanı Nəcməddin Sadıkovun cəbhə bölgəsində  əsas himayəçiləri adlarını çəkmək istəmədiyim və artıq dünyalarını dəyişmiş yüksək vəzifəli qardaşlar idi... Yəqin ki, onlar da o zaman doğrudan da Nəcməddinin səmimi olaraq bir vətənpərvər kimi Qarabağ üçün döyüşdüyünə  inanırdılar... Təəssüf ki, o vətənpərvər insanların ona etimadından sui-istifadə edirdi. O zonadakı hərbçi və mülki insanlar da danışırdı ki, Ağdərə alındıqdan sonra, həmin ərazidə ermənilərin tikdiyi çaxır, taxta emalı, mebel və s. zavodlarının bütün avadanlıqları, eləcə də evlərdəki ən bahalı əşyalar yük maşınlarıyla və polisin müşayiəti ilə Nəcməddin Sadıkovun vətəni olan Dərbəndə daşınırdı. Yəni ermənilər Ağdamı Ermənistana daşıdıqları kimi, Ağdərə də Dərbəndə daşınıb...

 

 

-Mən daim gördüklərimi, şahidi olduqlarımı obyektiv olaraq danışmağa çalışıram... Surət Hüseynov 1990-cı illərin əvvəlində Yevlax yun kombinatının direktoru kimi  kifayət qədər maliyyə vəsaitlərinə malik idi. Və Yevlax, Gəncəbasar ərazisində yaşayan vətəndaşlarımızın və xüsusən də hərbçilərimizin gözü qarşısında o, həmin qazancı  daha çox şəxsi ehtiyaclarına deyil, Qarabağ uğrunda Vətən savaşına,  işğal altındakı torpaqlarımızın azad olunması üçün xərcləməyə çalışırdı... Və Surət üçün Azərbaycandakı Rusiya general, komandir və zabitlərini ələ almaq, eləcə də silah-sursat, texnika əldə etmək problem deyildi.  O həm də öz hərbçilərimizi də təlim və döyüşlərdə fərqlənmələrinə görə mükafatlandırırdı. Və Surət Hüseynov 1992-ci ilin payızında Seyfəli poliqonunda mənim rəhbərliyim ilə 18 taborluq qruplaşmanın yaradılması üçün də gerçəkdən  əlindən gələni etdi... Surət Hüseynov həm də  sərt və bacarıqlı idarəedici rəhbər idi, insanların psixologiyasını, onları necə idarə etməyin yollarını yaxşı bilir, eyni zamanda  tabeliyindəkilərdən yüksək nizam-intizam tələb edirdi... Bütün bunlarla belə, o, hərbçilərə, döyüşçülərə həm də qayğı ilə yanaşırdı. Yadımdadır ki, bir dəfə əsgərlərdən birinin anası rəhmətə getmişdi. Mən korpus komandiri kimi Surət Hüseynova məlumat verdim ki, həmin hərbçiyə icazə verib evlərinə yollayıram. İnanın ki, o,  həmin əsgəri maşınla təmin etdi və yük yerini lazımi qədər ərzaqla doldurtduqdan sonra dedi ki, get, ananın yasını keçir, sənin anan bizim də anamızdır... Məhz belə işlər səbəbindən də əsgər və zabitlər Surətə böyük ehtiramla yanaşırdılar. 

 

Onun da şahidi oldum ki, orduda Müdafiə naziri işini Rəhim Qazıyevdən çox Surət Hüseynov aparırdı. O, nə göstəriş verirdisə, dərhal yerinə yetirilirdi, nə sifariş verirdisə, dərhal tapılırdı, gətirilirdi. Hətta Gəncəyə gələn nazirlər, nazir müavinləri də Surətin qarşısında, az qala, farağat dayanırdılar...   

 

 

-1992-ci ilin sentyabrında mənim rəhbərliyimlə Ağdamda  “şturmovoy”, yəni həmlə taboru yaratdıq və Fərrux yüksəkliyini azad etmək üçün hücuma keçdik. Hücum uğursuz olsa da, böyük əks-səda doğurdu və bu haqda Surət Hüseynova da məlumat çatdırıldı. O, məni Gəncəyə görüşə dəvət etdi. Və söhbət zamanı  bildirdi ki, mən sizi maddi-texniki baxımdan necə lazımdısa, təmin edəcəyəm, biz böyük bir hərbi birləşmə yaradaq, ona sizin koamandanlığınızla ciddi təlim keçək və  Qarabağı işğalçılardan tam azad edib bu məsələyə nöqtə qoyaq. Mən ona konkret olaraq hərbi birliyin yaradılmasıyla bağlı ciddi şərtlər daxilində belə bir qruplaşmanın yaradılmasının mümkün olduğunu söylədim... Surət Hüseynov razılaşdı və bildirdi ki, dövlət səviyyəsində belə bir birliyin yaradılması və onun hər tərəfli təminat və təchizatı məsələsini özüm həll edəcəyəm... Beləliklə, biz Seyfəli qruplaşmasını yaratmağa başladıq...

 

 

-Mənə həmin hərbi birliyin yaradılmasında  ən çox dəstək verənlərdən biri hazırda Baş Qərargah rəisi işləyən Kərim Vəliyev oldu...

 

 

-Kərim Vəliyevlə 1990-cı llin təxminən oktyabr ayından tanış olmuşuq.  O, mənim Gəncədən gələndən sonra köçdüyüm  binada yaşayırdı. Yəni qonşu idik. Xoşsifətli, ziyalı görkəmli cavan bir zabit idi. Demək olar ki, hər gün işə gedib-gələndə salamlaşırdıq.  O vaxt mən diviziyada komandir müavini işləyirdim, Kərim Vəliyev isə ümumqoşun məktəbinin  tədris bölməsində baş zabit kimi çalışırdı. Hər ikimiz podpolkovnik(indiki polkovnik-leytenant) rütbəsində idik. Seyfəli qruplaşmasını yaratmağa başlayanda o, bundan xəbər tutan kimi  dedi ki, artıq dərəcədə xahiş edirəm, məni də həmin işə cəlb edin, mən də Qarabağ uğrunda döyüşlərə qatılmaq istəyirəm. Mən razılaşdım və  öz növbəmdə ondan xahiş etdim ki, zabit heyəti qurmaq üçün bizə kömək etsin. Bu minvalla Kərim Vəliyevlə birlikdə təxminən 20 zabit toplaya bildik. Və onlarla bir yerdə, səhv etmirəmsə, 1992-ci il oktyabrın sonunda Seyfəli poliqonuna toplaşan könüllü və çağırışçı gənclərimizə təlim keçmək üçün oraya yollandıq. Onu deyim ki, həmin birliyə  hətta Gürcüstanda yaşayan soydaşlarımızdan da qatılmışdı... 

 

 

Bakıdakı rahat işini qoyub Qarabağda döyüşmək üçün gəlmiş  Kərim Vəliyev Seyfəlidə yaradılan hərbi birlikdə komandir müavini kimi mənə böyük dəstək oldu. Mən ona yetərincə etimad göstərirdim. Özüm müxtəlif təşkilati işlərlə məşğul olanda Kərim Vəliyev Seyfəli birləşməsindəki təlim-tədris məsələlərini layiqincə idarə edirdi...

 

 

(Davamı var) 

 

Sultan Laçın