Azərbaycan Elmlər Akademiyası bizə qiymətli bir xəzinə bağışlayıb.Dünya ədəbi irsinin şedevr nümunələrini milli dilimizə tərcümə edərək əvəzsiz qaydada dövlət təmsilçilərinə göndərən qurum əsil mədəni maarifçiliyə yol açıb.Sayı 111 ədəd olan kitabların dəyərini təsvir etmək üçün həmin əsərlərin yazıldığı istedad və yaradıcı məfkurəyə sahib olmalısan.Lakin əgər bir söz söyləmək gərəkdirsə,onda tam əminliklə demək olar ki,insan müxtəlif qalaktikalara səyahəti fikir və düşüncə təyyarəsi hesabına bir gündə əldə etmiş olub.Çünki onların hərəsi ayrıca,bənzərsiz bir xəyal gəmisidir və Aya göndərilən müxtəlif kosmik raketlərdən fərqli olaraq burada keçmişə-tarixin müxtəlif dövrlərinə də getmək mümkündür.

Frans Kafkanın,Onore de Balzakın,O.Henrinin,Corc Oruelin,Q.Markesin və başqa ədiblərin sayəsində bir neçə əsrə,fərqli formasiyalara və sosial-psixoloji dramalara eyni bir anda tamaşa etmək imkanı qazanırsan.4G sistemli virtual dünyadan daha cazibədar olduğuna şübhəm yoxdur.İnformasiya selinin qabağında axıb gedən insanı xilas etməyin yeganə yolu yalnız budur.

Texnoloji inqilabın qurbanı olan və yaddaş ölümünə məruz qalan bəndələrin həyatı o qədər cansızlaşıb ki,ədəbi mühitdən danışmaq indi çox yersiz görünür.Kommunikasiyaların,aksessuarların əsirinə çevrilən və hər yeni sinif elektron qurğuların yarışında real həyatını yaşamaq imkanından məhrum edilmiş 21-ci əsrin adamları indi beyin fırtınasından daha çox qəlb rahatlığına ehtiyac duyur.Hətta cəmi bir neçə il sovet dövründə yaşamış imperiya sakinləri belə yaxşı bilir ki,onda sıravi fəhlənin də əlində müxtəlif yazıçıların kitabları daşınırdı.İctimai fikirdə və cəmiyyətin apardığı fəal diskussiyalarda ədəbi qəhrəmanlara sevgi və nifrət,qibtə və pərəstiş hissləri mühüm yer tuturdu.Gerçək həyata yansıyan və hər kəsin bənzəmək istədiyi personajların öldüyünə inanmaq çətin idi.Beləcə əsrlər və nəsillərarası varisliyi qoruyub saxlamaq mümkün olurdu.İndi dünya mənəvi və mədəni böhran keçirir.

İlk baxışda hər şey qaydasındadır:Luvrdan qədim Roma məbədlərinə,yaxud Misir ehramlarına qədər böyük bir mədəniyyət abidələrinə baş vura,yaxud internet okeanı ilə geniş məkanlara baş vura bilərsən.Lakin keçmiş xalqların yaratdığı bu irs dünyanı düzəltməyə və yer üzünü cənnətə çevirməyə yaramır.Çünki bəşəriyyət daha da qəddar və amansız olub.Suriyada hər gün qətlinə tamaşa etdiyimiz minlərin ölümü insanlığı ayağa qaldırmırsa,İrakdakı vəhşət mənəvi aləmləri tərpətmirsə,onda dəyərlərin iflası və ilahi prinsiplərin tənəzzülü bir fakt kimi ortadadır.Xalqar müxtəlif maraqlar güdən siyasi elitalara daha çox oxşamağa başlayıblar.

Son illər hansı qitədə sadə bir ingilisin on Hələb şəhidinə matəm və həmrəylik aksiyasının şahidi olmusunuz?Yaxud,asiyalının protesti afrikalının nakam taleyinə təsir göstərirmi?Əsla yox.Nelson Mandelanı bütün məzlumların lideri kimi vəsf edən ünlü informasiya vasitələri dəfn mərasimini başa vurmamış növbəti qaynar nöqtələrdən yalnız statistik məna daşıyan bomba qurbanlarına dair reportajlarını verir.Sual olunur,afrikalı liderin ölməz xidmətlərindən danışan əsas dövlət rəhbərləri suriyalı ərəbin qətliamını durdurmaq üçün niyə real qərarlarda bulunmurlar?
Televiziyalarımız bir neçə gün öncə əcnəbi vətəndaşın bel-fəqərə ağrılarından xilas olmaq üçün 100 kiloqramlıq ayaqqabı “kəşf etdi”yini təbliğ edirdilər.Belə ağır yükü daşımağa hazır olan insan qafasına cəmi 300 qramlıq kitabın bəhrəsini qatmaq istəmir.Sizifin əzabı bunun yanında daha yüngül cəzadır.Sən demə,ədəbiyyat bitən yerdə fiziki mövcudluq başlayırmış və yer üzünün əşrəfi özünün yaratdığı robotlara çevrlirmiş.

Mədəni natamamlıq fiziki qüsurdan daha böyük bəladır.Milli xarakteri formalaşdıran bədii ədəbiyyatdır.Xalqların apardığı yüzillik müharibələri yazı və təsvir dünyasına daşımaqdan özgə bir yol yoxdur ki,sən ata-babalarının ruhundan faydalana biləsən.

İnternet dünyasında resurslaşan kitablar yalnız onda öz məqsədlərinə çatacaqlar ki,onların ideyaları müddiləşsin,həyatiləşsin və kütlələr tərəfindən qəbul olunsun.

Zamanı aşan kitablar canlıdır və hər zaman diridilər.Onları yazan müəlliflərin hansı ictimai mənşəyə malik olması,yazı manerası və milliyəti heç bir önəm daşımır.Başlıcası odur ki,həmin əsərləri bəzək əşyasıtək rəflərimizdə deyil,beyinlərimizdə öz yerinə qoya bilək.Çünki kitablar ən yaxşı və ideal həmsöhbət,sədaqətli ömür-gün yoldaşı və ruhun qidasıdırlar.Əgər bir gün Daniel Defonun qəhrəmanı kimi zamanın fırtınası sizi qərib bir adaya aparsa,mənəvi tənhalığınızı onların gücü ilə aradan qaldıra bilərsiniz.
Kitablar söz oyunu və yüngül fikrin tərənnümçüsü deyillər.Həyatın dərslərini yalnız oradan öyrənmək mümkündür.

Əgər bir gün oxumasanız,bunu təkcə özünüz biləcəksiniz.İki gün kitabladan uzaq olsanız,yaxın ətrafınız bundan xəbər tutacaq.Əgər üç gün mütaliədən kənar yaşasanız,onda hamı biləcək ki,siz köhnə biliklərin üstündəcə dolaşırsınız.

Unutmayın ki, insan ömrünün sonunda təkcə iki kitab oxuyur:biri Müqəddəs,o birisi isə xəstəlik kitabıdır!Nə qədər ki,sağ və salamat varsınız,nə qədər ki,o gün gəlməyib,başlayın!