Millətçiliyə ideologiya kimi də, siyasi doktrina kimi də, yaşamaq, varolmaq üçün mübarizə üsulu kimi də baxmaq mümkündür. Qərbdə millətçilik öncə siyasi məqsədə çatmaq vasitəsi olub fərdi azadlıq əldə etmək düşüncəsi ilə sıx bağlı bir konsepsiya kimi götürülmüşdür. Müasir millətçiliyin Avropada əsasını fransızlar qoymuşlar. Bu sadəcə olaraq bir siyasi və ideoloji layihə olaraq ortaya çıxmışdır.Bu modellər, yəni “Qərb modeli” qorunub saxlanmışdırmı? XVIII əsrdən üzü bu yana ona yön verən isə almanlar olmuşdur. Fransada yaranan millətçilik sosial və siyasi proekt idi, bu digər ölkə və xalqlarda da özünü məhz bu formada səciyyələndirirdi. Fransız milli ideologiyası alman mifləri ilə əvəzlənərkən özündə süni çalarları əks etdirməyə başladı. Millətçiliyin “Şərq modeli” isə daha fərqli formada özünü göstərirdi. Biz bu mənada “millətçilik layihələrinə” erməni millətçiliyi nümunələrində təhlil etməyə çalışsaq həmin fərqi aşkar görərik. Adam Smit tərəfindən əsaslandırılan modeli çox asanlıqla Erməni nasionalizminə aid etmək olar. Burada ümumi əcdad-Hayka bağlılıq var,burada Erməni “qızıl əsrinə” həsrət özünü göstərir (guya ki, 1,5 min illik enmədən sonra yüksəliş gələcək), Vətənin itirilməsinə yanğı ilə acıma var. Bu “ millətçi mif ” XIX əsrin sonlarında, XX əsrin əvvəllərində bir qrup ziyalının ortaya çıxmasını şərtləndirmişdi. Onların arasında yazıçılar, publisistər, din adamları və başqaları vardı. Raffi, Leo, Mkrtiç Xrimyan... Bu ideologiyanı yayan mətbuat orqanlarına da malik idilər. “Mşak” qəzeti, “Hnçak”, “Droşaq” jurnalı. 

Berlində nəşr olunan “Hayastan“ qəzeti. Erməni milli ideologiyalarının  bir çoxu məhz Xristian dini ilə sıx bağlı olmuşdur.  Amma Njde erməniçiliyi xristianlıqdan üstün tuturdu. Indi İrəvan yaxınlığında, təxminən onun 32-ci kilometrliyində yerləşən Qarni məbədinə toplaşarkən bir neçə min Erməni Vardavar bayramını kutlayarkən demək istəyirlər ki, əsil Ermənilər onlardır və dinləri də xristianlıq deyil, bax bu dindir. Çox qəribədir ki, bu bayramı Xristian Təqvimlərinə də daxil etmişlər. Burada qəribə bir məntiqsizlik yaranır. Amma bu təriqət sahibləri özləri üçün müqəddəs kitab da yaratmışlar. “ Biz ermənilər bilmirik ki əsil dinimiz nədir? Kilsədə şam yandırmaq və sinəsindən xaç asmaq xristian olmaq  demək deyil.  Ermənilərin hamısı bu dində səmimi deyillər.  Vardavar bayramında aktiv iştirak edənlərdən biri “Erməni–Ari ordeni” adlı ultramilliyyətçi təşkilatın rəhbəri Armen Avetisyan Erməniləri xristianlıqdan imtina etməyə səslədiyinə görə 2005-ci ildə 3 il həbsə atılmışdır. O həm də xalqı yəhudiləri məhv etməyə səsləmişdi. Avetisyan və onun silahdaşları əyinlərində Erməni irqçi ideoloq Garegin Njdeni rəsmi çəkilmiş qara köynəklə gəzirlər. Garegin Njde əldə silah Türklərə və hətta bolşeviklərə qarşı vuruşmuş və erməni milliyyətçiliyinin əsaslarından bəhs edən əsərlərin müəllifi olmuşdur. Bu şəxsin ideyaları əsasında Erməni İnqilabçı  Federasiyası-Daşnaksütyun və o cümlədən Ermənistan  Respublikaçılar Partiyası da daxil  olmaqla bir çox siyasi təşkilatların platforması müəyyənləşdirilmişdir.

  

Ermənistandakı irqçilər gendən gələn, keçmiş xüsusiyyətlərin bioloji olaraq insan davranışına hopmasına inanan kəslərdir. Erməni  irqçilik doktrinası, insanın daşıdığı qanın milli-etnik şəxsiyyətinin təyin etdiyini iddia edir. Erməni faşizmində  insan irqlərinin rəng və fiziki şəkilləri əsas alınaraq bir-birlərindən üstünlüyünü öngörən irqçilik fəlsəfəsini mənimsəmiş şəxslərə üstünlük verilir. Ermənistanda bu gün başqa ölkələrdə terrorçu hesab olunan şəxslər- başda Andranik Ozanyan olmaqla Stepan Şaumyan, Dro, Njde,  Soğomon Teyleryan, Varujan Karapetyan , Monte Melkonyan, Vazgen Sarkisyan ve b. qəhrəman hesab olunurlar. İrqçi insanların göstərmiş olduğu bu tutuma isə “irqçilik” adı  verilməkdədir ki, onlar özlərindən olmayanların fiziki məhvinə çalışmış və bunu göz qırpmadan, digərinin halına acımadan etmişlər. Ermənilərdə irqçilik ən qədimdən belə antiinsani təmələ söykənmişdir. Hələ XVII əsrdə Venesiyada  milliyətçi cərəyan olan mxitarizmi quran ermənilərin fəaliyyəti araşdırılsa maraqlı mənzərə ortaya çıxar. Erməni milliyətçiliyinin kökündə bir faşizm dayanmışdır. Təsadüfi deyildir ki, mxitarizm də  İtalyada , faşizmin yarandığı torpaqlarda təşəkkül tapmışdır. Demək təsadüflər həm də zərurət doğurur. Yuxarıda bəhs etdiyimiz nasizmin simvolu olan xəncərli xaç həm də erməniliyin (armenizmin) simvoludur. Ermənistanın ilk milliyətçi partiyalarından olan Daşnaksütyunun da simvolu faşizmin qəbul etdiyi xəncərli xaçdır.Nasistlər Almaniyada irqi “saflıq qanunu”nu çıxardılar. Bu nə deməkdi?"İrqi saflıq" üçün insanların törəməsinə dövlət tənzimləməsinin lazım olduğuna inanan Adolf Hitler, "İrsi Xəstəliyə Sahib Uşaqların əngəllənməsi Aktı" nı çıxartdı.

 

Digər hökmlərin yanında, alınan bu tədbir "istenməyənlərin" uşaq sahibi olmasını maneə törədir və bəzi fiziki ya da zehni əlillərin məcburi olaraq kısırlaştırılmasını nəzərdə tuturdu. Qanun verildiyi tarixdən  sonrakı 18 ay içində 400.000 insana təsir edəcəkdi.Faşist “Yeni nizam” anlayışı ilə Njdenin “Tsexakron”u arasında bənzərliklər mövcuddur. Hitlerin “irq dövləti” anlayışı  Ermənistanda da eyni anlama gəlir. Bu gün Ermənistanda bir nəfər də olsun başqa qövmdən olan millət yoxdur. Faşizm odur ki, içindən bütün sevmədiklərinin ya fiziki məhvinə nail olur, ya da onları köləyə çevirir. Vaxtilə  Ermənistan deyilən bu ölkədə yaşayanlar-Azərbaycan türklərinin heç bir haqq və hüququ yox idi və bu gün bir nəfər də olsun azərbaycanlının bu ölkədə yaşamaması dediyimizin sübutudur. Eyni cür də burada qalan yezidi kürdləri barədə demək mümkündür. Onlar bu ölkədə kölədirlər. Onlar döyülür, söyülür, malları, qoyunları əllərindən alınır… Yezidilər ermənilərin gerçək köləsidir, onlar ona görə lazımdır ki, yezidi kürdlərin lideri Aziz Tamoyana aid dəstənin vasitəsilə hərdən küçəyə çıxarılıb Türkiyənin əleyhinə nümayiş keçirsinlər, ya da “Öcalana azadlıq!”  deyə bağırsınlar. 

Kütləvi köçürmə siyasəti, cinayətlər, müharibə məhbuslarının topluca öldürülməsi, azərbaycanlı əsir və girovların orqanlarının alveri. Bu günədək  Qarabağ savaşında əsir düşən 5 mindən artıq azərbaycanlıdan xəbər-ətər yoxdur. Bu ondan irəli gəlir ki, ermənilər Hitlerin irqçilik fəlsəfəsini əməlli-başlı mənimsəmişlər. Erməni nasizmi ümumən müxtəlif insan irqləri  arasındakı  bioloji fərqliliklərin mədəni və ya fərdi məsələləri də təyin etməsi lazım olduğuna və təbii səbəblərlə bir irqin (əksəriyyətlə öz irqinin) digərlərindən üstün olduğuna və digərlərinə hökm etməyə haqqı olduğuna duyulan inanc və ya bu dəyərləri qəbul edən doktrina olmuşdur. (Xüsusən Dağlıq Qarabağ və digər Azərbaycan rayonlarının işğalından sonra ermənilər  buradakı “qələbələrini” onların üstün irqdən gəldiklərinə bağlamışlar). Demək 3 əsr əvvəl Venesiyada əsasən kitablar və qəzet- jurnal nəşr edib ermənilərin toplu halında yaşadıkları bölgələrə göndərərək onları başqalarından fərqli olmağa inandıran mxitarizm öz işini görmüşdür.  

Erməni milliyyətçiliyini ortaya atan mxitarizm nə idi? Öz etnik mədəniyyət dəyərlərini tək meyar olaraq təyin etmə (etnik mərkəziyyətçilik), fərqlilik qorxusu (zenofobi)əsasında yaradılmış bir milliyətçilik sistemi idi ve ideoloji düşüncə olaraq yalnız erməni millətinə aid idi.  İrqlər arasında birləşmələrə və əlaqələrin olmasına qarşı çıxmaq və milliyyətçilik kimi anlayışları da özündə ehtiva edirdi.  Onu ictimai ayrı-seçkiliyin, irqlər arasında fərqliliklərdən soyqırıma qədər gedə bilən bir doktrina halına gətirib çıxarmaq üçün ermənilərə iki-üç əsr yetərli oldu və indi bu erməni dövlətinin doktrinasına tamamilə uyğundur.   Bu sistemə görə isə erməni irqçiliyi, ümumi xəttləriylə araşdırıldığında, öz qanını daşıyan, eyni dili danışan, və eyni soydan gələnlərin başqa soylardan gələnləri aşağılaması hesab edilir.

Tarixdə, avropalıların Amerikanı kəşf etməsinin sonra, kölə adı altında alınıb satışa çıxarılan, Afrika mənşəli xalqı  özünə tabe edən amerikalılar başda olmaqla irqçi anlayışı, tarixdə normal qarşılansa da, indiki vaxtda mənfi qiymətləndirilir. Özlərini başqalarından fərqli görmək isə Ermənistanda bu gün normal haldır.  Erməni irqi-ayrıseçkiliyinə aid yüzlərlə misal çəkmək mümkündür. Erməni irqçiliyinin  təbliğatı da yerində durmur. «Erməni xalqının Arilərdən doğuşu»  məqaləsində bu xəstə  təxəyüllü erməniyə   görə “Arilər 20 min il əvvəl «Erməni dağlar dünyasında» (belə bir ifadə işlədilir) yaranmağa başlamış və onlar Kiçik Asiyadan  Yaponiyaya qədər ərazidə iz buraxmışlar. Atları əhliləşdirən, qoyunçuluğu da inkişaf etdirən Ari-Ermənilər olmuşdur.

 

Erməni dilində olan «Ayrutsi» kəlməsi də o zamandan qalmışdır. «Arman», «Erməni» kəlmələri də o zamandan qalmışdır. Ari sözündən «Ayrarat» (Ararat) törəmişdir və s.

Daha sonra bu adam iddia edir: “Arilərə aid edilən «Ram» önünə bir «A» əlavə edilməsilə «Aram» ali kəlməsi ortaya  çıxmışdır. «Arat» isə  guya Ari dilində “Allahın oğlu” deməkdir. Ermənistanda «Arustam» kişi adı var, farslarda bu  «Rustam»dır. Bundan da görünür ki, farlsrala ermənilər eyni kökdən gəlirlər. Xristianlığı da, buddizmi də arilər yaratmışlar”.

Faşist “Yeni nizam” anlayışı ilə Njdenin “Tsexakron”u arasında bənzərliklər mövcuddur. Hitlerin “irq dövləti” anlayışı  Ermənistanda da eyni anlama gəlir. Bu gün Ermənistanda bir nəfər də olsun başqa qövmdən olan millət yoxdur. Faşizm odur ki, içindən bütün sevmədiklərinin ya fiziki məhvinə nail olur, ya da onları köləyə çevirir. Vaxtilə  Ermənistan deyilən bu ölkədə yaşayanlar Azərbaycan türklərinin heç bir haqq və hüququ yox idi və bu gün bir nəfər də olsun azərbaycanlının bu ölkədə yaşamaması dediyimizin sübutudur. Eyni cür də burada qalan yezidi kürdləri barədə demək mümkündür. Onlar bu ölkədə kölədirlər. Bu «xəstələrdən» biri olan Varpetyan «Alamani» (Almaniya) adını da Armani (Erməni) adı ilə  başlamağa çalışır. Almanları da farslar, hindlilər kimi ermənilərin əmioğlusu aldlandırır və erməni millətçi şairlərdən olan  Paruyr Sevakdan bir misal da çəkir: «Dünyada sizin əvvəlinizin məhsulu olan digər ermənilər də vardır». Bu ermənilər isə Ari Ermənilərdən törəmiş yunanlardır, almanlardır, basklardır, farslardır, kürdlərdir, hindlilər, ruslardır. Sonra Varpetyan ustacasına «ari irq»in, yəni ermənilərin yayılma  coğrafiyasını cızır. Onların bir hissəsi Kiçik Asiyaya yayılmış, bir hissəsi isə necə olmuşsa Avropaya getmişdir.  Yerlərdə, qonşulardan  heç kəsə, heç bir millətə qarışmadan (ali-ari  irqidirlər axı!) kiçik qruplar halında yaşamışlar. Əsas məskənləri Mərkəzi Asiya olmuşdur, Hindistana gələrək burada bəzi millətlərin  yaranıb formalaşmasında üstün rol oynamışlar. Varpetyanın sözündən belə çıxır ki, hind və farslar ermənilərə qohumdur. Arilər Xəzər dənizindən üzüyuxarı Rusiyaya getmələri  nəticəsində Ruslar içərisində də “toxum səpmişlər”. Nəticəyə baxın: Böyük Ermənistanla Rusiyanın yaxın münasibətləri qandan gəlir. Sən demə Erməni-ari irqi Rusların da millət  olacaq  yaranmasında, yetişməsində rol oynamışdır. Hindistanda yayğın olan «Ram» və ya «Ran» adı arilərə verilən ümumi addır. Bu adı  Ermənistanda «Rant» və ya «Hrant» olaraq tələffüz etmişlər. «Ram» və ya «Ran» ilk “ari” lərdir. Onun fikrincə, Arilər Şərqdə kök salandan sonra Avropanı xilas etməyə gətirmişlər. Almanlar, yunanlar, yəhudilər, kürdlər,  basklar arilərdir. Əlbəttə bunlardan daha öncə isə Erməni Arilər farsları, hindləri və rusları ariləşdirmişlər. Baxın bu gün ermənilərin işinə kim yarayırsa Arilər onlardır, amma onlar yalnızca Erməni arilərdən törəmələrdir, yəni ikinci sort Arilərdir... 

Göründüyü kimi bu «çalışmada» türklərin adı belə çəkilmir, nə təhər olmuşdursa həmin tarixlərdə dünyanın ən qüdrətli  imperiyalarını yaşatmış türklər sanki  heç olmamışlar. Ermənimlərin bu sayaq tədqiqatları  ciddi elmi ictimaiyyətdə gülüş  doğursa da və onun heç bir elmi əsasının olmadığı kəskin şəkildə tənqid edirsə də “bu tədqiqatlar” getməkdədir. Şərqdə, islam coğrafiyasında özünün mənfur hərəkətləri ilə təklənəcəyindən qorxan Ermənistan  milli  ideologiyasına bunları da əlavə etməyi unutmur. Hindlilərin, farsların və heç əlaqəsi olmasa da rusların Ari irqdən gəldiyini deməklə bu ölkələri özünün müdafiəçisinə çevirmək istəyir.

Avropada isə almanların ətəyindən yapışır. Yəhudiləri «Arilərdən» saymayan  Varpetyan  onları digər millətlərin (yəqin ki, türklərin) casusu adlandırır. Yunanlara gəlincə deyir ki, erməni-yunan işbirliyi dünyaya örnəkdir- deyir və yenə də «qan çəkir» ifadəsi cümlə  içərisinə  otuzdurulur. «Ali irq» optimistdir, gələcəkdə bütün dünyanın onları dərk edib ermənilərə sahib çıxacağından əmindir.