Moderator.az-ın suallarını bu dəfə şairə, publisist, bir sıra sazlı-sözlü verilişlərin müəllif və aparıcısı Çiçək Mahmudqızı cavablandırıb. 

- Öncəliklə Sözün ünvanından boylanan hər kəsə salamımı yetirim. Sözlə aşınalığım dilim söz tutandan, könlüm sözə açılandan...

Hərə bir cür üsul bildi

Hər üsulda qüsur bidi,

Allah dedi, rəsul bildi-

Sözün sözə salamı var...(Akif Səməd)

Hz. Mövlana deyib: “Məni bir mən bilirəm, bir də Yaradan, Mənə bir mən lazımam, bir də anlayan”. Məni anlayan, yaxın otur, dərdləşək...

- Mənim ücün Hz.Söz var, bir də Hz.Saz.Tanrının özündən bir qat aşağı bildiyim ən müqəddəs varlıq, ən halal nemət olanSözün aşıqiyəm, pərvanəsiyəm, acıyam, həsrətiyəm, ehtiyacıyam. Söz mənim ücün Allahın səsidi, nəfəsidi, pıcıltısıdı, ismarıcıdır, bir sözlə Allahımla qovuşduğum və danışdıgım dildir Söz.

Saz ruhumdu, qanımdı, canımdı, hissimdi, duygumdu, göz yaşımdı, eşqimdi, həvəsimdi, ritmimdi, rəqsimdi, bir sözlə əlahəzrat - cezv məqamımdı. Bəli, elə üzü Tanrıya ən eşqli yol yoldaşımdı Saz. Onunla aglaya da bilirəm, gülə də, hələ ruhumun ritmiylə oynaya da bilirəm. Bir də ki, mən saz havalarına oynamıram ki, yaşayıram ən qutsal hisslərim kimi. Yeri gəlmişkən, deyəsən saz havalarına yaxşı oynayıram ki, internet üzrə izləyicilərim tərəfindən ən çox izlənən o məqamlar olur və çox da heyranlıqla danışırlar o kadrlara baxanlar.

- Dədənin saz sənətində yeri bəllidi, o zirvəyə toxunmayaq.  Amma hər gülün öz ətri, hər aşığın öz şirinliyi var axı. Mənim ruhumun aşıqları Xan Kamandar olub, Aşıq Xanlar Məhərrəmov olub və İncə Dərəsində səsi uzaq kecmişlərdən qaynaqlanan, nəfəsi sofu babalarımızdan süzülüb gələn Aşıq Nazim olub və bir də Oktay Xəliloğlu yolu oxuyan aşıqlar olub. Oktay aşıq olmayıb, amma sazın eşqli dərvişi olub. Onun oxumaları, Ağamalı Sadiqin oxumaları Haqqdan gəlirdi deyə mənim iliyimə işləyirdi.

- Yolum o yayladan da kecdi, bəli. 1984-cü ildə rəhmətlik el şairi Narınc Xatun tərəfindən yaradılan “Aşıq Pəri” məclisinin ən birinci üzvlərindən olmuşam. Mənə Narınc Xatunun da, böyük şairimiz Hüseyn Arifin də (Allah rəhmət eləsin) çox böyük dəstəyi oldu o zamanlarda. Amma institutu bitirəndən sonra bir müddət o məclisdən aralı düşdüm. Çünki təyinatımızla ucqar dağ kəndlərinə yollanmalı olduq. Mənim üçün bir müddət o yol qırıldı. Sonra dəyərli xanım aşığımız, Ustad Azaflı Mikayılın qızı Gülarə xanım məclisə rəhbərlik etdiyi dövrdə ondan yenidən dəvət aldım və məclisə qayıtdım. Uzun illər o məclis Az.tv-dən yayımlandı. Allah rəhmət eləsin Ağlar Mirzəyə, o qızlar ücün çox əziyyət çəkirdi. Beləcə qızlarımız pardaqlandı, tanındı və hər kəs öz sənətiylə karyerasını qurdu. Mənim də yolum televizyalardan gəldi kecdi. 10 ildən cox müəllif-aparıcı kimi saz sənətinə xidmət etdim və bir yolun başlangıcına da beləcə başladım.

- Hə, beləcə könül köhlənimin yalmanına yata-yata yön aldım Mövlanalardan belə, Yunus Əmrələrdən, Həllac Mənsurlardan, Nəsimilərdən belə söz aşıqlərinin başına dolana-dolana özüm də o könüllərin aşiqi və qulu oldum.

Mən gəlmədim dava üçün,

Mənim işim sevda üçün,

Dostun evi könüllərdir,

Könüllər yapmağa gəldim...(Y.Əmrə)

(Dost deyəndə Tanrını nəzərdə tuturlar təsəvvüfçülər) Beləcə, Tanrı taxtı olan könüllərə körpü salmağa başladım. Sözüm hamıyla tutuşmasa da axtardıgım dərviş könülləri və şamanları bəzən tapırdım, tapanda da doymaq bilmirdim. Çünki mən içimin ehtiyacını onlarla ödəyə bilirdim. Elə verləşlərim də oldu, elə qonaqlarım da, ad deyimmi ki?  

- Siz as dediniz, mən elə sazın diliylə ustad - şəyird deyim. Ancaq siz elə yaxşı da eləyib belə deyirsiniz, çünki Ustad sözünü elə dəyərdən saldılar ki. Özündən iki yaş böyüyə hamı indi Ustad deyir, barı o kəslər özləri bu sözün qatında nələr dayanır onu deyənlərə anladaydı ki, belə demək olmaz. 

Nə yazıq ki, Ustadlarımız barmaq sayı qədər qaldı, amma şəyirdlərdən ustad olacaqmı?! Bax onu cavablandırmaq çox çətin olar mənim üçün, çünki o Həzrəti Zamanın işidir. Ələyindən kimlər keçəcək, kimlər qalacaq onu ancaq Zaman özü göstərəcək. O gənclər də o ustadlar qədər dastanlar, havacatlar öyrənəcəkmi, biləcəkmi, buna heç inamım yoxdu... Amma gələcəyinə ümidlə və sevgiylə baxdığım çox istedadlı gənc aşıqlarımız var. Mən də sevə-sevə dinləyirəm onları. Bir-ikisinin adını deyərdim, amma adını çəkmədiklərim inciməsə. Şəhriyar  Qaraxanlı, Elməddin Məmmədli, balaca bir istedadlı balamız var Qoca Ərəbov, İlqar Qələmçəli, barmaqlarının şirinliyinə, xallarına, güllərinə bənd olduğum Firudin Tovuzlu və sair. Bu dəyərliləri xeyli sayda artırmaq olar.

- Deyim də, özüm nərgiz gülünü sevirəm, bəxtim bənövşəni... Bu güllər mənə çox doğmadı, hər ikisi baharda açır. Mən də baharda dünyaya gəlmişəm, onlar açanda mən də açmışam. Bənövşə ilə eyni vaxtda dünyaya gəlmişəm. Taleyimiz də oxşardı, çox, lap çox oxşayıram bənövşəyə, o da küsəyəndi, mən də, o da tənhalığı sevir, mən də. Qəribədir, hər an insanlardan uzaq, sakit bir agac kölgəsi, bir kol dibi gəzmişəm ki, öz odamı quram, yaşayam... Bənövşəyə şeirim də var, kitabımın adı da “Bənövşə yaşlar” dır.

Xəlvəti sevgimsən, gizli sözümsən,

Dalğın xəyalımsan, şehli gözümsən,

Baxdım taleyinə, gördüm özümsən,

Eynidi dərdimiz bizim, bənövşə...

Mənim sevgim də, eşqim də, həsrətim də, göz yaşım da elə bənövşəyə bənzəyir, bənövşə qoxur... Amma taleyimdən hec gileyli deyiləm, min şükür Allahımın verdiklərinə, mənə çox şey verib...

- Off! Nədən versən də mənə eşqdən sual vermə... Eşq deyəndə başqa adam oluram və bilmirəm məni dayandıra biləcəksənmi. Sevdiyim bir böyük Türk şairi var, deyir ki,

Eşq! ”“ dedin, bağrıma soxdun bıçağı,

Axar qanım göl olmadan tükənməz.

Sevda qoxan bu yaranın çiçəyi,

Pətək- pətək bal olmadan tükənməz...(Ə.Qaraqoç)

Yaxud Yunus babam deyirdi:

Mən ağlaram yanə- yanə,

Aşk boyadı məni kanə

Nə aqiləm, nə divanə-

Gəl gör məni aşk neylədi ?

                 Benzim sarı, gözlərim yaş,

                 Bağrım parə, ciyərim daş,

                Haldan bilən, əhli kardaş,

                Gəl gör məni aşk neylədi...?

Gəl də, gör də aşk məni neylədi, halımdan hal olan xanım. Dürlü-dürlü cəfaların adıdır Eşq. Eşq haqqın sifətidir deyə hər an, hər məqam ona uçunuruq. Eşq dini bütün dinlərdən ucadı. Eşq dili bütün dillərdən ayrıdır. Eşq ətri bütün ətirlərin gözəlidi. Bunu da bəlayi-eşqə giriftar olanlar bilər. Ona görə harandan vuruldun deyə sorsaydın, deyərdim Eşqimdən...

- Bəndi, bərəsimi vardı könlümün,

Amanat  yuvaydı, dağıldı getdi.

Neynirsən axtarıb gidi dünyanı,

Bu qız da bir yuxu, nağıldı getdi.

Səhranın ortası kimsiz-kimsəsiz,

Küləklər külümü sovurasıydı.

Bilirdim bu sevda məni nə vaxtsa,

Tapıb diri-diri qovurasıydı.

Mənim də kəbinim dərdnən kəsilib,

Şükür ki,getməyə dərdim-sərim var.

Bağlama üzümə könül qapını,

Mənim o könüldə məzar  yerim var..

İstədim elə bu şeirlə cavabı verim, amma dolayısıyla desəm buldum o könülləri, sevdim də. Öz odamı qurdum da o könüllərdə, ruhumun pərvəriş elədiyi yerlərdi o yerlər. Allahın hər məqamında əlim çatmayan, ünüm yetməyən qutsal könüllərdi oylağım...

Sənə ismarıcım var 

Söylədimi o quşlar,

Camalına səcdələr

Eylədimi o quşlar -

Mənə yazılmış şeirdi. Amma gəlmədi o quş, qanadını qırdılar. Bəzən ismarıcları yetirməyə bu dünyanın adamları qoymur, ruh adamlarının qanadını qırırlar, anlamırlar, öz xırda məişət qayğılarına qurban edirlər onları. Mən ruhən bir anadil quşuyam, hər yerə qona bilmirəm. Qondugum yerdən hürküdüb uçuranda bir də o yerə dönmürəm. Bunu ona görə söyləmişdim ki, ruh adamlarının qonduğu yeri pir bilib qoruyun, eyvallah, onlar Allahın elçiləridir. Perik salarsınız, küsüb Allahlarına qovuşar, bir də geri dönməzlər. Bilmirəm, bir şeirim yerinə düşərmi burda, sən məni tərpətdin axı,qız.

- Ana dilli qərib quşdum,

Sinən üstünə qonmuşdum,

Perik saldın, mən də uçdum,

Uçdum üzü sənsizliyə.

Ovun keçdi oyan, səyyad,

Mürgüləyən ruhu oyat,

Yarğan dünya, uçrum həyat,

Puçdum üzü sənsizliyə.

Gül şehincə bir ahıydım,

Gül könlünə pənahıydım,

Mən eşq adlı günahıydım,

Suçdum, üzü sənsizliyə.

Son məkanı yarda qoydum,

Heç bilmədim harda qoydum,

Yeri- göyü darda qoydum,

Köçdüm üzü sənsizliyə.

- Yazmışdım, əfsus ki, yaxşı cavab ala bilmədim. Amma o sevginin dadını və gözəlliyini bilənlər var idi. Umurdum ki, onlar cavablandıracaq. Bəlkə də heç oxumamışdılar. Ancaq “üç nöqtə” ilə bağlı bir status paylaşmıdım, ona çox bəyəndiyim cavablar vermişdilər. Hətta istədim nöqtənin fəlsəfəsini açan dəyərli fikir adamlarının şərhlərini təkrar paylaşım da.

- Bu dünyaya, göylərin o üzünün şeirini oxumağa gələn İsaq-Musaq quşu!!! Səsi də, avazı da, yerişi də, duruşu da, danışıgı da, şeiri də qeybdən gələn bir anadil quşuydu mənim üçün Dəmirçioğlu... Mən elə birisinə yaşadığım ömür kəsmində rast gəlmədim. Təpədən dırnağa işıq və nur topasıydı. Onu bu həyatda çox az adamlar duyurdu mənim qədər. Mən onu görürdüm, duyurdum, hiss edirdim və bəzən saz çalıb oxuyanda vardığı yoxluqlara varammırdım, açığını deyim. Özü də bilmirdi hansı qatlara enir, hansı yoxluqlara varır. Özü  özündən xəbərsiz oxuyurdu bu quş. Bəzən də: “Düşüb aranıza,qoşulub sizə, Hələ yaşayıram, Allaha pənah” - deyirdi. Aramıza düşüb, qoşulub bizə- bu fanini yaşayırdı bəzən, amma o göy adamıydı. Onun yazdıqları göyün o üzünün səsiydi. Həm də o, özü yazmırdı ki, Yuxardan gəlirdi hər şey ona...

- Ona görə biganə qallammıram ki, mənim içimdə  Aşıq Xanlar sevgisi, Aşıq Xanlar yanğısı, Aşıq Xanlar əlçatmazlığı var axı, Azər də onun yadıgarıdı. Gözəl ürəyi, gözəl barmaqları var. Cavandı, yaşamağını istəyirəm. Əlimdə  Tanrıdan fərman olsaydı bəzi gərəksiz qarğaların ömründən kəsib belə gözəl bülbüllərin ömrünə calayardım.

- Çox səmimi cavablar verdiyinizə görə sizə təşəkkür edirəm. Könül dünyanızın zənginliyi heç zaman tükənməsin! 

- Mən də sənə təşəkkür edirəm. Yunus Əmrənin diliylə desək, “Məni məndə demə, məndə deyiləm, Bir mən vardır məndə məndən içəri”. O məndəki vara irənlərdən oldugun üçün...

Könlmün də könlü var

O vara irən olmur.

Mən haraya çıxıram,

Oraya gələn olmur... gələ bilənlərə salam olsun...