AST şirkətlər qrupunun prezidenti Telman İsmayılovun müflis olmasından  sonra Türkiyədə yaşayan Azərbaycan əsilli milyonçu, tanınmış iş adamı Mübariz Mənsimovun da “sərvətinin əriməsi” ilə bağlı xəbərlər yayılmaqdadır.

Dünya miqyasında tanınan azərbaycanlı iş adamlarının müflis olmasının ölkə iqtisadiyyatı və əhalisi üçün hansı təsirləri olacaq? 

“AST Telmandan söhbət gedirsə, onun Rusiyada bazarları var idi. Onun şirkətlərində bir çox azərbaycanlılar fəaliyyət göstərirdi və hansısa formada bu gəlirlərin müəyyən bir qismi də Azərbaycana istiqamətlənirdi. Onun “Çerkizovsk” bazarının bağlanması Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların sosial vəziyyətinə ciddi mənfi təsir göstərdi. Eyni zamanda Mübariz Mənsimov da biznes sferasında fəaliyyət göstərirdi. Onun Azərbaycanda da bir neçə şirkətləri var. Bu şirkətlər isə ölkədə ərzaq və xidmət sektorunda müəyyən işlər görürdülər. Əgər Mübariz Mənsimov sonrakı dövrlərdə iflas olarsa,ilk növbədə bu hal,Azərbaycanda bəhs etdiyimiz şirkətlərin bağlanmasına səbəb olacaq. Çünki  Mənsimovun açıqlamalarına görə, Azərbaycandakı şirkətləri dotasiya ilə fəaliyyət göstərir. Yəni Mənsimov bu şirkətləri ayaqda saxlamaq üçün əlavə olaraq  digər istiqamətlər üzrə gəlirlərini bura yönəldirir. Onun da biznesi iflas olarsa, bu imkan da aradan qalxacaq. Azərbaycandakı şirkətlərin fəaliyyətlərini dayandırması isə burada çalışanların işsiz qalması ilə nəticələnəcək. Mənsimov, səhv etmirəmsə, Azərbaycanda transport məsələlərində də aktiv fəaliyyət göstərirdi.  Nəticə olaraq belə görünür ki, Mübariz Mənsimovun Azərbaycana dəstəyi, AST Telmanla müqayisədə daha yüksək idi. Hər iki milyarderin müflis olmağı isə qeyd etdiyim kimi problemlərə səbəb olacaq”.

“Neft sektorundakı zəiflik problemlərə səbəb olacaq. Azərbaycanlı milyarderlərin daha çox məskunlaşdığı ölkə Rusiyadır. Rusiyada olan milyarderlərin isə bir çoxunun gəlirlərinin əsası neft sektorundan qaynaqlanırdı. O cümlədən də Rusiyada müəyyən “oyun” qaydalarının dəyişməsi milyarderlərin bilərəkdən müflisləşdirilməsinə səbəb ola bilər. Orada qrup mübarizələri də gedir. Müşahidə edirik ki, misal üçün AST Telmanın müflisləşdirilməsi istiqamətində Rusiya hökuməti ciddi işlər gördü. Bu, digər azərbaycanlı milyarderlərə də tətbiq olunarsa, neftin hazırkı satışının zəifləməsi nəticəsində bu adamların mövqeyi büdrəyər. Bu hal, həm də miqrantların ölkəyə geri dönüşünə şərait yaradarsa, digər tərəfdən də müdafiəsiz qalan azərbaycanlıların Rusiyada gəlirlərinin azalmasına da səbəb olar. Zənvcirvari olaraq bu, miqrantların ölkəyə göndərdikləri vəsaitlərin də həcminə mənfi təsir göstərər. Hələ ki, çox qlobal təsirlərdən söhbət getməsə də, növbəti dövrlərdə qeyd etdiyimiz müflisləşdirmə və ya müflis olma prosesi davam edərsə, Azərbaycan üçün gözlə görülə biləcək iqtisadi fəsadlar ortaya çıxacaq”. 

“Onların müflis olmasında müxtəlif amillər var. Xüsusilə də Rusiyada idarəetmə sisteminə diqqət etsək görərik ki, orada əsas problemlərdən biri,  liberal bazarın olmamasıdır. Bir çox  hallarda burada formalaşan milyarderlərimiz hansısa hakimiyyət qurumlarına yaxınlığı ilə bu məqamlara gəlib çatıblar. Bəzi hallarda  isə liberal bazarın normal iqtisadi münasibətlərinin və mülkiyyət hüququnun təmin olunmadığı ölkələrdə, hakimiyyətin yuxarı dairələri ilə münasibətlərdə hansısa  problemlərin ortaya çıxması, biznesmenin iflasına səbəb olan əsas amilə çevrilir. AST Telman timsalında biz bunu müşahidə edə bilərik. Düşünürəm ki, bəzi hallarda onun prosesləri idarəetmə gücü var idi. Lakin buna şərait yaradılmadır. İstisna deyil ki, növbəti dövrlərdə bu, Rusiyada yaşayan digər azərbaycanlı milyarderlərə də həvalə olunmasın”.

“Həmin azərbaycanlıların böyük əksəriyyəti 90-cı illərdə Rusiyada qeyri-qanuni pul qazananlardır. Onlar rəqabətli mühitdə, normal bazar qaydalarına uyğun olan şəraitdə işləməyi öyrənməyiblər, bunu bacarmırlar. Baş verənlər də, əsasən, onların yeni şəraitə uyğun işlərini qura bilmədiklərinin nəticəsidir. Bunun Azərbaycana təsirlərinə gəldikdə isə, yeganə təsiri onların burada olan daşınmaz əmlaklarının satışa çıxarılması, əldə edilən vəsaitin ölkədən dollar şəklində çıxmasında olacaq”.