Eks-spiker Rəsul Quliyev Moderator.az saytına Rusiya tərəfindən Ukraynanın ərazi bütövlüyünə edilən təcavüzlə bağlı "Krımın işğalı- keçmiş tarixi unutmaq olmaz" adlı çox maraqlı bir təhlil göndərib. Əminik ki, onun bu analizi oxucular üçün çox maraqlı olacaq:

  Rusiyanın liderləri Qərb ölkələri siyasətçilərinin Krımın işğalını 1930-cu illərdə nasional- sosialist Almaniyasının siyasəti ilə eyniləşdirməsinə və Putinlə Hitlerin eyni xəmirdən yoğrulduqları barədə söylədiklərinə çox emosional reaksiya verirlər. Mələk siyasəti aparan Putinlə iblis Hitler arasında fərq görməməyi nadanlığın yuxarı forması hesab edirlər.

 Əslində onlar haqlıdır, həqiqətən onlar eyni deyillər, aralarında böyük fərq var.

 Hitler almaniyasının işğal etdiyi Sudet regionu 1919-cu ildə Almaniyadan Versal müqaviləsi əsasında zorla alınıb yeni yaradılmış Çexslovakiya adlı ölkəyə verilmişdi. Yəni Hitler Sudeti 20 ildən sonra geri qaytardı. 1919-cu ilə qədər Sudet 1000 ildən çox idi ki, Almaniyanın tərkibində idi.

 Putin rusiyası Krımı 1954-cü ildə öz xoşu ilə Ukraynaya vermişdi, onu heç kim məcbur etməmişdi. 1994-cü ildə isə RF dövləti Ukraynanın ərazi bütövlüyünün qarantı sənədinə ABŞ və Böyük Britaniya ilə birlikdə imza atmışdı.Rusiyadan fərqli olaraq 10 minlərlə illər insanların yaşadığı Krım, son 2500 illik tarixində Pers, Yunan, Roma imperiyalarının, 1200 il bundan öncə isə müxtəlif adlar altında Türk (Səlcuq, Osmanlı, Monqol -Tatar) dövlətlərinin tərkibində olublar. Rusiyanın isə bir dövlət kimi formalaşması cəmi 500 il bundan öncə başlayıb. Krımın isə Rus imperiyasının tərkibinə daxil olunması 1860-cı ildən başlayır. 

 Ümid edirəm ki, Krımla Sudet arasında fərqin nədən ibarət olduğunu oxucular başa düşdülər. 

 İndi diqqət yetirin. Hitler Sudeti 1938-ci ildə, Münhendə Avropanın böyük dövlətləri İngiltərə, Fransa və İtaliya ilə müzakirələr aparıb razılıq alandan sonra işğal etmişdi.

 Putin isə tək Avropa yox, ABŞ və Çinin də Ukraynanın ərazi bütövlüyünə toxunmaq olmaz etirazlarına baxmayaraq Krımı işğal edib.

 Yuxarıda verilən izahat bir daha Putinlə Hitleri müqayisə etməyin düzgün olmadığına dəlalət edir. Putinin hərəkətlərini ancaq piratlarla müqayisə etmək olar. Pirat psixologiyası Rusiyanın çarlarına xas olan keyfiyyətdir. Onların udduqlarını həzm etməyə müəyyən qədər vaxt gedir, həzm edən kimi yenidən nəyisə udur və ya cəhd edir.

 1990-1992-ci illərdə DQ, Abxaziya, Cənubi Osetiya, Dnesteryanı qondarma respublikalar adları altında   Azərbaycan, Gürcüstan, Moldova müstəqil dövlətləri üçün yaradılmış süni problemlərin müəllifi sözsüz ki, imperiya bredi gözlərini bağlamış Rus millətçilərinin işidir.

 2008 ”“ci ildə Abxaziya və Cənubi Osetiyanı udan RF-na həzm etmək üçün 6 il lazım oldu. İndi yağlı tikə hesab edilən Krımı udub, onu həzm etməklə məşğuldur.

 Qərb liderləri bu dəfə Putinin Krımı həzm etməyi gözləmədən yeni torpaqlar işğal edəcəyini qəbul etməlidirlər. Qərb RF-nın Krımı işğalını Gürcüstandakı işğaldakı kimi yaddan çıxarsa, sonradan həlli mümkün olmayan proseslər baş verəcək. "RF-nın liderini beynəlxalq normalara əməl etmək lazımdır" kimi mənasız çağrışlarının heç bir əhəmiyyəti yoxdur.RF-nın Afrika dövlətlərində çalışan 2 səfiri arasında olan telefon söhbəti bir daha göstərir ki, bu komanda liderləri başda olmaqla eyforiyadadırlar, nüvə silahı ilə qorxudub istənilən işğalçılıq siyasəti apara bilmələrinə inanırlar.

 Guya rusların hüquqlarının müdafiəsinə qalxdıqlarını elan edən RF ”“nın liderini çinizmin etalonu hesab etmək olar. Bu günə qədər keçmiş Sovet İttifaqında yaşayan rusların sayı 20 ilə 25  milyon azalıb. Rusiya indiyə qədər onun qonşularına qarşı apardığı aqressiv siyasətin qorxu ilə yanaşı ona qarşı görünməz nifrətin yarandığını anlaya bilmir və ya anlamaq istəmir.

 1991-ci ildən bu günə qədər Qazaxıstandan 4 milyon, başqa respublikalardan orta hesabla 200-400 minə yaxın rus RF-nın siyasətinin nəticəsi olaraq bu ölkələri tərk etməyə məcbur ediliblər. Başqa ölkələrdə rusların hüququ uğrunda "müharibə" aparan rus hökümətindən özünün daxilində Çeçenistandan 400 min (faktiki 100 faiz), İnquşetiyadan 200 min, Dağıstandan 200 min rusun çıxarılmasına  reaksiya verməyib, Pribaltika ölkələrini tərk etmək istəməyən (rusların sayı ən az bu ölkələrdə azalıb) yaşayışlarından razı olan rusların haqlarını nəyə görə "müdafiə"  etmək arzularındadırlar.

  RF-da əhali 20 ilə 4 milyon azalıb, ruslar isə bu 20 ilə 12 milyon. Bəs o biri respublikalardan qaçmış 8 milyon rus haradadır, onlar gərək RF-da rusların sayını artırardı. Çünki onlar "vətənləri" Rusiyaya yox, Qərb ölkələrinə qaçıblar. Aydın məsələdir ki, bütün Rusiya tipli ölkələrdən xaricə qaçanlar intelekti qismən yuxarı, rejimlə barışmayanlardır,başqa sözlə, az da olsa mübarizdirlər. Bu ölkəni tərk etmə prosesi millətin genefonduna ağır zərbə vurur. Manqurtların, arsızların artığı ölkədə millət addımbaaddım özünün məhvinə doğru irəliləyir. 

 Rusiya öz vətəndaşlarının cəsədləri üzərində qüdrətli ölkə yaratmaq strategiyasından heç vaxt əl çəkmiyib. Son 100 ildə üst- üstə 50 milyondan çox rus və Sovet imperiyalarının vətəndaşlarının qətlinə səbəb olan 1904-5-ci illərdə Rus- Yapon, böyük insan tələfatına səbəb olan birinci dünya, 1918-22 ”“ci illər vətəndaş müharibələri, 1927-37 kollektivləşmə və xalq düşməni ovu, 2-ci dünya müharibəsi,  Koreya müharibəsi, Macarıstan və Çexslovakiyanın ikinci dəfə işğalı, Əfqanıstan müharibəsi və bir çox aqressiyaların müəllifi Rusiyadır. 100 ildə bu qədər çoxsaylı aqressiv siyasət iqtisadi, intelektul, hərbi potensialı heç birinci onluğa girməyən bir ölkə üçün çox deyilmi?

 Rusiya cəmi 10 il, yəni 1989-99-cu illərdə qonşularına qarşı qismən tolerant olub. 

 Qərb Rusiyanın qarşısının alınmasının vacibliyini yaxşı başa düşür. Rusiyanın müxtəlif çağrışlar və ya az da olsa qarşısından çəkilmək yolu ilə aqressiyasının qarşısını almağın mümkün olmayacağını yaxşı başa düşürlər. Rusiyanın demokratikləşib Avropa ailəsinə girə biləcəyi barədə yaranmış mifi Putin Krım əməliyyatı ilə darmadağın etdi. Tarixin bir neçə epizodunda Avropa Rusiyanın dəyişəcəyinə ümid bəsləyib. 1802-ci ildən 1825-ci ilə qədər 1-ci Aleksandrın Rusiyadan hüquqi dövlət yaradacağına inanıb. 35 il sonra 2-ci Aleksandrın bu işi görəcəyinə inanıblar.130 il sonra Qorbaçov və Yeltsinin bu işi görəcəyinə ondan sonra isə Putinin sivil dövlət yaradacağına inanıblar. İndi bu ümidlərin xarabazarlığında oturmuş Qərb sivilizasiyası Rusiyanın qarşısını almaq məcburiyyətindədir.

 Rus mujikinin arağı və üstəlik zakuskası olduğu bir şəraitdə Putin aqressiyasını saxlamaq mümkün deyildir.Onu Allahın verdiyi təbii sərvətlərdən Allahın yaratdığı insanların məhvi, qul kimi saxlaması üçün istifadə etməyə imkan vermək olmaz.

 Rusiyanın bu gün sabah Qərb sivilizasiyasına qoşulacağına əmin olan Qərb öz iqtisadiyyatını bu ölkənin enerji resurslarından asılı vəziyyətə gətirib çıxardıb. "Bu günkü yaşayışı birbaşa  enerji eksportundan asılı olan rus vətəndaşlarının naminə Rusiya aqressiv siyasət apara bilməz" tezisinə aldanan Qərbin ümidləri puça çıxıb. Doğrudan da Rusiyasız maksimum finansı cəmi 5 faiz korlana biləcək Qərbdə yaşayanlarla müqayisədə yaşayışı 70 faiz enerji eksportundan asılı olan rusların vəziyyətinə məhəl qoymadan aqressiya ilə məşğul olmaq ancaq paranoyiklikdir və düşünürdülər ki, Putinin ağlı bunu anlamağa kifayət edər. İmperiyanı bərpa etmək ehtirasının bu səviyyədə ağılı məhdudlaşdıra biləcəyi ehtimalını heç kim təsəvvür etmirdi.

  Dünyanı büryən nüvə silahı qorxusunu dəf etnək üçün yenidən 40 il bundan öncəki siyasətə qayıtmaq lazımdır. Yenidən prezident Reyqanın siyasəti bütün aktuallığı ilə gündəmə gəlib. Əsas məsələlərdən biri Kansler Merkel Marqaret Tetçerin rolunu oynaya biləcəkmi məsələsi ortaya çıxır.

 Rusiya ilə əlaqədər əvvəllər yazdığım kimi 3 prinsipal məsələ öz həllini tapmalıdır. 

1. Yaxın Şərq, xüsusilə Səudiyə Ərəbistanının hesabına Avropanın neftə ehtiyacında RF ”“nın rolunu azı iki dəfə aşağı salmaq lazımdır. Bunun nəticəsində neftin qiyməti ən azı 30 faiz aşağı düşməlidir, RF-nın büdcə kəsiri və ondan irəli gələn finans kollapsı 100 milyardlarla artmalıdır. Prezident Obamanın Səudiyyə Ərəbistanına səfəri ancaq və ancaq bu məsələ ilə əlaqədardır. Bu çox mürəkkəb bir problemdir və onun həlli bir çox problemlərin həllini tələb edir. Neftin qiymətinin aşağı düşməsi Səudiyyə Ərəbistanının iqtisadiyatında mənfi rol oynaya bilməz.Çünki əksinə, neftin eksportunun gündə bir neçə milyon artması miqdara görə nəinki neftin qiymətinin düşməsini təmin edir, əlavə gəlir də gətirir. RF çıxarılan neftin miqdarını artırmaq şansına malik deyil,Yaxın Şərqdə isə 40 faizə qədər neftin çıxarılmasını artıra bilərlər. Səudiyə Ərəbistanı belə bir addım atmaq üçün ABŞ-ın İran və Suriya ilə əlaqədar siyasətini bilməlidir. Əgər bu siyasət Səudiyyə Ərəbistanı ilə razılaşdırılmasa neftin artımı da baş verməyəcək. Xüsusilə düşmən kimi baxdığı İranla əlaqədar ABŞ-ın mövqeyi həlledicidir. 

 Bu gün rus aqresiyasının qarşısını almaqda İranın böyük rolu ola bilər. Birincisi, İran dünyanın bir nömrəli qaz rezervi olan ölkədir. İkincisi, bu qazın çıxarılması çox asandır və ucuz başa gəlir. Üçüncüsü, artıq bu regiondan Avropaya nəql olunan qaz komunikasiyaları mövcuddur.

 Səudiyə Ərəbistanı İranı islam ölkələrinin birgə siyasət aparmalarına mane olan bir ölkə kimi qəbul edir və nüvə silahı əldə edərsə birinci növbədə ona qarşı yönəldəcəyinə əmindir. ABŞ İranı necə neytrallaşdıracağı barədə real proqram təklif etməlidir. İkincisi, İranın dayağı olan Bəşir Əsəddən necə Suriyanı xilas edəcəyi barədə ABŞ-ın real planını bilməlidir.

 Bu görüşdən sonra Boinq kompaniyasının İran hava yolları üçün ehtiyat hissələri satmağa başlaması Obamanın Şeyxlə görüşünün uğurlu olmasından xəbər verir. Bu görüşün uğurunun səviyyəsi ABŞ-ın atacağı addımlardan asılı olacaq. Səudiyyənin bazara çıxarılacaq nefti artırılması (çox ehtimal OPEK-in üzvü və əsas iştirakçısı olan Səudiyyə Ərəbistanı bu işi kollektiv həyata keçirmək istəyir,yəni məsələn, OPEK çərçivəsində kvota ilə neftin miqdarını gündə 3 milyon barrel artırırlar) RF qarşı iqtisadi müharibənin başlamasından xəbər verəcək.

 RF zərərsizləşdirmək üçün atılacaq ikinci addım Qərbin hərbi xərcləri artırmasıdır. 1980-cı illərdə Reyqanın elan etdiyi "ulduzlar müharibəsi" bu gün Rusiyanın hər bir raketini ya öz ərazisində ya da şaxtasında məhv etmək proqramı irəli sürülməlidir...