Moderator.az bir müddət öncə təsis olunan "Azadlıq 2015" Seçki Blokunun təsisçilərindən olan Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının (VİP) sədri Əli Əliyevin “Reytinq”ə müsahibəsini təqdim edir:

"Azadlıq 2015" Seçki Bloku quruculuq mərhələsindədir. Nəzərə almaq lazımdır ki, siyasi təsisat bəyanatından keçən müddət böyük deyil. Bu format bizim üçün təmamilə yenidir. Digərləri də , inanıram ki, belə düşünür. Belə heyətlərin tam gücü ilə işləməsi üçün zamana ehtiyac var.

 - Bu birlikdə müxalifətin geniş spektri təmsil olunmadı. Sizcə, bu faktor dezavantaj deyilmi?

- Azərbaycanın siyasi həyatında yeni dönəmin başlanma ehtimalı yüksəkdir. Hamı bunun fərqindədir. İstər dünya düzənindəki trend, istərsə də ölkənin daxilindəki oturuşmuş dəngə əsaslı olmasa da, müəyyən ciddi dəyişikliklərə məruz qalacaq. Prosesləri dərindən analiz edən siyasi isteblişmaent bunu duyur. Ölkənin siyasi fakturası mütləq dəyişəcək. Ola bilər ilkin mərhələdə bu kövrək dəyişiklik olsun. Lakin əminəm ki, dünyada başlamış proseslər zamanında Azərbaycanın siyasi dizaynına köklü təsir göstərəcək. Biz rəvan və məxməri dəyişiklikləri tərciyə edən siyasi qüvvəyik. Hesab edirəm ki, "Azadlıq 2015" seçki blokunda yer almış bütün təşkilatlar bu mübarizə üsuluna-təkamülə istinad edən partiyalardir. Lakin Azərbaycanda mümkün dəyişiklik variantlarının digər versiyalarına üstünlük verən təşkilatlar da kifayət qədərdir. Bütün siyasi partiyalar tendensiyanı duyurlar. Kimlərsə fərqli dəyişiklik ssenarilərinə etibar etdiyindən, fərqli performans sərgiləyirlər. Bu onların taktiki seçimidir. İnanmaq istəyirəm ki, bütün siyasi təşkilatlar, onların təmsil olunduğu birliklər, ölkəni irəli aparmaq uğrunda mübarizə aparır

- Bu günə kimi müxalifətin avanqardı olan Müsavatla AXCP-nin bu formatda olmaması narazı elektoratın böyük hissəsinin səsini itirmək deyilmi?

- Mənə elə gəlir ki, müxalifətin seçkidə vahid cəbhədən çıxış etməməsi bütövlükdə müxalifət düşərgəsi üçün dezavantajdır. Ancaq nə etmək olar? Bu təəssüf doğurucu hal düşərgəmizin acı reallığıdır. Bütöv səngər alınmadıqda, fəaliyyətin koordinasiyası variantı qalır. Çalışacağıq buna nail ola bilək. Müxalifətin bu günə formalaşmış, hətta proqnoz edilən heç bir formatında geniş spektr təmsil olunmur.

- Nəyə görə hər kəs bu çətir altında birləşmədi, sizi bəyənmədilər, yoxsa bu formatda perspektiv görmədilər?

- Cəmiyyətə sırınan qəliblərdən imtina etməyin vaxtı çatıb. Artıq nə Müsavat, nə də AXCP müxalifətin avanqardı sayıla bilməz. Müsavat ən yaxın keçmişdə öz kadr potensialının əhəmiyyətli hissəsindən məhrum olub. AXCP-nin vitrinini göz önünə gətirin. Cəmiyyəti idarə etmək gücündə olan neçə şəxsin adını çəkə bilərsiz? Yaxud hər 2 partiyanın ötən ilin sonlarında keçirdikləri mitinqləri yada salın. 1000 nəfərə qədər tərəfdarı olmayan partiyaların avanqard missiyası bitmiş sayılmalıdır. Onların düşdükləri bu vəziyyəti dənəmək niyyətim, yaxud səbəblərini araşdırmaq niyyətim yoxdur. Onların acınacaqlı durumu da məni sevindirmir. Lakin fakt ortadadır. Görünür onların yaşadıqları müstəsnalıq sindromu köhnə mətbuat qvardiyasının nümayəndəsi kimi Sizə də, Zaur bəy, sirayət edib. Lakin ölkədə yeni reallıqlar formalaşıb. 20-ci əsrdən 21-ciyə keçmək zamanıdır. Təmamilə yeni nəsil formalaşıb. Bu nəsil əsasən fəal siyasi həyata baş vurmasa da, onun təqibçisidir. YAP nəzarətində olan xeyli sayda insan böyük kapital sahibinə çevrilib. İş dünyasını siyasi faktor olaraq, görməmək siyasi korluqdan başqa bir şey deyildir. Hakim zümrənin daxilində bütün infrastruktura-kadr potensialına, maliyyə və iqtisadi imkanlara, fiziki gücə malik güc mərkəzləri oturuşmuş sayılmalıdır. Belə reallıqlar içində 20-ci əsr sonlarının nostaljisi ilə yaşamaq yanlışdır. Baxışlarında əsaslı transformasiya etməyənlər inkişaf edə bilməzlər. Ukraynanı yada salın. Qərb kimin hakimiyyətə gəlməsini dəstəklədi? Ənənvi Timoşenkonu, yoxsa Poroşenkonun, Kolomoyski, Yatsenyukun timsalında oliqarxiyanı? Gürcüstanda hamının gözü öyrəşdiyi Burcanadze haradadır? Bu siyasi texnologiyadır. Partiya liderlərimiz bu gerçəklərdən xəbərdardır. Sadəcə olaraq özlərinin meydan ömürlərini uzatmaq üçün həqiqət barədə susurlar. Sual oluna bilər ki, onda müxalifət partiyaları lazım deyilmi? Şəksiz lazımdır, hətta zəruridir. Sadəcə olaraq siyasi partiyalar yeni reallıqlara transfer etməyi bacarmalıdırlar. Özlərinə, auralarına söykənib siyasət yürütməməlidirlər. Biznes mühitində özlərinə ortaq axtarmalı, yeni formalaşan 21-ci əsr gəncliyini yanına almağa çalışmalıdırlar. Təmamilə yeni təfəkkürə malik, kapitalizm münasibətlərinin beyinlərinə nüfuz etdiyi gənclik yetişib. Onları yeni tezislələ siyasətə gətirməyə təşəbbüs edilməlidir. Bunun üçünsə müxalifət liderləri həyata fərqli baxmalı, cəlbedicilik əmsalı dəyişilməlidir. Əgər siyasi lider öz səhvləri ucbatından təhlükə ocağına çevrilibsə, onun yanında inkişaf yox, həbs reallığı mğvcuddursa, praqmatik düşüncə ora gəlişə imkan yaratmayacaq. Mən bu reallığın səbəblərinə enmək istəmirəm. Lakin əminəm ki, ölkədə Müsavat və AXCP-nin kirəcləşmiş inqlabi nəzəriyyəsinə fərqli yol təklif etmək lazımdır. Əminəm ki, cəmiyyətdə xeyli etiraz potensialı mövcuddur ki, onlar inqlab istəmir, təkamül tərəfdarıdırlar. Biz təkamül tərəfdarları hakimiyyətin yürütdüyü bir çox idarəçilik və davranış üslublarını qəbul etmir, onlara qarşı mübarizəmizi aparırıq. Bundan sonra da mübarizəmizdə ardıcıl olacayıq.

- Deyirlər ki, “Azadlıq-2015" də fikir ayrılığı yaranıb. Bəzi partiyalar seçki bloku, bəzi partiyalar isə məşvərət məclisi ideyasını dəstəkləyir. Siz nə deyirsiz və ən yaxşı yol hansıdır?

- Aramızda heç bir fikir ayrılığı mövcud deyil. Xüsusən fəaliyyət forması aramızda müzakirə olunmur. Seçki ilində seçki blokunda əməkdaşlıq ən düzgün seçimdir.

- “Azadlıq-2015"in perspektivini necə görürsünüz?

- Perspektivi ümüdverici kimi qiymətləndirərdim. İnanıram ki, mexanizmlərimizi uzlaşdıra, vahid idarəçilik mərkəzi yaratmağa müvəffəq olsaq, blok parlament təmsilçiliyinə nail ola biləcək.

- O fikirlər də səslənir ki, sizin blok hakimiyyətin projesidir. Yəni, sözəbaxan müxalifət kimi parlament seçkilərinə vahid komanda kimin getməyinzi hakimiyyət istəyir, hətta sonda bir neçə mandat da verəcək. Bu iddialar barədə nə deyə bilərsiniz?

- Bu əsas məsələ haqda köhnə melodiyadır. Şəxsən bizi o bloka heç kəs göndərməyib. Bilirsiniz ki, bizim blokda təmsilçiliyimiz nizamnamə problemimizlə baş tutub. Apreldə Məclisimiz, nəzəri baxımdan belə baxaq ki, blokda olmağımızın məqsədəuyğun görməsə, onda nə deyiləcək? Blokdakı münasibətləri qənaətbəxş sayırıq və hesab etmirik ki, orada kimsə hakimiyyətdən idarə olunur, bunun əlaməti yoxdur. Seçkinin yekunu üzrə sıralarımızdan kimsə seçkini udarsa, bu qələbə tanınarsa, burada nə qəbahət vardır. Blokumuzun ayrı-ayrı nümayəndələri ölkənin əsas siyasətçilərindədir. Seçkidə onların qələbə potensialı nədən şübhə altına alınmalıdır? İstənilən dairədə istənilən müxalifət və iqtidar namizədi ilə mübarizəyə hazıram. Kim mənim qələbəmə şübhə ilə yanaşa bilər? Belə fikirləri cəmiyyətə pərçim etmək istəyənlərdən fərqli olaraq, bizim qələbimizə daima hakimiyyət mane olub. Amma YAP hakimiyyəti bu fikir müəlliflərini vaxtaşırı olaraq, haqları olmadığı halda belə Parlamentə də buraxıb, başqa fəaliyyət şəraitləri də formalaşdırıb. İndi məntiqi sual yaranır- hakimiyyət statusu sözə baxana verər, yoxsa hərəkətlərinə arxayın olmadığına? İndi digər sual çıxır ortaya- sözəbaxan Parlamentə buraxılan, istifadəsinə pul və mətbuat veriləndir, yoxsa bu "üstünlüklərdən " məhrum edilmiş bizlər? Lazım gələrsə dediklərimi faktlarla möhkəmləndirə bilərəm.

- Qeyd etdiyim iddiaları arqumentləşdirən məqamlardan biri də odur ki, bu blokda olanlar hakimiyyətlə dialoqa gedir. Bu dialoq isə Azərbaycan cəmiyyətinə hər hansı töhvə vermir. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?

- Dialoqa getmədə nə pis iş var? Danışıq müasir dünyanın problemləri çözmə vasitəsidir. Dünyadan bir misal göstərilsin ki, münasibətlərində müşkülü olan tərəflər əlaqə saxlamır, danışıq aparmır. Son təmas nümunələri- 37 il diplomatik münasibətləri olmayan İran-Qərb İsveçrədə 3 gün əvvəl razılaşma imzaladılar; Ukrayna problemi ilə bağlı Normand 4-lüyü müxtəlif səviyyələrdə mütəmadi təmas qurur; Kolumbiya höküməti 50 il savaşdığı terrorçu sol qruplaşmalarla razılaşma əldə etmək üçün danışıq aparır; İsrail-Fələstin daşıqları 50 ilə yaxındır davam edir. Gələk ölkəmizin daxilinə- düşmən tərəflə, beynəlxalq təşkilatlarla təmasda nə anlaşılmazlıq vardır? İşğalçı ilə danışdığımız halda dövləti idarə edən hakimiyyətlə şəffaf danışıqlarda nə qeyri müəyyənlik var? Görünür gizli danışıqlara vərdiş etmişlər üçün bu forma uyğun deyil. Bunlara bağlı qapı arxasında danışıqlar lazım imiş. Başqa izah tapa bimirəm. Öz yanlışlarının əsiri olanlarınmı ağlı ilə hərəkət etməliyik? Yoxsa hakimiyyətə hasar dibindən Molotov kokteylimi atmalıyıq? Bu bizim yolumuz deyil. Nə gizli siyasi möhtəkirlik, nə də küçə savaşları. Biz dialoqa siyasi açılım perspektivi ilə yanaşırıq. Təbii ki, hakimiyyət əldə etdiyi, hərb dili ilə, yüksəklikləri sadə əldən verməyəcək. Heç biz də verməzdik. Onları anlamaq lazımdır. Onları bu aşırı üstünlüklərdən imtina etməyə dəvətin yolu təmaslardan keçir. Zatən də radikalların üsulları ilə heç nə dəyişmir və dəyişməz də. Biz inanırıq ki, ölkənin yaxınlaşdığı siyasi mərhələ bu dəyişiklikləri şərtləndirir. Hər 2 tərəf siyasi yetkinlik nümayiş etdirsə qarşıda bizi gözləyən siyasi qasırğanı ötüşdürə biləcəyik. Qlobal siyasətdə baş verən dəyişiklikləri, onun Azərbaycana göstərəcəyi təsirləri görməyənlər və yaxud göz ardı edənlərin yeri siyasət deyil. Onlar başqa işlə məşğul olsalar ölkəyə fayda vermiş olarlar. Dialoqun töhvəsinə gəldikdə isə onu deyə bilərəm ki, cəmi 2 görüşümüz baş tutub. Uzun illər təmassız və ünsiyyətsiz şəraitdə mövcud olmuş münasibətlərdən qısa vaxtda böyük nəticələr gözləmək düz deyil. Eyni zamanda hesab etmirəm ki, hakimiyyət bizim siyasi narahatlığımızı ehtiva edən bütün məsələrdə güzəşt edəcək. Bu uzunmüddətli evalüsion proses kimi görülməlidir. Biz mümkün olanların həllini istəmişik. İlk məsələ siyasi məhbus məsələsidir. Hesab edirəm ki, hörmətli Prezident Əliyevin dekabrda imzaladığı əfv fərmanı ilkin addım kimi qiymətləndirilməlidir. İnanıram ki, Novruz bayramında da amnistiya aktı Parlament tərəfindən qəbul edilə bilər. Kimsə aldadıcı olaraq, bu təmaslardan hakimiyyətə gəlişi gözləyirsə, cəmiyyəti də, özünü də aldadır. Dialoq hakimiyyətlə aramızda illər ərzində yaranmış siyasi yarğan üzərindən keçid formalaşdırmaq cəhdidir. Hesab edirik ki, Dövlətin müqəddarıtına cavabdehlik daşıyan siyasi qüvvələr arasında mövcud olan bugünkü dərin uçurum yolverilməzdir, təhlükədir, mütləq aradan qaldırılmalıdır. Kimin nə deməsindən asılı olmayaraq biz VİP olaraq gedən bu unikal prosesə dəstək verəcəyik, ictimai etimadın artmasına çalışacayıq.

- Parlament seçkilərində favorit qüvvə hansı tərəfi görürsüz?

 - Ölkədə fors-major yaşanmasa, seçkinin favoriti YAP-dır. Mövcud reallıqlar bunu diktə edir. Müxalifət fraksiya yaradacaq qədər təmsilçilik uğrunda mübarizə aparmalıdır. Hakimiyyət mövcud təsiri saxlamaq üçün kosmetik dəyişikliklərə çalışacaq. Biz isə çalışmalıyıq ki, dəyişikliklər kosmetik deyil, real xarakter daşısın.