Artıq uzun illərdir ki, hakimyyətin həm ölkə daxilində, həm də ölkə xaricində sivil, demokratik, güclü görünmək üçün ciddi cəhdlər həyata keçirdiyi, bu məqsədlə böyük maddi, mənəvi qüvvə sərf etdiyi göz önündədir. Lakin bütün cəhdlərə rəğmən bu gün də mövcud hakimiyyətə münasibətin əsla ürəkaçan olmadığı şəksizdir.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanda dövlət-xalq, hakimiyyət-vətəndaş münasibətlərindəki ən böyük yanlış birincilərin  güclü görünmək üçün həqiqi gücə deyil, onun imitasiyasına meyl etməsidir. Halbuki, güclü görünməyin yeganə yolu sözün həqiqi mənasında güclü olmaqdan keçir. Dövlətin, hakimiyyətin güc və ehtiram mənbəyi isə xalq, onun mövcud idarəetmə sisteminə münasibətidir.

Dövlətin varlı olması üçün xalqın varlı olması mütləqdir. Xalqı varlı etmək üçün dövlət rəhbərliyində təmsil olunanlardan hər hansı fövqəladə səy, qeyri-adi fədakarlıq tələb olunmur. Bunun üçün sadəcə olaraq xalqa çatmalı olan haqqa qəsb etməmək, onu oğurlamamaq yetərlidir. Başqa sözlə desək, dövlətin xalqın cibinə girməkdən imtina etməsi onun xalqın varlanması yolundakı xidməti hesab edilə bilər. Xalqın varlı  olması dövlətin varlı, qüdrətli olması deməkdir. Çünki hələ heç vaxt kasıb xalqın varlı dövləti, kasıb dövlətin isə varlı xalqı olmayıb.

Hakimiyyət-vətəndaş münasibətlərində də bu prinsipin gözlənilməsi zəruridir. Hakimiyyət ən azından özünü güclü və dayanıqlı etmək xatirinə vətəndaşın haqqına əl uzatmamalı, özünü cəmiyyətə, xidmət etdiyi və ya xidmət etməli olduğu vətəndaşa etibar etməyi bacarmalıdır.

Xalq güclü olanda dövlət də, hakimiyyət də güclü olur və bu güc hakimiyyəti bütün qalan yüklərdən azad edir.

Bu gün Azərbaycanda xalq gücsüz olduğu üçün hakimiyyət də özünü gücsüz hiss edir və buna görə də, özünü güclü göstərmək üçün davamlı olaraq müxtəlif vasitələr axtarmalı olur. Azərbaycanda hakimiyyət həqiqətən də güclü olanda onun şəninə təriflər səsləndirmək üçün ayrı-ayrı milli-beynəlxalq siyasiləri, avropalı yetkililəri, senat və konqres üzvlərini, QHT təmsilçilərini satın almaq lazım gəlməyəcək. Hakimiyyət güclü olanda Avropa və ABŞ-a kürü daşımaq məcburiyəti ortadan qalxacaq. Hakimiyyət güclü olanda ayrı-ayrı Qərb ölkələrinə məxsus orden və medalları, fəxri adları milyonlar hesabına almaq və bu təltiflərin tənənəli təqdimetmə mərasimini təşkil etmək zərurətinə son qoyulacaq. Hakimiyyət güclü olanda ABŞ və Avropanın tanınmış mətbu orqanlarında yalançı inkişaf və uğur haqqında reklam xarakterıli yazılar dərc etdirmək, dövlət büdcəsi üçün ağır yükə çevrilən çoxlu sayda dostluq-qardaşlıq cəmiyyətləri saxlamaq ənənəsdən imtina etmək mümkün olacaq.

Kimin nə deməyindən asılı olmayaraq, hakimiyyət xalqın sevgisi ilə güclüdür. Xalq hakimiyyəti nə qədər sevirsə, xalq idarəetmə sistemindən nə qədər razıdırsa hakimiyyyət də, idarəetmə sistemi də bir o qədər güclüdür.

Həqiqi güc olmadan güclü kimi görünmək mümkün deyil və belə bir imitasiyanın sonunda hər zaman böyük sarsıntı və dəhşətli rüsvayçılıq dayanır. Səddam Hüseyn İraqı, Qəddafi Liviyası və  s. rejimlərin timsalında bu rüsvayçılığa şahid olmaq mümkündür. Bu liderlərin başında dayandığı hakimiyyətlər ona görə süqut etmədi ki, onlara qarşı daha böyük güclər mübarizə aparırdı. Bu hakimyyətlər ona görə süqut etdi ki, onlar gerçək güc və qüdrətdən, həqiqi xalq məhəbbəti, xaql dəstəyindən məhrum idilər. Lakin buna baxmayaraq özlərini güclü göstərməkdə israr edir və bəzən bunu sübut etmək üçün kütləvi həbslər və qətllər təşkil edir, Səddam Hüseyn ordusunda olduğu kimi qızıl avtomatla silahlanan dəstələrin nümayişkəranə paradını təşkil edirdilər. Lakin heç nə onları rüsvayçı aqibətdən xilas etmədi.

Bəli, güclü görünməyə səy göstərməklə güclü olmaq tamamilə fərqli şeydir. Necə ki, ötən əsrin 70-ci illərin məşhur Çin liderlərindən birinin dediyi kimi: şir şəklində görünmək hələ şir olmaq demək deyil.

Seymur Əliyev

e-mail: [email protected]