Moderator.az iqtisadçı ekspert Akif Nəsirlinin bu günlərdə nəticəsiz başa çatan Soçi görüşü barədə fikirlərini oxuculara təqdim edir:

"Ötən həftənin ən aktual xəbərləri cəbhədən gəldi. Ermənilərin qəfil hücumu nəticəsində xalqımız dəyərli övladlarını itirdi, toya hazırlaşan neçə-neçə ana gözüyaşlı qaldı... Lakin prezidentlərin 9 avqust görüşü elə təsir bağışladı ki, tərəflərin heç biri müharibə etmək istəmir. Həm İlham Əliyev, həm də Serj Sarkisyan konfliktin sülh yolu ilə həllində maraqlı olduqlarını vurğuladılar. Onlar bunu Vladimir Putinin qarşısında etiraf etdilər. Hətta, qəsibkar tərəf olan Ermənistan prezidenti xalqı adından İlham Əliyevə konfliktin sülh yolu ilə çözülməsinə razı olduğuna görə təşəkkür də etdi. Ermənistan müharibədən bu qədər çəkinirsə, bəs nə üçün 1 avqust xəyanatı baş verdi, erməni əsgərləri nə üçün mövqelərimizə soxuldu? 

Sözsüz ki, 1 avqust hadisələrinin davamı olan 9 avqust görüşü də göstərdi ki, cəbhə xəttində sabitliyin pozulması birbaşa Rusiyanın ermənilərə verdiyi sifarişdir. Çünki həm S. Sarkisyan etiraf etdi ki, o, hərbi əməliyyatların başlanmasında maraqlı deyil, həm də erməni xalqı küçələrə çıxaraq müharibəyə etiraz etdi (xalqın etirazı həm də onu təsdiqlədi ki, cəbhədə sabitliyin pozulmasının təşəbbüskarı Ermənistan hökumətidir). Əgər sabitliyin pozulmasını nə erməni xalqı, nə də hökuməti istəmirsə, deməli bu üçüncü qüvvənin - Rusiyanın təhriki ilə baş verib. Hətta bəzi erməni sayıtları bir qədər də qabağa gedərək yazır ki, 1 avqust gecəsi Azərbaycan mövqelərinə diversiya hüsumunu Rusiyanın xüsusi təyinatlıları həyata keçirib. Elə isə bu rəsmi Moskvanın hansı maraqlarına uyğundur?

Bəzi təhlilçilər iddia edir ki, bu əməliyyatın Ukrayna hadisələri ilə birbaşa əlaqəsi var və bunu müxtəlif aspektlərdən izah etməyə çalışırlar. Lakin bu iki prosesi birləşdirən yeganə ümumi cəhət ondan ibarətdir ki, hər iki konflikt Qərblə Rusiyanın qarşıdurmasının təzahürüdür. Bundan başqa bu iki konflikt arasında heç bir ümumi əlaqə və ya asıllıq yoxdur. Bəllidir ki, Avropanın enerji təhcizatının 50 faizə qədərinin tədarükçüsü Rusiyadır. Rusiya bu tədarük nəticəsində həm öz daxil maliyyə tələbatını ödəyir, həm də Avropaya bu imkanlardan yeri gəldikcə siyasi təzyiq vasitəsi kimi istifadə edir. 

Digər tərəfdən isə son vaxtlar Qərb ilə Rusiya arasında nüfuz dairəsi uğrunda mübarizə kəskinləşməkdədir. Hər iki tərəf öz imkanlarından daha səmərəli istifadə etməklə rəqibə zərbə endirmək istəyir. Qərb və ABŞ bir tərəfdən özlərinin hakim mövqe tutduqları beynəlxalq təşkilatların, əsasən də NATO-nun sərhədlərini Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşdırır. Digər tərəfdən isə Rusiyanın enerji asılılığından azad olmağa çalışır. Qərbin Rusiyanın enerji asılılığından azad olaması, rus dövlətin tarixdən silinməsinə bərabər bir hadisə olardı. Çünki Rusiya öz varlığını məhz Avropaya satdığı karbohidrogen ehtiyatları hesabına təmin edir desək yanılmarıq. Qərb buna bir tərəfdən nanotexnologiyaların inkişaf etdirilməsi ilə nail olmağa çalışır, hansı ki, Rusiyanın bu yolu əngəlləmək imkanı mövcud deyil. Digər tərəfdən, Avropa Rusiyadan kənar enerji mənbələrinə güvənmək istəyir. Rusiyadan kənar enerji mənbələri sırasına həm də Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatları aiddir. Digər tərəfdən, Azərbaycan Xəzər hövzəsi və Orta Asiya enerji ehtiyatlarının Qərbə daşınması üçün yeganə tranzit ölkədir ki, onun alternativi yoxdur. Ona görə də Avropa Azərbaycanı tam olaraq öz nüfuz dairəsinə daxil etməyə çalışır. Bunun üçün gərəkən addımlar atır, ölkə hökumətini balanslı siyasətə son verməyə və tam qərbyönümlü siyasi seçim etməyə təhrik edir. Ona görə də Rusiya Azərbaycan-Ermənistan cəbhəsində süni gərginlik yaradır, sonra isə gərginliyi öz təşəbbüsü ilə aradan qaldırmaqla, Avropaya sübut etmək istəyir ki, Qafqaz ölkələrinin ən azı ikisi Moskvanın təsiri altındadır. Deməli, 1 avqust hadisələri əslində Ermənistanın deyil, Rusiyanın Azərbaycana vurduğu zəribədir. Tale belə gətirib ki, biz Rusiya ilə vuruşmaq zorundayıq...

Bir məqama da diqqət etmək lahımdır ki, gərginlik cəbhənin Bakı-Tiflis-Ceyhan neft, Bakı-Tiflis-Ərzurum qaz kəmərinin və Bakı-Axalkələk-Qars dəmir yolunun keçdiyi ərazilərdə yaradılır. Moskva bununla demək istəyir ki, Avropanın Qafqazda güvənmək istədiyi kominikasiya xətlərini təhlükə altına almaq Rusiya üçün problem deyil.

Beləliklə, dünyanın super-dövlətlərinin qovğası hələ ki, xalqımızın başında çatlayır, günahsız qanlar axıdılır, sayseçmə iğidlərimizi itiririk. Tanrı xalqımızı qorusun!"