Son günlər bəzi media orqanlarında Qərbi Kaspi Universitetinin yerləşdiyi bina ilə bağlı müxtəlif iddialar səslənməkdədir. Bu iddialar arasında universitet rəhbərliyinin tarixi binada ciddi konsturksiya dəyişikliyi ilə müşahidə edilən tikinti işləri apardığı, binanın tarixi görünüşünə xələl gətirdiyi, habelə, sadə vətəndaşlara məxsus mənzilləri “ələ keçirdiyi” ilə bağlı fikirlər yer alır.
Bəs əslində necə, Qərbi
Kaspi Universiteti ilə bağlı səslənən bu iddialarda həqiqət payı varmı? Bütün
bu iddialara aydınlıq gətirmək üçün adıçəkilən universitetə baş çəkməyə, vəziyyətlə
yerindəcə tanış olmağa qərar verdik.
Universitetin Azərbaycan tarixi adına yenidən qazandırdığı bina...
Moderator.az olaraq Qərbi
Kaspi Universitetinə səfər əsnasında ilk olaraq universitetin təsərrüfat işləri
üzrə müdiri Etibar Əliyevlə söhbət etdik.
Universitetin yerləşdiyi
binanın tarixi şəkilləri ilə müasir görünüşünü əks etdirən fotolarıbizə təqdim
edən Etibar Əliyev fotofaktlar əsasında binanın 100 il əvvəlki görünüşü ilə
indiki görünüşü arasında heç bir fərq olmadığını ortaya qoydu. Bununla yanaşı,
binada onun tarixiliyinə, ilkin görünüşünə xələl gətirməmək şərti ilə bir sıra
təmir işlərinin aparıldığını vurğuladı:
“Qərbi Kaspi Universitetinin yerləşdiyi bina təxminən 100 il bundan öncə inşa edildiyi üçün binanın təmirə, bərpa-möhkəmləndirmə işlərinə ehtiyacı var idi. Bu səbəblə də biz universitet olaraq 2002-ci il tarixində bütün əlaqədar qurumlara muraciət etdik, həmin qurumların icazəsi və razılığı əsasında və vəsaiti universitet ödəməklə elə həmin təşkilatlar tərəfindən bərpa-möhkəmləndirmə işlərinin aparılmasına nail olduq, binada bir sıra təmir işləri aparıldı, onun tarixi görkəmi tam saxlanmaqla uçulub-dağılmaqdan qorundu. Təkcə bir faktı vurğulayım ki, 2002-ci ilə qədər bütün binanın zirzəmisi (o cümlədən, yaşayış olan arxa tərəfdəki bitişik binanın zirzəmiləri daxil) çirkli, üfunətli sularla dolur, uçulub-dağılır, siçovulların artıb-çoxalması üçün “ideal məkan” rolunu oynayırdı. Universitet öz vəsaiti hesabına zirzəmidəki çirkab suları təmizlədi, qrunt sularının orada yenidən cəmləşməsinin qarşısını almaq üçün xüsusi motorlar yerləşdirdi. Hansı ki, qrunt sularının səviyyəsi bəlli bir həddə çatanda həmin motorlar bu suları kanalizasiya sisteminə yönəltməklə binanın özülünə su yığılmasının qarşısını alır.
Vaxtiylə xəstəlik və
anti-sanitariya məskəni olan zirzəmidə bu gün universitetinin bufet-yeməkxanası
yerləşir. Bufetin divarlarını isə universitet tələbələrinin əl işləri –
bir-birindən gözəl rəsm əsərləri bəzəyir”.
Etibar Əliyev müvafiq təşkilatlar
tərəfindən bərpa işləri çərçivəsində binanın bünövrəsinin xususi
konstruksiyasının köməyi ilə bərkidildiyini, bununla da onun əhəmiyyətli dərəcədə
möhkəmləndirildiyini qeyd etdi:
“2002-ci ildə görülən işlər
çərçivəsində binanın çöl fasadına ümumiyyətlə toxunulmayıb. Binanın içəri fasadının
bünövrələri isə onun tarixi görünüşünə,
memarlıq formasına xələl gətirilmədən xüsusi konstruksiya ilə möhkəmləndirilib.
Nəticədə, yaşı bir əsrdən çox olan binanın dayanaqlılığı artırılıb, görülən işlər
Azərbaycan tarixinin bir hissəsi olan binanı daha da uzunömürlü edib”.
“Yağmalama əməliyyatı”, yoxsa notarial qaydada gerçəkləşən
alqı-satqı?
Bəzi media orqanlarında Qərbi
Kaspi Universitetinin vətəndaşlara məxsus evləri ələ keçirməsi ilə bağlı əsassız
mülahizələr yürüdüldüyünə diqqət çəkən Etibar Əliyev, bu barədə deyilənlərin sadəcə
cəfəngiyyat olduğunu vurğuladı:
“Qərbi kaspi
Universitetinin binadakı bəzi ailələrin evinə əl qoyduğu, bu evləri ələ keçirməsi
ilə bağlı uydurma fikirlər də yer alır ki, bunlar da təbii ki, absurddur. Hər kəsə
məlumdur ki, Azərbaycan hüquqi bir dövlətdir və bu dövlətdə hər hansı bir
qurumun və ya şəxsin başqasına malik əmlakı qeyri-qanuni şəkildə ələ keçirməsi,
sadəcə və sadəcə,mümkün deyil.
Məlumat üçün qeyd edim
ki, universitetimiz 1995-1997-ci illərdə 8 ailənin evini onların öz müraciəti əsasında
alıb. Bu alqı-satqı notarial formada, qanuni alqı-satqı müqaviləsi əsasında həyata
keçirilib və bu müqavilələr bu gün də bizdədir. Bu ailələrin bizə müraciət etməsinə
səbəb isə onların mənzillərinin kommunal
şəraiti olmayan, qeyri-standart, uyğunlaşdırılmış, darısqal və baxımsız vəziyyətdə
olması idi. Buna görə də həmin ailələr evlərini universitetə satmaqla daha
geniş və təmirli mənzillərə sahib olmaq istəyirdi. Bu təklif bizim də
maraqlarımıza uyğun gəldiyi üçün onu dəyərləndirdik. 8 ev dəyəri ödənilməklə,
qarşılıqlı razılıq əsasında universitetə satıldı. Universitet bu 8 ev xaricində
heç kimdən ev almayıb. Yəni ortada hər hansı ələ keçirmədən söhbət gedə bilməz
və bu, mümkün də deyil”.
Alan razı, satan razı, bəs narazılığa səbəb nədir?
Etibar Əliyev qeyd edir
ki, 8 evin universitet tərəfindən alınmasından sonra həmin binada məskunlaşan 3
ailə də eyni təkliflə universitetə müraciət edib:
“Binada yaşayan daha 3
ailə evlərini universitetə satmaq istədiklərini bildirdi. Lakin ehtiyac olmadığı
üçün universitet həmin evlərin alınmasına maraq göstərmədi. Bundan başqa, ev
sahibləri ilə aparılan ümumi söhbətdən belə anlaşıldı ki, mənzil sahibləri evlərini
olduqca yüksək qiymətə təklif edirlər. Məsələn, sahəsi 35-50 kvadrat metr olan
ev üçün 1 milyon vəsait tələb olunur ki, bu da yalnız bizim üçün deyil, Azərbaycan
reallığı üçün fantastik rəqəmdir.
Başqa bir şikayetçi
sakin-xanım özünün ki,ik, he, bir normal şəraiti olmayan mənzilini dəfələrlə
universitetə təklif edərək, “Torqovi” küçəsində və ya
Sahil metrosunun yanindakı yeni binada 3-4 otaqlı evin alınıb, tam təmir edilməsini
və yetərincə yüksək məbləğin də üstündə verilməsini tələb edir. Bu səbəbdən də
universitet həmin evləri almaqdan imtina etdi. Məhz bundan sonra bu evlərin
sakinləri universitetlə bağlı şikayətlər, ittihamlar səsləndirməyə başladı”.
Maraqlı daha bir məqamın
şahidi olduq: şikayət edən sakinlərdən biri həyətin bir hissəsini, o cümlədən
universitetin pəncərələrinin qarşısını zəbt edərək mənzilini genişləndirib.
Xahiş də onlarındır, narazılıq da: Universitet “şlaqbaum
müəmması”na aydınlıq gətirdi...
Qərbi Kaspi Universiteti
ilə bağlı şikayətlərdən biri də universitetin binanın girişinə şlaqbaum qoyması
olub. Bu məsələyə də aydınlıq gətirən Etibar Əliyev binanın girişinə şlaqbaum
qoyulması təklifinin məhz sakinlərin özlərindən gəldiyini bildirdi:
“Universitet binanın
girişinə şlaqbaumu məhz sakinlərin özünün xahişi əsasında quraşdırıb və bunun
üçün bütün gərəkli vəsait də məhz universitet tərəfindən ödənilib. Şlaqbaum
qoyulandan sonra yenə də universitetin vəsaiti hesabına alınan pultlar bu
binada yaşayan və avtomobili olan bütün sakinlərə ödənişsiz olaraq paylanılıb.
Şlaqbaum qoyulmamışdan
öncə bu binada yaşamayan, həyətdən sadəcə dayanacaq kimi istifadə edən çoxlu
sayda sürücü burada avtomobil saxlayırdı ki, şlaqbaumun qoyulması ilə bu
problem də ortadan qalxdı. Bundan sonra binanın həyətindən yalnız burada məskunlaşan
sakinlər istifadə etməyə başladı. Avtomobil sıxlığı və s. kimi narahatlıqlara
son qoyuldu. Yəni şlaqbaumun qoyulması universitetlə paralel olaraq, burada məskunlaşan
vətəndaşların da işini asanlaşdırdı. Odur ki, indi universiteti şlaqbaum
qoymaqda ittiham etmək, bunu özfəaliyyət, yaxud sakinlərə hörmətsizlik,
saymamazlıq kimi dəyərləndirmək, yumşaq desək,ədalətsiz yanaşmadır”.
“Universitet
sakinlər üçün də az iş görməyib”
Məsələ ilə bağlı açıqlama
verən Qərbi Kaspi Universitetinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Vüsal Məmmədov da
universitet haqqında səslənən ittihamların həqiqətə zidd olduğunu bildirib:
“Qərbi Kaspi Universiteti
haqqında səslənən bu iddiaların heç bir əsası yoxdur və bu iddianı dilə gətirənlər
dediklərini sübut edəcək hər hansı fakt təqdim edə bilməzlər. Çünki belə bir
fakt yoxdur. 8 ailədən satın alınan evlərə gəlincə, bunlar iddia edildiyi kimi,
universitet rəhbərinin qohumlarının adına deyil, universitetin adına rəsmiləşdirilib,
onun balansına daxil edilib. Sakinlər də universitetimizin həyata keçirdiyi təmir-bərpa
işindən az fayda əldə etməyiblər. Nümunə üçün qeyd edim ki, 2002-ci ildə
universitet binasının köhnədən qalan, qır çəkilən və keyfiyyət etibari ilə
ömrünü başa vuran dam örtüyü müasir dam örtüyü ilə əvəz olunub ki, bu da sadəcə
universitetin deyil, həmin sakinlərin damını da əhatə edirdi - Halbuki qonşuların
yaşadığı bina universitet binası ilə
qapalı həyət təşkil edirsə də, arxa küçəyə baxan, bir o qədər də tarixi görkəmi
olmayan bir binadır və onun damının universitet damına aidiyyəti yoxdur - nəticədə,
yağışlı havalarda evlərə su dammasının qarşısını alındı, universitetlə yanaşı,
sakinlərin də bu problemi həll olundu. Universitetin daxilindəki meydançaya
asfalt örtüyü çəkildi ki, bu da həyəti daha baxımlı və abad etdi.
Bundan başqa, təmir işləri fonunda binanın
su-kanalizasiya sistemi yeniləndi ki, bu, sakinlərin də sözügedən xidmətlərdən
yüksək keyfiyyətlə yararlanmasına şərait yaratdı. Bir sözlə, araşdırsanız görərsiniz
ki, əslində universitet sakinlər üçün də az iş görməyib və görülən bütün bu işlərin
hamısı universitetin öz vəsaiti hesabına reallaşıb. Bir sözlə, yazılarda qərəzli,
sanki istədiyini ala bilməyən, universiteti bu qərəzlə təqib edən, faktları öz
maraqlarına uyğun təhrif edən jurnalist üslubu açıq-aydın hiss olunur”.
“İndi gördüyünüz bu kitabxananın yerində uçmaqda
olan çardaq var idi ki...”
Mətbuat katibi 2002-ci
ildə aparılan təmir-bərpa işləri çərçivəsində binanın bərbad vəziyyətdə olan
çardaq hissəsinin də tarixi görünüşünə uyğun şəkildə bərpa edildiyini, orada
kitabxana və sinif otaqları yaradıldığını bildirdi:
“18 il əvvəl aparılan təmir-bərpa
işləri çərçivəsində universitet binasının uçmaqda olan çardağı da tamamilə
tarixi formasına uyğun şəkildə bərpa edildi. Həmin çardağın bir hissəsi isə
sinif otaqları kimi tələblərimizin ixtiyarına verildi. Başqa sözlə desək, həm
tarixi binanın görünüşü bərpa edildi, həm də təlim-tədris üçün daha əlverişli şərait
yaradıldı.
Universitetin arxa həyət
hissəsində, yaşayış olan binanın zirzəmisində vaxtı ilə Bakı Dövlət Universitetinin
arxivi yerləşib, BDU üçün yeni binalar tikiləndə, arxiv də köçdü və qanuni əsaslarla
universitetimiz həmin zirzəmini alaraq orada da bərpa təmizlik işləri apardı və
kitabxana yerləşdirdi. Burda daim sakitlik hökm sürür, təmizlikdir, bu, başqa nəyinsə
fəaliyyət göstərməsindən daha sakit şərait yaradır”.
“Burada tarixən inzibati idarə və qurumlar fəaliyyət
göstərib”
12 ildən çoxdur ki, universitet
binasının komendantı kimi çalışan Gülnarə Hüseynova da Qərbi Kaspi Universitetinin
apardığı təmir-bərpa işlərini xatırladı:
“Məlumat üçün qeyd edim
ki, hazırda binanın universitet yerləşən, təlim-tədris prosesinin aparıldığı
hissəsi tarixən heç vaxt yaşayış yeri olmayıb. Yəni burada hər zaman inzibati
idarə və qurumlar yerləşib. Yazıldığı kimi, universitetdəki təlim-tədris
prosesinin onlara hər hansı formada maneçiliyi də yoxdur. Əksinə, universitetin
hesabına bütün binanın kanalizasiya problemi həll edildi, su xətti yeniləndi.
Bina və həyəti daha baxımlı və abad hal aldı”.
“Vaxtiylə
bura siçovullarla dolu idi, indi isə...”
1997-ci ilə qədər sözügedən
binada məskunlaşan Fəridə Vəliyeva universitetin tarixi binanın qorunmasında,
abadlaşmasında mühüm rol oynadığını təsdiqlədi:
“Mən 1997-ci ilə qədər bu
binada yaşamışam. O zaman buralar olduqca pis vəziyyətdə idi. Zirzəmiyə çirkab
sular yığışar, ətrafa üfunət qoxusu yayılardı. Vaxtiylə bura siçovullarla dolu
idi. Aparılan abadlıq işləri sayəsində bütün bu problemlər ortadan qalxdı. Bu
gün zirzəmidə tələbə-müəllim kontingentinin tələblərinə cavab verən bufet fəaliyyət
göstərir. Bina öz tarixi simasını bərpa edib. Buna görə də binanın tarixi
görüntüsünün pozulması, onu görkəminə xələl gətirilməsi ilə bağl ıdeyilənlərlə əsla
razı deyiləm”.
MİS rəisi: “Binanın qəzalı
vəziyyətdə olması, tarixi görkəminin korlanması fikri ilə razı deyiləm”
Saytımıza açıqlama verən Bakı
şəhər Səbail rayonu 8 saylı mənzil istismar sahəsinin rəisi Faiq Qarayev binanın guya qəzalı vəziyyətdə
olması ilə bağlı səslənən fikirlərin həqiqətə zidd olduğunu vurğuladı:
“Qərbi Kaspi
Universitetinin yerləşdiyi tarixi binanın qəzalı vəziyyətdə olması ilə bağlı səslənən
fikirlər tamamilə əsassızdır. Bina qəzalı vəziyyətdə deyil. Əsası 1905-ci ildə
qoyulan üçmərtəbəli bu binada sovet dönəmində də təhsilə aid müəssisələr yerləşib.
Əvvəllər binanın həyət tərəfdəki hissəsində Bakı Dövlət Universitetinin arxivi
yerləşirdi. Etiraf etmək lazımdır ki, universitet bu binanın təmir edilməsi,
abadlaşdırlması baxımından çox iş görüb. Binada, o cümlədən yaşayış olan arxa
binanın qır çəkilən damı universitetin hesabına müasir dam örtüyü ilə əvəzlənib.
Həyətdə bir sıra abadlıq işləri görülüb. Uçan pilləkən bərpa edilib. Binanın içəri
fasadında görülən işlər əlaqədar dövlət qurumları tərəfindən razılaşdırılıb və
binanın tarixi görünüşünə, memarlıq quruluşuna uyğun şəkildə həyata keçirilib.
Başqa sözlə desək, universitetin xidmətlərini, gördüyü işləri inkar etmək olmaz...
Orada bəzi sakinlər evlərini çox baha qiymətə satmaq istəyirlər. Lakin
universitet və digər qurumlar da həmin qiymətə bu mənzilləri almaq istəmirlər.
Ona görə də sakinlər narazılıq edib, şikayətlənirlər...”
Fikirlər yanılda bilər, amma faktlar əsla...
Göründüyü kimi, Qərbi
Kaspi Universitetində müşahidə etdiklərimiz universitetlıə bağlı səslənən
iddiaların əsassız olduğunu sübut edir. Öz gördüyümüz, şahid olduğumuz
nüanslarla yanaşı, universitet rəhbərliyinin təqdim etdiyi çoxsaylı sənədlər,
fotolar Qərbi Kaspi Universitetinin tarixi binaya qəsd etməsi, vətəndaşların
evlərini qanunsuz ələ keçirməsi ilə bağlı iddiaların hər cür faktdan məhrum əsassız
fikirlər olduğunu üzə çıxardı. Və gördüklərimiz bizi bir daha fikirlərə deyil,
faktlara, sübutlara istinad etməyin vacibliyini xatırlatdı və bu məşhur həqiqəti
yada saldı: “Fikirlər yanılda bilər, amma faktlar əsla...”
Sonda qeyd etməliyik ki,
Qərbi Kaspi Universitetinin yerləşdiyi tarixi binada müvafiq dövlət təşkilatları
tərəfindən universitetin vəsaiti hesabına həyata keçirdiyi bərpa və abadlıq işləri
bu binanın tarixiliyinə, ilkin-əzəli görünüşünə nəinki xələl gətirməyib, əksinə,
bu binanı həqiqətən də xalqımıza yenidən qazandırıb. Çünki universitet tərəfindən
binanın bünövrəsinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində ciddi işlər görülüb ki,
bu da bir əsrdən çox yaşı olan binanın bundan sonra da bütün əzəməti ilə ayaqda
qalmasına, təhsil müəssisəsi kimi minlərlə gəncə elm və aydınlıq bəxş etməsinə
imkan verəcək. Və biz tariximizin bir hissəsi olan bu binaya sahib çıxdığı, onu
qoruduğu və möhkəmləndirdiyi üçün Qərbi Kaspi Universitetinə yalnız və yalnız təşəkkür
edə bilərik...
Seymur ƏLİYEV
Moderator.az
