Tanınmış ictimai xadim, siyasi analitik Mirzə Xəzər Türkiyədə yaxınlaşan 30 mart bələdiyyə seçkiləri və Ərdoğan-Gülən qarşıdurmasının bu seçkilərin nəticələrinə təsiri barədə Moderator.az-a növbəti maraqlı analizini göndərib:
“Martın 30-u yaxınlaşır. Türkiyə tarixinin ən həyəcanlı, taleyüklü seçkisinə doğru gedir. Kim qalib gələcək? Əlində ən güclü kartlar olan müxalifət, yoxsa əlində pis kartlar olan Rəcəb Tayyib Ərdoğan? Cavab: qumarda yaxşı kartları olan oyunçu yox, pis kartlarından məharətlə istifadə edə bilən oyunçu qalib gələcək. Bu halda müxalifətin deyil, məhz baş nazir Ərdoğanın şansı böyükdür. Ərdoğanın məharətində şəxsi keyfiyyətləri mühüm rol oynayır. Amma bu, təkcə onun bacarığının məhsulu deyil, eyni zamanda səlahiyyətlərini aşaraq öz rejimini qorumaq üçün çəkinmədən qeyri-məhdud şəkildə istifadə edə bilməsindən irəli gəlir. "Gezi" böhranını "darbe" (çevriliş təşəbbüsü) kimi qələmə verib, xalqın qanuni etiraz hərəkatını polis gücü ilə əzdi. Medianı susdurdu. Susmayanları həbsə atdırdı. Ərdoğan 17 dekabr 2013-cü ildə partlayan korrupsiya və rüşvətxorluq bombasını da "darbe" kimi ictimaiyyətə sırımaqda məharətini göstərir. "Böyük rüşvət qalmaqalı"nın bir ucu gəlib Ərdoğan ailəsinə çatmışdı. Nazir balalarının evlərində milyonlarla dollar nağd pul tapılmışdı. 91 nəfər həbs edilmişdi. Baş nazır bu dəfə keçmiş müttəfiqi və arxası Fəthullah Güləni hədəf alaraq bu böhranın öhdəsindən də gələ bildi: tutulanlar azadlığa çıxdı, rüşvət götürən dörd nazirin deputat toxunulmazlığının ləğv edilməsinə imkan vermədi. Amma bütün bunlar bahaya başa gəldi. Türkiyədəki hadisələr dünya mediasının diqqət mərkəzinə keçdi. Xarici mətbuat hətta istehza ilə bildirirdi ki, Türkiyə vətəndaşları hər gecə "böyük rüşvət qalmaqalı" adlı dizinin növbəti bölümünü seyr edir. Türkiyənin nüfuzuna ziyan dəydi, Avropa Birliyi ilə münasibətlər gərginləşdi. 30 mart seçkisində müxalifətin qələbə çalması zəif ehtimal olsa da, AKP-nin itkisiz seçkidən çıxacağını düşünmək səhvdir. Bir mahir natiq kimi öz tərəfdarlarından ibarət kütlənin qarşısında odlu-alovlu nitqlər söyləyərək, kütləni həyəcana gətirən Ərdoğan müxalifət xaricində iki amili nəzərə almalıdır: "böyük rüşvət" qalmaqalının hələ də tüstüləndiyini, susan əksəriyyətin qərarını və Fəthullah Gülən hərəkatını. 30 mart seçkisinin nəticəsini və Türkiyənin seçkidən sonrakı yolunu məhz bu iki amil müəyyən edəcək. CHP və MHP-nin rəhbərləri səmimi ola bilərlər. Lakin döyüşü səmimiyyət yox, bəlağət, yalanı həqiqət kimi satmaq bacarığına malik tərəf qazanacaq. Onlar Ərdoğan qədər məharətli deyillər. Ərdoğan avtoritarizmə güclü meyli olan klassik siyasətçidir. Seçkidə ən mühüm amillərdən biri Fəthulla Güləndir. Təsadüfi deyil ki, baş nazir Ərdoğan və onun nazirləri hər fürsətdə Gülən hərəkatını hədəf alırlar. Qəribədir. Rəcəb Tayyib Ərdoğan uzun illər Fəthulla Gülənin yaxın müttəfiqi olmuş və məhz Gülənin sayəsində hakimiyyətə gəlmişdir. Ərdoğan Fəthulla Gülənin gücündən niyə qorxur?
Fəthlulla Gülən Hoca Əfəndi adi, sıravi bir imam deyil. 1998-ci ildən ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında məskunlaşan Fəthulla Gülən dünyanın 140 ölkəsində məktəb, mədrəsə, universitet, dinlərarası dialoq mərkəzlərini idarə edən və kütləvi tərəfdarı olan bir beynəlxalq imperiyanın Hocasıdı. Fəthulla Gülən özünü peyğəmbər adlandırır. Fəthulla Gülən 2008-ci ildə bir çıxışında öz hərəkatının fəlsəfəsini belə təsvir etmişdir: "Biz hansısa bir yerdə ev tikib qapılarını açırıq. Və səbrli hörümçək kimi toru səririk, şikarın tora düşməsini gözləyirik. Amma biz şikarımızı yemirik. Əksinə, onlara dirçəliş yolunu göstəririk, onların ölü vücuduna və ruhuna həyat üfləyirik, onlara həyat veririk". Bəs hərəkatın (cəmaətin-cəmiyyətin) maliyyə mənbəyi haradandır? Türkiyə Milli İstihbarat Təşkilatının məxfi hesabatına görə, Gülən hərəkatının maliyyə ehtiyatları 150 milyard dolları aşır. Türkiyədə 210 özəl məktəb, minlərlə işıq evi, 460 abituryent hazırlıq məktəbləri, 500 tələbə yataqxanası Gülən hərəkatına məxsusdur.
Vaşinqtonda hakim olan mülahizəyə görə, Fəthulla Gülən hərəkatı sələfilərdən tamamilə fərqli olaraq mötədil, liberal, sülhpərvər, digər dinlərə dözümlü yanaşan İslamı təbliğ edir; demokratik dəyərlərin dövlətdə möhkəmlənməsini, vətəndaş azadlıqlarının qorunmasını, mətbuatın azadlığını himayə edir.
Bəs Fəthulla Gülən hərəkatına pul haradan gəlir? 2006-cı ildə Fəthulla Gülənin ABŞ-da daimi yaşamaq icazəsi - Green Card - almaq üçün rəsmi müraciətinə mənfi cavab verilməsinin səbəblərini izah edən amerikan prokurorluğu bir sənəd hazırlamışdı. Sənəddə iddia edilirdi ki, "Gülən hərəkatının arxasında Səudiyyə Ərəbistanı, İran, Türkiyə hökuməti və ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi dayanır." Göründüyü kimi burada Türkiyə hökumətinin də adı hallanır ki, bu da o zaman Ərdoğan hökuməti ilə Fəthulla Gülən arasında münasibətlərin isti olduğunu göstərir. ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi ilə əlaqədar iddiaya gəldikdə, Sibel Edmunds 10 iyul 2008-ci ildə öz bloqunda məhkəmə sənədlərinə istinadən yazırdı: “SSRİ dağılandan sonra Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi Orta Asiyada qərəzli şəkildə İslam hərəkatına təkan vermək üzrə gizli əməliyyat həyata keçirmişdir.” Eyni iddiaya görə, indi də davam edən əməliyyat Özbəkistan, Azərbaycan, Qazaxstan və Türkmənistanı əhatə edir. Məhz 1990-cı illərdə Gülən hərəkatı yenicə müstəqil olmuş türkdilli respublikalarda - Azərbaycan, Türkmənistan, Özbəkistan, Qazaxstan və Qırğızıstan, habelə Rusiyada mədrəsələr açmışdır. Xatırladaq ki, Özbəkistanın prezidenti İslam Kərimov hələ 1990-cı illərin əvvəllərində Fəthulla Gülənin bütün mədrəsələrini bağladı. Fəthulla Gülən imperiyası Türkiyənin təhsil, tədris, ali təhsil, polis, məhkəmə, ədliyyə orqanları, dövlət qurumlarında elə kök salmışdır ki, hökumət bunun öhdəsindən çətin gələcək. Xüsusilə qeyd edək ki, Fəthullahçılar hələ 1970-ci illərdən Türkiyənin təhlükəsizlik orqanlarında: polis, jandarma, istintaq orqanlarında təşkilatlanmağa başlayıblar. Bəs Hoca Əfəndi nə istəyir? Fəthulla Gülən İngiltərənin "Financial Times" qəzeti ilə son müsahibəsində Türkiyədə demokratikləşməyə tərəfdar olduğunu bildirir və baş nazir Ərdoğanı ölkədə əmin-amanlığı və vətəndaş sülhünü, azadlıqları təhlükəyə salmaqda ittiham edir. Fəthulla Gülənin fikrincə, Türkiyənin beynəlxalq səhnədə etibarını bərpa etmək asan olmayacaq.
Martın 30-u Türkiyə Cümhuriyyəti tarixində mühüm gündür. Türkiyə Cümhuriyyətinə sülh və əminamanlıq arzu edirəm!”
