Bu gündən etibarən cəmiyyətimizi düşündürən bir sıra məsələlərlə bağlı pulsuz hüquqi xidmət göstərməyə başlayırıq. Sizi düşündürən və narahat edən, eləcə də öyrənmək istədiyiniz məqamlarla bağlı fikirlərinizi Moderator.az-ın elektron poçtuna göndərə bilərsiniz. 

Biz Ədliyyə Nazirliyinin müxtəlif strukturları ilə əməkdaşlıq etmək niyyətindəyik və məhz nazirliyin bu sahədəki köməyindən bəhrələnərək ictimai maarifləndirmə missiyasını həyata keçirmək istəyirik. Ümid edirik ki, bu işdə nazirliyin İnsan Hüquqları və İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsi bizə lazımi qanunvericilik dəstəyini əsirgəməyəcək və nəticədə məmləkət insanının ürəyindən xəbər verən bir xoşməramlı kampaniya cəmiyyətimizin hüquqi maariflənməsinə öz töhfəsini verəcək. 

Mülki hüququn vacib institutlarından olan təmsilçilik hüququ əsasında fiziki və hüquqi şəxslər müxtəlif növ münasibətlərinin iştirakçısı olaraq öz hüquqlarını və öhdəliklərini tam rahat şəkildə, o cümlədən məsafədən həyata keçirmək imkanına malikdirlər.

Təmsilçilik üzrə hüquqların əldə edilməsi bir şəxsin digər şəxsə verdiyi vəkalət və ya etibarnamə əsasında reallaşır. Qanunvericilik etibarnaməni birtərəfli əqd kimi müəyyən etməklə predmetindən asılı olaraq onu yazılı və notariat qaydasında təsdiq edilmiş formalara səciyyələndirmişdir.

Təcrübə göstərir ki, bəzən notariat forması qanunla imperativ nəzərdə tutulmasa da hüquqi şəxslər,  habelə sahibkarlar özlərinin verdikləri və ya onlara verilən etibarnamələrin gələcəkdə mübahisəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə notariat qaydasında rəsmiləşdirilməsinə üstünlük verirlər. Bu üstünlüyün səbəbi nədir və notariat formanın mübahisəsizliyi necə təmin olunur?

Etibarnamələrin notariat qaydasında rəsmiləşdirilməsini zəruri edən bir neçə amilləri qeyd etmək olar. İlk öncə etibarnamə notarius tərəfindən təsdiq edildiyi zaman onu verən şəxsin şəxsiyyəti, hüququ və fəaliyyət qabiliyyəti, habelə etibarnamə üzrə veriləcək səlahiyyətlərin sahibliyi notarius tərəfindən müəyyən edilir. Eyni zamanda, notarius etibarnamənin verilməsi ilə bağlı etibar edən şəxsin qanunla müəyyən edilmiş hüquq və vəzifələrini ona izah edir, bu hüquqların həyata keçirilməsi və qanuni mənafelərinin qorunması üçün köməklik göstərir. 

Bəzən vətəndaş sadəcə hüquqi məlumatsızlığı səbəbindən həqiqi niyyətinə uyğun olmayan münasibətlərin iştirakçısına çevrilməklə arzu olunmaz xərclər və ya hüquqi nəticələrlə üzləşir. Məhz bu halların qarşısını alınması məqsədi ilə notarius etibarnamənin verilməsinin nəticələri barədə aidiyyəti şəxslərə xəbərdarlıq edir.

Nəqliyyat vasitələrinin idarə edilməsi üzrə hüquqların həyata keçirilməsinə əsas olan notariat qaydasında təsdiq edilmiş etibarnamələr etibar edənlərin və etibar olunan şəxslərin hüquqlarını qorumaqla həmçinin bu gün avtomobillərin ölkə daxili və xaricdə operativ dövriyyəsini təmin edir.

Həmçinin rəsmiləşdirilmiş etibarnamələr barədə vahid elektron məlumat bazası mövcuddur ki, onun vasitəsi ilə qısa müddətdə etibarnamə barədə məlumatların, habelə etibarnamənin itirilməsi hallarında onun dublikatının rahatlıqla əldə edilməsi təmin edilir.

Hər bir hüquq sahəsində olduğu kimi, müasir dövrün tələblərinə cavab verən etibarnamə institutunun inkişaf etdirilməsi daim diqqət mərkəzindədir. Bu məqsədlə mütəmadi təhlillər aparılır, beynəlxalq təcrübə öyrənilməklə innovativ həllərin tətbiqi imkanları genişləndirilir.

Belə ki, ötən ilin noyabr ayında ölkə başçısının təşəbbüsü ilə “Notariat haqqında” Qanuna edilmiş dəyişikliklər etibarnamələrin artıq məsafədən verilməsinin hüquqi əsaslarını müəyyən etmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi (ASAN) tərəfindən qabaqlayıcı hökumət konsepsiyasına əsaslanan “myGov” portalında qeydiyyatdan keçən hər bir fiziki və hüquqi şəxslə bağlı notariat qaydasında təsdiq edilmiş etibarnamə və onun qüvvədən düşməsi barədə məlumatların avtomatlaşdırılmış qaydada (müraciət olunmadan) onun şəxsi kabinetində yerləşdirilməsi təmin edilmişdir.

Bu yenilik əvvəllər əqdin bağlanması üçün vacib olan məkan faktorunu aradan qaldırmaqla vətəndaşın və ya hüquqi şəxsin yerləşdiyi yerindən asılı olmayaraq mobil telefon vasitəsi ilə etibarnamələrin verilməsi hüquqlarını asanlıqla rəsmiləşdirməsini mümkün edir. 

İnnovativ metodlara əsaslanmaqla vətəndaşlarla notarius arasında məsafənin azaldılması, münasibətlərin sadələşdirilməsi, çevikliyin artırılması və beləliklə əhalinin yüksək səviyyədə məmnunluğunun təmin edilməsi məqsədini daşıyan bu xidmət müasir çağırışlara cavab verən etibarnamə institutunun inkişaf etdirilməsinə zəmin yaradacaqdır.