Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyevin təsdiq etdiyi plana əsasən keçirilən Azərbaycan və Türkiyə hərbi qulluqçularının iştirakı ilə rabitə qoşunlarının birgə taktiki-xüsusi təlimləri aprelin 8-də başa çatdı. 

 

Keçirilən rabitə qoşunlarının taktiki-xüsusi təlimi komanda məntəqələrini istənilən şəraitdə, müxtəlif iş rejimlərində və müdaxilə altında sabit, davamlı və gizli rabitə ilə təmin etmək imkanlarını nümayiş etdirdi. Taktiki səviyyəli qoşunlar üçün ortaq idarəetmə sisteminin tətbiqi ilə bütün idarəetmə məntəqələrini mühafizə olunan, maneələrə davamlı məlumat mübadiləsi rejimini təmin edən rəqəmsal rabitə ilə təchiz olunması xüsusi diqqət mərkəzində oldu. 

 

 

Hər iki təlim tərəfin qüvvələrini öz ölkə ərazisindən təlimə cəlb etməsi barədə gözləntilərimiz də təsdiqini tapdı. Rabitəçilərin təlimi uzaq məsafələrdə yerləşən həm mərkəzi komanda məntəqələri arasında, həm də tabeçilkdə olan qüvvələr ilə dayanıqlı əlaqəni təmin etdi.  

 

 

Təlimə cəlb edilən qüvələrin tərkibi dəqiq məlum olmasada təlimlərdə hər iki tərəfin rabitə qoşunlarının qovşaq və xətt hissələrinin, rabitə və avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemlərinin texniki təminat bölmələrinin, rabitə təhlükəsizliyi və s. kimi xidmətlərin bir hissəsi iştirak etdi. 

Təlimlərə adı çəkilən bölmələrin rabitə qoşunlarının radiorele və troposfer əlaqəsini təmin edən, yüksək tezlikli telefon, tonal teleqrafiya, televiziya və fotoqrafiya avadanlığına, kommutasiya vasitəsinə və məlumatların məxfiləşdirilməsi üçün xüsusi aparatlara malik vasitələr- zirehli və zirehsiz komanda qərargah maşınları, anten modulları, radiorele stansiyaları, rabitə kompleksləri, qorunan videokonfrans mobil dəstləri və s. təlimə cəlb edildi. 

 

 

Dünya miqyasında texnoloji inkişaf müasir müharibələrin aparılmasının forma və üsullarında dəyişiklik, Azərbaycan və Türkiyə ordularından müasir təhdidlərin aradan qaldırılması üçün həyata keçirdikləri fəaliyyətin, o cümlədən bu fəaliyyətlərin rabitə təminatında müvafiq korrektələrin aparılmasını tələb edir. Hazırda qoşunların idarəedilməsi REM vasitələrinin geniş tezlik zolaqlı təsiri altında, əksər hallarda kontaktsız, həm də kiber məkanda həyata keçirilir.

 

Azərbaycan və Türkiyə hərbi qulluqçularının iştirakı ilə ilk dəfə təşkil edilən rabitə qoşunlarının birgə taktiki-xüsusi təlimləri bir daha Ordumuzun istifadə etdiyi rabitə vasitələri nəinki düşmənlə müqayisədə üstün olduğunu, hətta bütün MDB məkanında müasirliyi ilə seçildiyini nümayiş etdirdi. Bu təlimlərdə  Ordumuz ən müasir standartlara cavab verə bilən çoxkanallı rabitə vasitələrinə malik olduğunu bir daha nümayiş etdirdi. 

 

Təlimlərdə Azərbaycan Ordusu Vətən Müharibəsinin təcrübəsindən çıxış edərək  qoşunları yeni rabitə və AİS vasitələri ilə təchiz edilməklə bərabər çoxkanallı fərqli sistemlərdən peşəkarlıqla istifadə edilməsinə diqqət ayırdı. Rabitə qoşunları müasir tələblərə cavab verən yeni nəsil rəqəmsal rabitə vasitələrini və peyk avadanlıqlarını nümayiş etdirdi. Təlimlərdə əsasən müasir tələblərə cavab verən radio, radiorele və kabel rabitəsi vasitələrinin geniş texniki imkanlarından istifadə edildi. 

 

Təlimlərin başlamasına aid ilk məqaləmdə təlimlərdə əldə edilən yeni vasitələrin , xüsusilə də ASELSAN şirkətinin məhsullarının sınaqdan keçiriləcəyinə dair ehtimal səsləndirmişdim. Bu təlimlərdə ilk dəfə olaraq rabitə qoşunları Türkiyənin ASELSAN şirkətinin istehsalı olan PRC-5433 EHKET və PRC / VRC-9661 radio stansiyalarını ictimaiyyətə rəsmən nümayiş etdirdi. Bu vasitələr Vətən Müharibəsində də aktiv istifadə edilib.

 

Silahlanmaya qəbul edilən yeni nəsil rabitə vasitələri kiçik kütləsi və ölçüləri, aşağı enerji tələbatı isə kiçikdir. Onlar dağlıq ərazilərdə, sənaye elektrik mənbələrindən uzaqda bölmələrə uzunmüddətli rabitəni təmin etməklə bərabər tezlik atlama imkanına malikdir, bu isə həm düşmənin radio kəşfiyyat və REM vasitəsilə bizim radio məlumatların ələ keçirmə və susdurma imkanını minimuma endirir, həm də  rabitənin gizliliyini, dayanıqlığını təmin edir. 

 

Təlimlərdə radiorabitə vasitələrinin texniki imkanlarından da istifadə olundu. Aktiv maneələrə qarşı fəal qarşıdurma rejimində radiomübadilə aparan radiostansiyalarda işçi tezliklərin sinxron dəyişməsi və eyni zamanda şifrələnməsi ilə qoşunların idarə edilməsi üzrə vəzifələr icra edildi. Qısa mesaj xidmətindən və verilənlərin (DATA) mübadiləsindən istifadə etməklə radiostansiyaların efirdə olma müddətinin minimuma endirilməsinə nai olundu.

 

Yuxarıda qeyd olunan fəaliyyətlər nəticəsində Ordumuz qardaş Türkiyə Ordusu ilə  idarəetmə məntəqələrinin  yerləşdiyini ərazini dəyişərkən, rabitəni bir məntəqədən digərinə ötürməyə (qəbul etməyə), informasiya mübadiləsini qısa müddətdə təmin etməyə, həmçinin rabitənin düşmənin texniki kəşfiyyat və radioelektron susdurma vasitələrindən mühafizəsinə və rabitənin təhlükəsizliyi üzrə tədbirlərin daim nəzarətdə saxlanılmasını həyata keçirməyə imkan verən verən çox əhəmiyyətli təcrübə əldə etdi. 

 

Hər iki qardaş ölkənin rabitə qoşunları sülh və təhdid dövründə, istənilən coğrafi və iqlim şəraitində döyüş əməliyyatlarının fasiləsiz və dayanıqlı rabitə ilə təmin etmək üçün dəyərli təcrübə mübadiləsi apardılar və bununla da bir daha rəqiblərimizə “İki dövlət, bir millət” şüarını əyani olaraq nümayiş etdirdilər.  Təlimin sonunda Mərkəzi İdarəetmə Məntəqələri arasında yaradılan videokonfrans vasitəsilə hər iki ölkənin Müdafiə nazirləri təlimlərin nəticəsi, əhəmiyyəti və gələcəkdə bu fəaliyyətlərin davam edəcəyinə dair bəyanat verməsi,  rəqib ölkələrə birgə əzələ nümayişi kimi qiymətləndirilməlidir.  

 

Bundan sonra da rabitə qoşunlarının qarşılıqlı fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, qoşunlar arasında vahid rabitə və avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemlərinin təşkili istiqamətində birgə tədbirlər davam etdiriləcək. Azərbaycan və Türkiyə ordularının bütün qoşun növləri arasında əməliyyat uyarlığının təkmilləşdirilməsi, birgə əməliyyat planlarının işlənilməsi, bölmələr arasında döyüş uzlaşmasının inkişaf etdirilməsi, gələcəkdə birgə  fəaliyyətlərin yerinə yetirilmsində mühüm rol oynayacaq.

 

Ümumilikdə isə bu təlimlər Azərbaycan Ordusunun türk modelinə keçid istiqamətində atdığı mühüm addımlardan biri hesab edilə bilər.