Almaniyada mühacirətdə olan tanınmış hüquqşünas Əlövsət Əliyev Avropanın bu nəhəng ölkəsinə miqrant axınının nəticələri barədə təhlili yazısını Moderator.az oxucularına təqdim edib:

İndi Alman KİV-lərində daha çox müzakirə olunan bu məsələdir. Baş verənlərin həm də Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarına təsirsiz ötüşməyəcəyini nəzərə alaraq bəzi məqamlara diqqət ayırmaq istədim.

2015-ci ildə Avropada məskunlaşmış qaçqınların böyük əksəriyyəti Surayadan olan müsəlmanlardır. Əvvəlcədən planlaşdırılmayan bu “çagrılmayan qonaqların”  sayı durmadan artmaqda davam edir. 

Hazırda Avropa İttifaqında, xusüsilə Almaniyada, miqrasiya siyasətini müəyyən edənlərin qarşısında təcili həllini gözləyən çoxlu suallar var. Almaniya mətbuatı da hər gün bu problemlər haqqında coxlu təhlillər aparır və az qala hər kəs aşağıdakı suallara cavab axtarmaqdadır:

Almaniyada yerli hakimiyyət təmsilçiləri müxtəlif formalarda Angela Merkeli tənqid etməkdə davam edir və yerli hakimiyyətlərlə məsləhətləşmədən Almaniyada sığınacaq axtaranlara münasibətdə  ”žAçıq qapı siyasəti“nin elan olunması ilə razı olmadıqlarını bildirirlər. Almaniya torpaqlarının əksəriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri hazırda Almaniyada olan qaçqınları məskunlaşdırmadan yeni qaçqınların qəbul olmasının cətin olmasını elan edirlər.

Almaniyanın Maliyyə Naziri Volfgang Şoyble hökümətin ilk olaraq qaçqın probleminin həllinə, onların yerləşməsinə 6 millyard avro ayırdığını elan etdi.

Almaniyanın Daxili İşlər Naziri Tomas de Mezer isə 13 sentyabr tarixdə müvəqqəti olaraq sərhəd nəzarətinin bərpa olunduğunu elan etdi. O eyni zamanda hər bir Avropa ölkəsinin qaçqınlarla bağlı kvota müəyyən etməsini, kvotadan çox olan miqrantların ölkədən çıxarılmasını tövsiyyə etdi.

Bir müddət əvvəl Avropa Komissiyasının rəhbəri Jan-Kold Jynker Avropa Parlamentinin sessiyasında bildirdi ki, qaçqınların sayını göstərən rəqəmlər qorxulu olsa da qorxmaq lazım deyil. O, Avropa Komissiyasında bu problemin bir daha müzakirə ediləcəyini elan etdi və hazırda Yunanıstanda 200 min, Macarıstanda 150 min, İtaliyada 120 min qaçqın məskunlaşdıöını bildirdi. Bu gün Avropa ölkələri qaçqınların qəbul olunmasında həmrəylik nümayiş etdirməlidirlər. O eyni zamanda tövsiyyə etdi ki, sığınacaq axtaranların məskunlaşdığı Avropa ölkələri  müraciətinə baxılma müddətində onlara işləmək hüququ verməlidir. Junker eyni zamanda Avropa İttifaqı sərhədlərinin daha ciddi qorunması üçün xüsusi Fondun təsis edilməsini, qaçqınların qəbulu üçün konkret buraxılış məntəqələrinin müəyyən edilməsini tövsiyyə etdi.

Avropa ölkələrinin əksəriyyəti qaçqınları qəbul etməkdən imtina etsələr də Almaniya qaçqınların qəbul edilməsi və məskunlaşması prosesini uğurla davam etdirir.

Böyük Britaniyanın Baş Naziri yaxın 5 il ərzində yalnız 20 min qaçqın qəbul edə biləcəyini elan edib. Bu Almaniyanın bir ildə qəbul edəcəyi qaçqınların sayından 200 dəfə azdır.

Almaniyada müstəqil fəaliyyət göstərən ekspertlər hesab edirlər ki, Avropa İttifaqına üzv olan ölkələr BMT və qaçqın problemini həll etməklə məşğul olan digər maraqlı təşkilatlar bu problemin həllini qaçqınların Avropada məskunlaşmasında deyil, münaqişə ocaqlarının qonşuluğunda yerləşən ölkələrdə məskunlaşdırmaqla  həll etməsi daha ədalətli olar. Məsələn, Əfqanıstandan və Suriyadan olan qaçqınların Türkiyə, İordaniya və ya İraqın münaqişəsiz ərazilərdə məskunlaşdırmasına maliyyə dəstəyi vermək daha məqsədə uyğun olardı. Onlar hesab edirlər ki, ölkələrindəki problemlər həll olunandan sonra sığınacaq axtaran şəxslərin  vətənlərinə qaytarılmaları da daha asan olar. Narahatlıq kecirənlər hesab edirlər ki, bu il Almaniya 1,5 milyon qaçqın qəbul edəcəksə, növbəti ilə bu istəkdə olanların sayı 5 milyon da ola bilər. Bu isə real deyil və mümkün də deyil.

Hüquqşünaslar isə israrla tələb edirlər ki,  qaçqın statusu bütün arzu edənlərə deyil, 1951-ci il Konvensiyasının müəyyən etdiyi qaydalara və prinsiplərə uyğun verilməlidir.

Hazırda Almaniyada məskunlaşan şəxslərin əksəriyyətinin müsəlman olması da bəzi siyasətciləri və mətbuat orqanlarını, xüsusilə rusdilli mətbuatı ciddi narahat etməkdədir. Rusdilli mətbuat Avropada belə davam edərsə, müəyyən müddətdən sonara Avropada müsəlmanların sayının təhlükəli həddə çatacagını narahatlıq kimi diqqətdə saxlamağa və bu yolla  Almaniyanın  mövcud miqrasiya siyasətinə təsir göstərməyə çalışırlar.

Son illər Azərbaycandan da Almaniya təhsil proqramları ilə yanaşı sığınacaq axtaran şəxs kimi  gələnlərin sayı artmaqda davam edir. Bunların əksəriyyəti əhalinin kasıb təbəqəsini təşkil etsə də, onların aralarında hər gün Avropa dəyərlərini aşağılayan məmurlar və ya onların yaxınları da az deyil.

2015-ci ildə Suriya və Əfqanıstandan gələnlərin sayının artması digər sıgınacaq axtaran şəxslərin müraciətlərinə baxılma müddətinin uzadılmasına da səbəb olub. 

Almaniyada bəzi səlahiyyətlilər eyni zamanda Azərbaycan kimi ölkələrin vətəndaşlarına da qacqın statusu verilməsinin əleyhinə fikirlər səsləndirir, həmin ölkələrdən gələnlərin əksəriyyətinin problem olmadığını və ya saxta sübutlarla gəlmələrini bildirirlər. 

Sonda bildirmək istəyirəm ki, Alımaniya immiqrasiya ölkəsi deyil. Həqiqi problem olmayanların, saxta subutlar təqdim edənlərin, başqa ad və ya soyadla təqdim olunanların Almaniyaya gəlişi bir müddətdən sonra Azərbaycana dönüşü ilə nəticələnəcək. Bu isə təbii ki, cox qiymətli olan insan ömrünün müəyyən hissəsinin  itirilməsindən başqa bir şey deyil. Odur ki, əvvəl düşünün, sonra isə daşının əziz dostlar!"