“Böyük ölkələr böyük layneri xatırladır. Tutduqları yol bir istiqamətdə olur və onları tutduğu yoldan uzaqlaşdırmaq qeyri-mümkündür. Bu mənada Çin-Rusiya strateji tərəfdaşlığı da bir gerçəklikdir və bu tərəfdaşlıq iqtisadi və siyasi maraqlar əsasında qurulmuşdur. Putinin Çin səfərinin məqsədi hər şeydən öncə iki ölkə arasında meydana gələn ciddi fikir ayrılıqlarını aradan qaldırmaq idi”. 

 

Bu fikirləri Moderator.az əməkdaşının “Putinin Çin lideri Si Cinpinlə son görüşünün nəticələrini və onun dünyadakı, o cümlədən Ukrayna və Cənubi Qafqazdakı proseslərə mümkün təsirlərini necə dəyərləndirərdiniz?” sualını cavablandırarkən siyasi analitik Tahir Cəfərli ifadə edib.

 

“Rusiyanın Çinə etdikləri təkliflər arasında ticarət əlaqələrini dollarla deyil, iki ölkənin pul vahidi əsasında aparılması da var idi. Çin tərəfi bu təklifə “yox!” deməsə də, “hə!” də demədi. Bununla Rusiya tərəfi ona qarşı Qərb tərəfindən gözlənilən yeni sanksiyalara sinə gərmək istəyirdi. Çin dollarla ticarətdən çəkinməsə də, iki ölkə arasında istər hərbi-sənaye, istərsə başqa sahələrdə əməkdaşlığın gücləndirilməsinin tərəfdarı olduğunu göstərdi”, - deyə davamında siyasi şərhçi bildirib. 

 

Analitik son günlər Ukraynada Rusyanın hücumlarının intensivləşməsini də Putinin Çin səfəri ilə əlaqələndirib.

 

“Onu  da deyim ki, Putin Çinə gedib qayıtdıqdan sonra Ukraynada gedən döyüşlərin intensivliyi artdı və Rusiya ordusunun Ukrayna cəbhəsində az da olsa, ciddi uğurlarını görürük. Əlbəttə ki, Pekində iki ölkənin liderləri Ukrayna müharibəsini hərtərəfli müzakirə ediblər və onun qurtarmasının yolları haqda danışıblar. Nəzərə alsaq ki, bu müharibənin olması ABŞ-nin iqtisadi və siyasi marağındadır, müharibənin tezliklə qurtaracağına inanmaq olmaz...

 

Qazaxısan Prezidenti Tokayevlə Azərbaycan Prezidentin Qazaxıstan -Azərbaycan-İran tranzit dəhlizini açması, hər şeydən əvvəl Çinin də bu işdə iqtisadi marağından xəbər verirdi. Odur ki, Çinin ən yaxın strateji müttəfiqi olan İran tərəfi ilə Azərbaycan İran Prezidentləri ilə açıq şəkildə yeni əməkdaşlığın təməlini qoydular. Aydındır ki, hər şeydən əvvəl bu,  Çin-Qazaxıstan-Azərbaycan-İran tranzitinin işləməsinə start idi. Belə olduqda ortaya maraqlı sual çıxır: Bəs Rusiya-Azərbaycan Ermənistan-Türkiyə tranzit dəhlizi? Əlbəttə ki, bu məsələyə də Çin-Rusiya danışıqlarına  önəmli yer verilib. Çünki Zəngəzur dəhlizinin işləməsi Rusiya üçün Türkiyə vasitəsi ilə dünyaya qapı açmaq deməkdir. Çinin  Cənubu Qafqaza gəlməsi və İran dəhlizinin açılması Rusiyanı kənarda qoya bilər. Çünki İran vasitəsi ilə yüklərin  Hind okeanına çıxarılması da gözlənilir. Belarus Prezidentinin Azərbaycana  gəlişinin pərdə arxası mahiyyətini də  Zəngəzur dəhlizinin açılmasıyla əlaqələndirənlər haqlıdırlar”, - deyə T.Cəfərli diqqətə çatdırıb.

 

Sultan Laçın