O, dünyanı tıxaclardan xilas edib yollarda təhlükəsizliyi artıra biləcəkmi?

 

İlon Mask Tesla bazasında robotaksi buraxmaq planlarını açıqlayıb

 

2022- ci ilin birinci rübü üçün investorlar qarşısında hesabat zamanı Teslanın banisi İlon Mask bəyan edib ki, onun şirkəti pilotsuz taksi yaradılması üzərində işləyir. Sahibkar əmindir ki, layihəyə tələbat var və kommersiya cəhətdən uğurludur. İctimai nəqliyyatın yeni növünü Mask korporasiyanın inkişafının gələcək drayverlərindən biri adlandırıb.

 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Lenta.ru" nəşri məlumat verib.

 

Tesla rəhbəri deyib ki, layihənin işə salınmasına hazırlıq gedir və robotaksi 2024- cü ildən işləməyə başlayacaq.

Beləliklə, Amerika avtokonserni iki il ərzində konsepsiyanı müəyyən etməli, pilotsuz avtomobilləri testdən keçirməli, istehsalatı işə salmalı və hüquqi məsələləri həll etməlidir. Robotlaşdırılmış Teslanın şəhərlərin küçələrində nə zaman peyda olacağı isə məlum deyil.

 

Yeni layihənin sakitcə anonsu analitiklər üçün gözlənilməz olmayıb. Gida Texas zavodunun aprelin əvvəlində açılışı zamanı Mask bəyan edib ki, onun şirkəti "gələcəyin nəqliyyatı"nın yaradılması üzərində işləyir: "Bu, xüsusi robotaksidir və kifayət qədər futuristik görünəcək". Sahibkar bəyan edib ki, layihəni işə salmaq üçün tamamilə avtonom hərəkətə yönəlmiş ayrıca avtomobil işlənib hazırlanmalıdır. Buna uyğun olaraq, maşının sükanı və pedalları olmayacaq, əvəzində sərnişinlər üçün əlavə yerlər əldə ediləcək.

 

Mask dəfələrlə qeyd edib ki, Tesla elektrik maşınları əksəriyyət avtohəvəskarlar üçün əlçatmazdır. "Model 3"- ün aktual dəyəri 47 min dollar, "Model Y"- nin dəyəri 63 min dollardır.

Robotlaşdırılmış taksi brendi ilə daha çox istehlakçı tanış ola biləcək, çünki maşınlar təkcə bahalı elektromobili olanlara deyil, bütün sərnişinlərə xidmət göstərəcək.

 

İnvestorlar üçün Mask deyib ki, yeni bazara çıxış şirkətə çoxlu pullar gətirəcək. Hazırda Tesla avtlmobilləri tam avtonom deyil, hətta 12 min dollarlıq PO Full Self- Driving opsiya paketi əsl avtopilot deyil. Sahibkar əmindir ki, avtonom taksilər avtopilotun firma sistemindən dəfələrlə çox gəlir gətirəcək.

 

Pilotsuz avtpmobillərin işlənib hazırlanması və testdən keçirilməsi ilə bütün dünyada onlarla iri şirkətlər və IT- startaplar məşğuldur. ABŞ- da Lyft, Waymo, Amazon, Çində Baidi, Didi, Rusiyada "Yandeks"- i göstərmək olar. Waymo 2022- ci ilin martında sürücüsüz elektrik maşınları şəhər küçələrinə buraxıb və öz əməkdaşlarını gəzdirərək testdən keçirib.

Çinin Baidi-sindən Apollo Go robotaksi xidməti dünyanın ən sıx məskunlaşdığı Pekin, Quançjou və Şanxayda istismara verilib.

 

Bəzi problemlər də var. Birincisi, sərnişinlərə xidmət göstərilməsi üçün avtomobil avtomatlaşdırılmiş idarəetmənin maksimal beşinci səviyyəsinə uyğun olmalıdır. İkincisi, poliqonda və sınaq trasında hərəkət gerçək şəraitlərdən fərqlənir, avtomobilin süni intellekti çoxsaylı ehtimalları hesablamalı və hərəkətin canlı iştirakçılarına uyğunlaşmalıdır.

Üçüncüsü, hazırda robotaksi bazar iştirakçılarının sınaqdan keçirdiyi pilotsuz avtomobillər elektriklə hərəkət edir. Böyük şəhərin miqyasında minlərlə belə taksilər lazımdırsa, bu qədər yük stansiyalarını haradan tapa bilərik?

 

Növbəti problem dünyada koronavirus pandemiyası və iqtisadi böhran vəziyyəti ilə əlaqədar olaraq logistik həlqələr pozulur, elektronika istehsalında fasilələr yaranır. Aydındır ki, çoxlu sayda robotlaşdırılan taksilərin buraxılması üçün pilotsuz taksilərə lazım olan çiplərin və digər elektrotexnikanın istehsalçılarının səfərbər olunması lazımdır. Şübhə yoxdur ki, ilkin mərhələdə avtonom maşınların istehsalı xırdaseriyalı olacaq, yarımkeçiricilər və digər komponentlərin təfarükçüləri qıtlıq şəraitində smartfonlar, kompüterlər, məişət texnikası buraxan IT- nəhənglərinə üstünlük verəcək.

 

Futuroloqlar və maliyyəçilər şübhə etmir ki, robotaksilər dünyanı yaxşılığa doğru dəyişəcək. Ark Invest investisiya şirkəti mütəxəssislərinin dəyərləndirmələrinə görə, pilotsuz taksilər çox gəlirli olacaq. Analitik Taşa Kini bəyan edib ki, 2026- cı ilə Teslanın dəyərinin yarıdan çoxunu robotaksi seqmenti təmin edəcək.

Ark Invest- in hesabatına görə, tez artan bazar pilotsuz daşınmaların istehsalçıları və operatorlarını zənginləşdirəcək və sərnişinlərin həyatını yaxşılaşdıracaq. İlon Mask vəd edib ki, robotaksidə gediş avtobus və ya metroda gedişdən ucuz olacaq. Analitiklər də mübahisə etmir: onların dəyərləndirmələrinə görə, rəqabətsiz bazarda gediş bir mil məsafə üçün yarım dollara başa gələcək. Yüksəkrəqabətli mühitdə taksoparklar bir milə görə 25 sent və ya 20 rubl götürəcək, bu da ənənəvi nəqliyyat növləri ilə müqayisdə çox ucuzdur.

Tədqiqatçılar qeyd edir ki, belə şəraitdə taksidə adi gediş on dəfə, şəxsi maşını olanlardan iki dəfə baha başa gəlir.

 

Yollara çoxlu sayda elektrik avtomobillərin çıxması və xidmətin əlçatan olması istehlakçıları ənənəvi və şəxsi nəqliyyatdan daha az isifadə etməsinə rəvac verəcək, bu da ekologiyaya müsbət təsir göstərəcək. Çoxlu sayda pilotsuz avtomaşınlar marşrutu daha yaxşı seçməyə, tıxaclardan və ləngimələrdən yaxa qurtarmağa imkan verəcək. Həmçinin, operatorların marağında olacaq ki, gedişlər daha sürətlə avtomatlaşdırılsın.

Birincisi, pilotsuz avtomobildə qəzaya düşmək ehtimalı minimal olacaq, çünki avtopilot sürəti artırmayacaq və diqqəti telefona yönəltməyəcək.

 

İkincisi, Arthur D. Little agentliyinin dəyərləndirməsinə görə, sürücülərin əmək haqları xərcləri sərnişindaşınma xidmətlərinin ən böyük əməliyyat məsrəflərindən biridir.

 

Müəllif: Andrey Stavitski