Ana və uşaq ölümü faktlarının son zamanlar demək olar ki, daha tez ”“ tez şahidi oluruq. Indi doğuş zamanı ya ananı, ya balanı ya da hər ikisini itiririk. Hər birinin itkisi bir ailə üçün faciəyə səbəb olur desək yanılmarıq. Nənələrimiz danışardı ki, biz heç doğum evini tanımırdıq da. Amma sağlam, nur topu kimi körpələr dünyaya gətirirdik. Nə üçün müasir dövrdə tibb bu qədər inkişaf etdiyi halda bu problemin qarşısı alınmır?
Moderator.az-a açıqlama verən 7 saylı qadın məsləhətxanasının həkim- ginekoloqu
Almaz Əsgərova bu proseslərin artmasında elə qadınların özünü günahkar sayır:
“Düşünürəm ki, hamiləlik zamanı qadınlarımız həkim
nəzarətində çox az - az olur, konsultasiyalara vaxtlı- vaxtında getmirlər. Bunun nəticəsində də bəzi xəstəliklər
aşkar olunmur. Belə hallarda isə doğuş zamanı ya təzyiq qalxır və ya başqa fəsadlar
yaranır”.
A. Əsgərova eyni zamanda bu mövzunun
qabardılmasını, daha kütləvi şəkildə təbliğ olunmasının tərəfdarı olduğunu da
qeyd etdi. Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat
şöbəsinin rəhbəri Anar Qədirli də bunun əsas səbəbini hamiləlik zamanı yaranan
patologiyalarla əlaqələndirdi:
“ Əksər hallarda ana və uşaq ölümünə səbəb
qadınların ciddi şəkildə həkim nəzarətində olamamasıdır. Qadında hər hansı bir xəstəlik öncədən
aşkar olunarsa profilaktik müalicə ilə nəzarətdə saxlanılar, nəticədə doğuş da
normal nəticələnər”.
A. Qədirli
ana və ya uşaq ölümündə nadir hallarda həkimlərin məsuliyyətsiz və qeyri peşəkar
olmasının nəticəsində baş verdiyini də bildirdi:
“Bunu tək valideyn məsuliyyətsizliyi ilə əlaqləndimək
düzgün olmazdı. Bəzən həkimlərin məsuliyyətsiz
yanaşması da ananın və ya uşağın ölümünə səbəb olur. Ancaq sizi əmin edirəm ki,
belə hallarda cəsədlər tibbi ekspertizaya göndərilir, nəticəyə uyğun olaraq da
tədbir görülür. Hansısa vətəndaşın ölümünə səbəb olan həkim dərhal işdən azad
olunur”.
Mirqasımov adına xəstəxananın ginekologiya şöbəsinin
baş həkimi Zemfira Həşimova isə ana və uşağın doğum prosesində ölməsində heç də
hər zaman həkimin günahkar olmadığını bildirdi: “ Mən həkimlərin bunda günahı
olmadığını düşünürəm. doğuş ayrı bir prosesdir. Bura praktika üçün Tibb Universitetindən çox savadlı tələbələr
gəlir. Demək olar ki, bizim bildiklərimizi onlar da bilir”. Z. Haşımova ana və
uşaq ölümlərinin artmasının səbəbini müasir dövrdə insanların keyfiyyətsiz
qidalarla, geni dəyişdirilmiş məhsullarla qidalanmağında gördüyünü dedi:
“Bu qidalar
nəticəsində insanların, əsasən də qadınların orqanizmində müəyyən dəyişikliklər
baş verir. Tərkibcə keyfiyyətsiz
olan məhsullar insan orqanizmində immun zəifliyi yaradır, bu da müxtəlif xəstəliklərin
yaranmasına yol açır”.
Psixoloq Elnur Rüstəmov zəmanəmizlə bağlı bir çox çətinliklərin
yaşanması nəticəsində, insanlarda , xüsusən də hamilə qadınlarda psixoloji
problemlərin yarandığını qeyd etdi:
“Bu psixoloji problemlər o həddə çatır ki, qadınlar
hamiləlik dönəmində artıq bir sıra qoxularla yaşayırlar. Komplekslər, qorxular hamiləliyin
yeddinci ayından sonra daha çox özünü biruzə verir. bunun üçün də düşünürəm ki,
hamiləliyin ilk aylarından başlayaraq, qadınlar ginekoloq müalicəsi ilə yanaşı
psixoloq dəstəyinə də müraciərt etməlidir. Yaxşı olardı ki, bu prosesdə xanımın
yoldaşı da onunla bərabər iştirak etsin”.
E. Rüstəmov bir çox qadınların doğuş zamanı
övladlarını itirdikdən sonra depresiyaya düşməsini də dedi:
“Bu qadınlar çox böyük əsəb sarsıntısı keçirdir. Övladını itirmiş qadınlarda məyusluq
müşahidə olunur. Onlar bir daha hamilə olmamaq kimi qorxularla yaşayırlar. Və
ya düşünürlər ki, yenidən hamilə olsa belə yenə də uşağı itirəcək.” Hüquq
müdafiəçisi Mirvari Qəhrəmanlı düşünür ki, bu hallarla üzləşən ailə ilk növbədə
məhkəməyə müraciət etməlidir:
“Ona görə ki, problemi yalnız məhkəmə həll edə bilər.Tələb
olunmalıdır ki,müstəqil tib ekspertizası olsun Ümumiyyətlə həkimlər bir birinin
tərəfini vermirlər.Məs:Bizim ölkədə müstəqil bir qurum yoxdur ki,özün müraciət
edib,müstəqil rəy əldə edəsən.Ona görə də,ölüm hadisələrinin səbəbi həmişə həkimdən
yan qaçır” Bu kimi problemlərlə sizə müraciət olurmu sualımıza isə M. Qəhrəmanlı
belə cavab verdi:
“Yox.Heç cəhd eləmirlər.Amma cəhd eləmək
lazımdır.Bu sahədə müstəqil, peşəkar QHT- ə də ehtiyac var. O da yoxdur.Bəlkə də var.Amma varlığı
fəaliyyət sübut edir. Olanlar da(əgər varsa)marifləndirmə ilə məşğuldur.Marifləndirmə
isə az bir qismi əhatə edir. İctimai qınağa ehtiyac var.TV-lər həkim məsləhəti
təşkil edirlər,ancaq ölüm hadisələri ilə bağlı ictimai dinləmələr təşkil etmirlər.Ona
görə ki,kimin pulu var,bir klinika açıb onun təbliğinə başlayır”.
Lalə Novruzlu