(Əvvəli burada://moderator.az/cemiyyet/406769/peyemberimizes-genclerin-yalnizliq-problemlerine-nece-yanasirdi/ )

 

 

Məqsədləri üçün hər şeyə razı olan, hətta başqalarının hüquqlarını çeynəməkdən çəkinməyən müşriklər Rəsulullahın dəvətinə şiddətlə cavab verirdilər. Öz iradəsi ilə iman edən insanları İslamdan döndərmək üçün hər cür zülmə əl atır, hətta həzrəti Yasir ilə xanımı həzrət Sümeyyə kimi bir çox insanı işgəncələrlə qətlə yetirdilər. Hicrətdən sonra da müsəlmanlardan əl çəkməyib ordularla yenə onların üstünə gəldilər. Özlərini qorumaq üçün savaşan müsəlmanlar isə qətlə yetirilərək şəhid oldular.

 

Rəsulullah istər döyüşərək, istərsə də xəstəlikdən vəfat edən səhabələrin ailələrini, yetim uşaqları, gəncləri əsla diqqətsiz qoymur, hər zaman onlarla maraqlanırdı.

 

Uhud döyüşündə atası vəfat edən və ağlayaraq yanına gələn Bəşirə Rəsulullah (s.a.s.) “Ağlama! İstəyərsənmi mən atan, Aişə də anan olsun?” – demiş və şəfqətlə onun başını oxşamışdı.[5] Üstəlik onun kimi bir çox yetimi də himayə edərək bağrına basmışdı. Həmçinin gənclərə atalarının qazandığı üxrəvi sərmayədən danışaraq onların çəkdiyi əzabı xəfiflətməyə çalışmışdı. Əlinə keçən imkanı ehtiyacı olan insanlar üçün xərcləmişdi.[6]

 

O, cəmiyyətdə də eyni həsasslığı yaratmağa çalışırdı. İnsanları yetimlərə və dul qalmış qadınlara maddi mənəvi dəstək olmağa dəvət edir və bunu edənlərin nail olacağı üxrəvi nemətlərdən bəhs edirdi.[7] Hətta O, heyvanını itirən uşaqlara belə başsağlığına gedir və onların dərdlərinə həmdəm olub özlərini yalnız hiss etmələrinə imkan vermirdi.

 

 

Gənclərin yalnızlığa düçar olmağının səbəblərindən biri də xəstəlik, aclıq, yoxsulluq, itki, külli miqdarda borc, fiziki maneələr və evlənmək üçün lazımi imkanı tapa bilməmək kimi dünyəvi problemlərdir. Bununla yanaşı, maddi-mənəvi onlara dəstək olacaq və dərdlərini paylaşacaq birisinin olmaması da yalnızlığa səbəbdir. Rəsulullah (s.a.s.) bunun necə bir duyğu olduğunu çox yaxşı bilirdi. Rəsulullahla (s.a.s.) birgə hicrət etməyə məcbur qalmış və malını-mülkünü qoyub getmiş mühacirləri Rəsulullah (s.a.s.) bir gün Məscidi-Nəbəvidə Quran dinləyərkən görmüş, aralarına girib onlarla birlikdə oturmuş və belə buyurmuşdu:

 

“Ümmətimdən qarşılaşdığım problemləri paylaşa biləcəyim kəsləri mənə bəxş edən Allaha həmd olsun”.[8]

 

“Başına hər hansı müsibət gələn bunu mütləq mənə bildirsin.”[9] – buyuran Rəsulullah (s.a.s.) insanların problemlərinə qarşı çox həssas davranır, maddi-mənəvi dəstəyə ehtiyacı olanlara yaxınlığını hiss etdirirdi.

 

Sübh namazından sonra insanlara: “Xəstəsi olan varsa, ziyarət edək, cənazəsi olan varsa, dəfn edək”, – deyirdi.

 

Mömin, münafiq, müşrik, əhli-kitab və bədəvilər arasında ayrı-seçkilik etmədən xəstələri ziyarət edirdi. İslam cəmiyyətində heç kim özünü yalnız hiss etməsin deyə xəstə ziyarətlərində, yas mərasimlərində iştirak etməyin möminin mömin üzərindəki haqqı olduğunu bildirir, insanları buna təşviq edirdi. Hətta ara-sıra: “Bu gün kim bir xəstəni ziyarət elədi? Aranızda cənazədə iştirak edən oldumu?” – deyə soruşar və əshabına bunun əhəmiyyətini xatırladardı.[10] Müsəlmanları cənazəsi olanlara başsağlığına gələnləri qarşılamaq üçün köməklik etməyə dəvət edirdi.[11]

 

“Acları doydurun!”[12] – deyərək yoxsulluğun insanları yalnızlığa sürükləməsinə mane olurdu. Payına düşən fey gəlirlərinin bir hissəsini subay gənclərin evlənməsinə kömək məqsədilə xərcləyirdi. Ətrafındakı gənclərlə maraqlanır və onları evliliyə təşviq edirdi. Mehr ödəməyə, toy etməyə, toy yeməyi verməyə və ev-eşik qurmağa imkanı olmayanlar üçün əshabını səfərbər edir və onların bütün zəruri ehtiyaclarını qarşılayırdı. İslamdan əvvəlki davranışlarından dolayı heç kimin qız vermək istəmədiyi gənclər üçün də şəxsən vasitəçi olur və onları evləndirirdi...

 

Külli miqdarda borcu olan əshabını rahatlatmaq üçün bütün imkanlarını səfərbər edir, bəzən onlarla birlikdə işləyir və borc sahibləri ilə danışıb borcluya güzəştə getməyini xahiş edirdi. Məsələn, bir gün otağının pəncərəsindən baxarkən Kab ibn Malikin borcunu ödəməsi üçün kasıb səhabə Abdullah ibn əbu Hadrənin yaxasından yapışdığını görmüş və əli ilə işarə edərək ondan borcunun yarısını bağışlamasını xahiş etmişdi. Belə olduqda problem nə olursa olsun heç kim yalnız olmadığını və Rəsulullahın ona dəstək olacağını bilirdi. Beləcə yalnızlıq duyğusunun səbəb olduğu bədbin düşüncələrlə qapılmırdı.

 

 

Gəncləri yalnızlığa aparan səbəblərdən biri də ağıllarında ilişib qalan sualları cavablayacaq anlayışlı, səbirli və onları diqqətlə dinləyəcək insanların olmamasıdır. Sual və problemlərini dilə gətirdikdə məruz qalacaqları qəzəb, şiddət, təhqir, alçaldılma və s. kimi səbəblər gəncləri daxili “məhbəslərinə” həbs edir. Bu da bir müddət sonra onları yalnış mühitə, zərərli vərdişlərə, insanlardan uzaqlaşmağa, hətta intihara qədər sürükləyir. Hal və hərəkətlərində, davranış və münasibətlərində  sevgi, mərhəmət və şəfqəti ən gözəl şəkildə təmsil edən Rəsulullah (s.a.s.) qarşısındaki insanlara rahatlıq, inam, etibar və hüzur aşılayır, bədən dili ilə “Sual və problemlərinizi rahatlıqla mənə deyə bilərsiz.” – deyirdi.

 

Onlar da bunu görür, özləri üçün problemə çevrilən arzu və istəkləri, sual və problemləri rahatlıqla Rəsulullaha deyirdilər. Mövzunun necəliyindən asılı olmayaraq O (s.a.s), gəncləri səbirlə dinləyir, onları əsla danlamır, azarlamır, ayıblamır, qınamır, hətta, tam əksinə, onların ağlına, məntiqinə və hisslərinə xitab edərək qaneedici cavablar verir və onları rahatlandırırdı. Hədis kitablarında bununla bağlı yüzlərlə nümunə var. Burada zina etmək istəyən gəncin hadisəsini xatırlamaq belə kafidir.[13]

 

 

Şübhəsiz ki, insanların, xüsusən gənclərin yalnız olmağına gətirib çıxardan səbəblərdən biri də heç kim tərəfindən sevilmədiyini düşünməkdir. Bu məsələdə də həssas davranan Rəsulullah (s.a.s.) yeri gəldikcə insanlara onları Allah üçün çox sevdiyini deyirdi. Məsələn, həzrət Muaza: “Ey Muaz, səni Allah üçün sevirəm.”[14] – demişdi.

 

Bir gün yanlarında oturan biri ordan keçən bir başqası haqqında: “Ey Rəsulullah, mən filankəsi çox sevirəm.” – demişdi. Rəsulullah da bunu deyən şəxsə: “Bunu həmin kəsə dedinmi?” – deyə soruşmuş və “Xeyir” cavabını eşidikdə: “Get bunu ona bildir.” – deyə buyurmuşdu. Həmin səhabə də dərhal yerindən qalxmış və dediyi səhabəni saxladıb: “Səni Allah üçün çox sevirəm.” – demişdi. Həmin səhabə də: “Özü adına məni sevdiyin Zat da səni sevsin.” – demişdi.[15] Beləcə  Peyğəmbərimiz(s)  ətrafındakılara yalnızlığın dərmanı olan sevgini və sevgini ifadə etməyi öyrədir, bunu insanlar arasında yaymağa çalışırdı. Hətta bunun üçün möminlərə tövsiyələr də edirdi:

 

“Hər hansı biriniz mömin qardaşını (Allah üçün) sevirsə, bunu ona desin.”[16]

 

 

Əfsuslar olsun ki, dövrümüzdə çox yayılmış yalnızlıq insanların duyğu və düşüncələri, hal və hərəkətləri üzərində çox ciddi bir təsirə malikdir. Xüsusilə, yeniyetməlik dövründə həyatı yeni tanımaq, sual və problemlərlə necə mübarizə aparacağını bilməmək və yuxarıda sadaladığımız səbəblərdən dolayı gənclər yalnızlıq duyğusuna qapıla bilər və bu hiss onları yalnış yerlərə sürükləyə bilər. Valideynlər, qohum-qonşular, müəllimlər, cəmiyyət və idarəçilər yalnızlıq problemini və əks təsirlərini nəzərə almalı, gənclərə qarşı daha həssas, diqqətli, şəfqətli davranmalıdırlar.

 

Göründüyü kimi Rəsulullah (s.a.s.) gənclərlə yaxından maraqlanmış, hərəkət və davranışlarında onları yalnızlığa aparacaq şeylərə əsla yer verməmişdir. Örnək əxlaqı, diqqəti və onlara vaxt ayırmağının nəticəsi olaraq gənclər də axtardığı sevgini, şəfqəti, hüzuru, dəstəyi, cavabı və çarəni Onda tapmışlar. Bu səbəbdən yalnızlıq və bunun səbəb olduğu problemlər Onun (s.a.s.) dövründə demək olar ki, heç yaşanmayıb. “Qonşusu ac ikən özü tox yatan bizdən deyil.” prinsipi də əslində Onun (s.a.s.) həyata baxışının təzahürüdür. Çünki O, insanlar dərdli ikən dərdsiz, hüzursuz ikən hüzurlu və hüzünlü ikən xoşbəxt yatmamış, yaşamamış və maddi-mənəvi hər kəsə dəstək olmağa çalışmışdır....