Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Bakıya səfəri zamanı imzalanan razılaşmalar arasında ən mühümü gözlənildiyi kimi, iki ölkə dövlət neft şirkətləri arasında uzunmüddətli əməkdaşlığa dair saziş oldu.

“Rosneft” dövlət şirkətinin prezidenti , prezident Putinin yaxın dostu və Rusiyanın “boz kardinalı” hesab edilən İqor Seçinlə ARDNŞ prezidenti Rövnəq Abdullayev arasında imzalanmış razılaşmanın detalları açıqlanmadı. Daha doğrusu, bu, çərçivə razılaşmasıdır və tərəflər razılaşma çərçivəsində hansı birgə layihələrin həyata keçiriləcəyini, yəni detalları yaxın altı ay ərzində müəyyən edəcəklər. Bununla belə İ.Seçin jurnalistlərə açıqlamasında birgə layihələrin hansı istiqamətləri əhatə edəcəyinə dair bəzi açıqlamalar verdi. “Rosneft” prezidenti bildirdi ki, ARDNŞ-lə imzalanmış  razılaşma gələcəkdə aktivlərin mübadiləsini, birgə neft-qaz hasilatını və neft-qaz satışına dair svap-əməliyyatları nəzərdə tutur.

“Bu razılaşma strateji xarakterlidir, birgə hasilatı və aktivlərin mübadiləsini nəzərdə tutur” - deyə Seçin bildirdi.

Lakin “Rosneft” prezidenti hansı aktivlərin mübadilə ediləcəyini dəqiqləşdirmədi. O dedi ki, bu məsələdə iqtisadi sərfəlilik əsas götürüləcək.

İ.Seçinin sözlərinə görə, ARDNŞ-lə “Rosneft”in təsis edəcəyi birgə müəssisə hər iki ölkənin mövcud neft-qaz kəmərlərindən və terminallarından birgə istifadəni, Rusiyada, Azərbaycanda və digər xarici ölkələrdə birgə hasilatı planlaşdırır.

İ.Seçin deyib ki, hazırda “Rosneft”in Cənubi Avropada bir sıra neftayırma zavodları var, o cümlədən Almaniyada və İtaliyada neftayırma zavodlarında paya malikdir: “Biz hazırda “Azeri Light” nefti alırıq və onu həmin zavodlara göndəririk. İstərdik ki, bu əməkdaşlıq sistemli xarakter alsın”.

İmzalanma mərasimində prezident Putin bu enerji anlaşmasının 15-20 illik perspektivlərə hesablandığını bəyan etdi. Bu da anlaşmanın nə dərəcədə strateji əhəmiyyət kəsb etdiyini, Rusiya və Azərbaycanın enerji məsələsində rəqabət aparan ölkələrdən iri tərəfdaşlara çevriləcəyini göstərmiş olur.

Virtualaz.org-un xəbərinə görə, “RİA Novosti” agentliyinin bu razılaşmaya dair məqaləsində qeyd edilir ki, “Rosneft” Azərbaycan neftinin Avropaya nəqlini həyata keçirə və beləliklə də Avropa qaz bazarında digər Rusiya dövlət şirkəti “Qazprom”a rəqib ola bilər. “Rosneft” şirkətinin menecerləri ARDNŞ-lə razılaşmanın detallarını gizli saxlamağa üstünlük verərək açmayıblar.

Rusiyanın neft-qaz sənayesi üzrə aparıcı ekspertlərindən Rüstəm Tankayev isə deyib ki, iki ölkə arasında enerji əməkdaşlığında söhbət ilk növbədə Xəzər şelfindən gedir: “Rusiya və Azərbaycan sektorlarının sərhədində perspektiv neft-qaz sahəsi var. Azərbaycan sektorunda isə bir neçə potensial və maraqlı neft yataqları mövcuddur. Azərbaycan bu yataqlarla bağlı hələlik heç kimə lisenziya verməyib”.                            “Kapital” investisiya fondonun analitiki Vitali Kiryukov isə deyir ki, “Rosneft”in Xəzərin Azərbaycan sektorunda işləyən Qərb şirkətləri, o cümlədən BP ilə yaxşı tərəfdaşlıq münasibətləri var: “Ona görə də “Rosneft” bu tərəfdaşlıqdan istifadə edərək Azərbaycan neftinin və qazının Avropaya çatdırılmasında rola malik ola bilər”.

“Argus” konsaltinq agentliyinin analitiki Vyaçeslav Mişenko deyir istisna deyil ki, “Rosneft” Azərbaycan qazının Avropaya nəqlinə hazırlaşır.

Rusiyalı təhlilçilər xatırladır ki, “Rosneft” Azərbaycanın Xəzərdəki nəhəng “Abşeron” qaz yatağında pay almaq üçün danışıqlar aparır. Bu yatağın 1 trilyon kubmetr qaz ehtiyatı var. Görünür, İ.Seçin “Rosneft”lə ARDNŞ arasında aktivlərin mübadiləsi haqda danışarkən bu yatağı da nəzərdə tutub. Belə ki, “Rosneft” ARDNŞ-in “Abşeron”dakı 40 faizlik payının bir hissəsini ala və ARDNŞ-ə öz aktivlərinin bir hissəsini verə bilər. Bu cür anlaşma qlobal enerji bazarında getdikcə mövqelərini möhkəmləndirən Azərbaycana sərf edir. ARDNŞ  qlobal şirkətə çevrilməkdədir və “Rosneft”lə əməkdaşlıq ona imkan verəcək ki, hətta Rusiyanın özündə neft-qaz hasilatına girişsin. Təbii ki, Rusiyanın Xəzərdə neft-qaz hasilatında payının artmasının əvəzində.                  Digər tərəfdən, Bakıda imzalanan anlaşma həm də siyasi çəkiyə malikdir. Bu anlaşma Rusiya ilə Azərbaycan hakimiyyətləri arasında münasibətlərin uzunmüddətli perspektivlərdə stabil qalacağını, yəni dünyanın supergüclərindən birinin Azərbaycanın indiki hakimiyyəti, prezidenti ilə işləyəcəyini nümayiş etdirir. Putin razılaşmanın 15-20 illik perspektivə hesablandığını boş yerə vurğulamırdı və hamıya nümayiş etdirirdi ki, Rusiya yaxın iki onillikdə də Azərbaycanın indiki hakimiyyəti ilə müttəfiq olaraq qalacaq.