Moderator.az Ağ Evin mətbuat xidmətinə istinadən xəbər verir ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp ABŞ-ın Ermənistanda Fövqəladə və Səlahiyyətli səfiri kimi Linn Treysin namizədliyini irəli sürüb.

Xanım Treysi-karyeralı diplomatdır, hal-hazırda Dövlət departamentində Rusiya ilə işlər üzrə baş müşavir vəzifəsini tutur. Əvvəllər ABŞ səfirinin Moskvada, Aşqabadda və Astanada müavini, Mərkəzi Asiya üzrə dövlət katibinin köməkçisinin müavini vəzifələrində çalışıb.

Linn Treys həmçinin Pakistanın Peşavar vilayətində ABŞ konsulluğunda xidmət edib. Rus dilini bilir.

Göründüyü kimi yeni səfirin diplomatik xidmət karyerası kifayət dərəcədə gərgin siyasi münasibətlərin yaşandığı ölkələrə, bölgələrə təsadüf edir. Son vaxtlar ABŞ diplomatiyasında xanım diplomatlara xüsusi yer verilir. Görünür kişilərdən fərqli olaraq onlar missiyalarını daha incə, dəqiq , ən əsası təsiredici formada yerinə yetirib qarşıya qoyulan məqsədə çata bilirlər.

 

ABŞ Ermənistanla bağlı fərqli bir xətt götürüb, yeni səfirin xarakterik cəhətlərinin içərisində onun daha çox Rusiya ilə bağlı olması amili də təsadüfi deyil. Rus dilini bilən, Moskvada və postsovet respublikalarında çalışan xanım diplomatı İrəvana göndərməklə ABŞ  rəsmiləri bilirlər ki, Treysi bu ölkədə daha çox Rusiya  faktoru ilə qarşılaşacaq, nəinki Ermənistanın özü ilə. Peşavar kimi terrora meyilli radikal dindarların əhatəsində bir müddət işləməsi də xanımın ekstremal situasiyalara hazır olmasına dəlalət edən amillərdəndir və mübariz xarakterli diplomat kimi yetişməsini təsdiq edən, onu səciyyələndirən əlamətlərdir. Bunları qeyd etməkdə məqsəd Ermənistanda yaxın gələcəyə hadisələrin heç də rəvan getməyəcəyinin ehtimal olunmasını və Qərbin bu işdə baş rolda olacağını göstərməkdir. Yəqin oxuculara məlumdur ki, ABŞ-ın İrəvandakı səfirliyi Bağdaddakı səfirlikdən sonra ABŞ-ın dünya üzrə ikinci böyük səfirliyidir. 9 hektar ərazini əhatə edən səfirlikdə 2000-dən çox əməkdaş çalışır. ABŞ Qafqazda maraqlarını təmin etmək üçün Ermənistanı vacib ölkə sayır.

 

İrəvan və Rusiya münasibətlərində yaranmış çatlardan ABŞ maksimum yararlanmağa çalışacaq. Bizim vəzifəmiz düşmən ölkənin siyasi həyatında üzdə və arxa planda baş verən proseslər haqqında zamanında məlumatlar əldə edib diqqətdə saxlamaq, çevik diplomatik və gərəkirsə hərbi müdaxilə variantlarından istifadə etməkdir. Nəzərə almalıyıq ki, Ermənistanın perspektivdə Qərblə yaxınlaşmasından sonra qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasını tanımaq və aparıcı dövlətlərin də bunu təkrar etməsinə nail olmasını təmin etmək istəməsi mümkün variantlardan biridir və bu Azərbaycan üçün olduqca təhlükəli nəticələr verə bilər. Bundan sonra təklənmiş bir vəziyyətdə bizim silaha əl atmağımız heç də uğur gətirməyə bilər. Rusiya faktoru asanlıqla sıradan çıxmasa da, Qərb hadisələrə müdaxilənin uyğun zamanını seçib elə uzlaşdıra bilər ki, Rusiya da Qərblə razılaşıb NATO-nun Cənubi Qafqaza daxil olmaması şərtilə DQR-in tanınmasına mane olmaya bilər. DQR sərhəddinə beynəlxalq sülhməramlı qüvvələrin yerləşdirilməsi Qarabağın müharibə yolu ilə də alınmasının qarşısını tamamilə kəsə bilər.

 

Təbii, bu bir səfirin görüb başa çatdıracağı məsələlər, proseslər deyil, amma onu sürətləndirməyə xidmət edir. Strateji hədəf kimi qarşıya qoyulub. Paşinyanın parlament seçkilərindən qalib çıxması üçün Qarabağla əlaqədar sələflərindən də artıq millətçi, militarist, kəskin bəyanatlar verməsi başa düşüləndir, amma onun yenə də ən zəif yeri Qarabağdır. Qarabağ cəbhəsində Paşinyan hökümətinin ən kiçik uğur qazanmasına belə imkan vermək olmaz, əks-tədqirdə özünü inamlı hiss edən düşməndə psixoloji üstünlük yaranacaq.

Trampın Ermənistanın müstəqillik günü münasibətilə Paşinyana göndərdiyi təbriki də ötən ilkindən xeyli fərqlənir. Yeni hakimiyyətə daha sıcaq münasibət göstərdiyini vurğulmaqla, iki ölkə arasında  əməkdaşlığın 100 il əvvəlki –“birinci respublika ilə başlanmasına” işarə vurur. Ermənilər bu cür münasibətlərdən maksimum ümidlənib, 2021-ci ildə vaxtı tamamlanan Kars müqaviləsinin pozulmasına böyük ümidlə baxır. Guya Naxçıvan, Qars, Anadolunun bir hissəsi Ermənistana verilə bilər. 

Erməni iştahının sərhədi sonsuza qədər uzansa da, Azərbaycan vaxt itirmədən Qarabağ məsələsini xalqla birlikdə həll etmək yolunda hərəkətə keçməli, qardaş Türkiyə ilə birgə addımlar atmalıdır.