Prezident İlham Əliyevin Milli Təhlükəsizlik Naziri Eldar Mahmudovu tutduğu vəzifədən azad etməsi dövlətçiliyin qorunması və ölkədə müsbət islahatların aparılması istiqamətində vacib addımdır. Indiki, Azərbaycanın da içərisində çalxalandığı çətin geosiyasi və dərin qlobal iqtisadi böhranlı dövrdə, dövlət və milli təhlükəsizliyimizin qorunmasına cavabdeh, xüsusi vacib dövlət strukturu rəhbərinin qətiyyətlə işdən çıxarılması hadisəsi ictimai aydınlıq gətirməsi baxımından əlamətdardır. Bir daha aydın oldu ki, ölkənin, xalqın, dövlətin mənafeyini arxa plana keçirən istənilən məmur, kimliyi və mövqeindən asılı olmayaraq, işindən alınıb sərt cəzalanacaq.
Bir daha sübut olundu ki, dövlətimiz və onun mənafeyi hər şeydən öndədir, müqəddəsdir. Və dövlətçilik, vətənçilik, xalqçılıq prinsipləri anlayışı olmayan, şəxsi və korporotiv maraqlarını hər şeydən üstün tutan şəxslərin dövlət idarəçiliyi vəzifələrində yerləri qətiyyən olmayacaq, olmamalıdır. Bu aydınlıq da, xalq və cəmiyyət üçün ona görə əlamətdardıq ki, bu cür korrupsioner, özbaşına, məsuliyyətsiz məmurların yoxluğu məhz, demokratiyanın, haqq-ədalətin, yüksək inkişafın varlığı deməkdir.
Dövlət başçısından gələn bu qətiyyətli qərar, eləcə də onun son aylardakı çıxış və bəyanatları, apardığı ardıcıl struktur və kadr dəyişiklikləri, məmurlara etdiyi xəbərdarlıqlar və paralel olaraq, qlobal böhranın ölkəyə ilk gəlişi ilə ölkənin iqtisadi, büdcə, bank-maliyyə və s. sektorlarında, ortaya çıxan problemlərin müşahidəsi müəyyən düşüncələr doğurur. Bunlar ümumilikdə onu göstərir ki, ölkədə, inkişafı ləngitmə, iqtisadiyyatı çökdürmə və hətta, dövlətçiliyi sarsıtma kimi təhlükəli həddə yetişmiş yüksək ranqlı məmur qruplaşması mövcuddur.
Bunlar o quplaşmadır ki, dövlət rəhbərliyi onlara qeyri-neft sektorunun qurulub inkişaf etdirilməsi kimi ölkə üçün həyati vacib proqramın həyata keçirilməsini etibar etmişdi. Ona görə həyati vacib ki, bu bir sirr deyildi ki, əvvəla təbii sərvətlər tükənməz deyil, ikincisi onların, yəni neftin və qazın satışında hər zaman problem, böhran yarana bilər. Və hətta, bu problemlər yaranmasa belə, istənilən ölkənin yalnız təbii resursları satıb yaşaması daxili istehsalı dayandırır, insanların işgüzarlıgını sıfıra endirir və ölkənin ümumi dinamikliyini pozub passivləşdirir. Bu məsələ ona görə bu qədər vacib sayılırmış ki, ölkəmiz neftdən asılı olmayacaq dərəcədə, insan resursları faktoru hesabına özünütənzum imkanına malik olsun. Gələcəkdə, karbohidrogen ehtiyatları ilə bağlı hər hansı problem yaranarsa, qeyri-neft sektoru, yəni insanlarımızın öz çalışqanlığı üçün yaradılan şərait hesabına istehsal ölkənin normal yaşayışını təmin edə bilsin, büdcəni doldursun.
Dövlət rəhbərliyi məhz, bu vacib səbəblərə görə ölkədə qeyri-neft sektorunun inkişafına xüsusi diqqət yetirirdi. Bu istiqamətdə xüsusi geniş proqram hazırlandı. Bu proqrama konkret nazirlik və komitələr cəlb olundu. Bu iş üçün külli miqdarda maliyyə vəsaiti ayrıldı. İri və orta sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi bu proqramın xüsusi tərkib hissəsi oldu. Bunun üçün əlverişli şərtlərlə külli miqdarda, on milyardlarla kredit ayrıldı. Beləliklə, qeyri-neft sektorunun inkişafının iqtisadi-təşkili konkret nazirlik və komitələrə, kredit-maliyyə təminatı konkret banklara, bütün bu sistemə nəzarət isə, dövlətin ən inanılmış hüquq-mühafizə orqanı olan MTN-ə tapşırılıb. Bu proqram, hətta, dövlətin təhlükəsizliyi qədər əhəmiyyətli sayılırmış ki, ona nəzarət MTN kimi yüksək dövlət orqanına etimad olunub.
Zaman isə göstərdi ki, bunlar işi batırıblar, özü də bilməyərəkdən yox! Proqramın iqtisadi təşkili etimad edilmiş qurumlar istehsal sahələri qurmaq adı ilə dövlətin ayırdığı maliyyə vəsaitinin əksər hissəsini mənimsəmişlər. Xırda hissəsi ilə isə, gözdən pərdə asmaq üçün aldadıcı sənaye, istehsal, tikinti və s. maketləri qurmuşlar, yalançı hesabatlar vermişlər. Aidiyyətli bank-maliyyə qurumları həmin yalançı maketlərə külli-vəsait buraxmaqla dövlətin vəsaitini saga-sola paylamışlar. Orta və iri sahibkarlığı gücləndirmək üçün ayrılmış irihəcmli kreditləri rüşvət və tanışlıq hesabına sahibkarlığa aidiyyətsiz insanlara, gedər-gəlməzə buraxmışlar. Cənab Eldar Mahmudovun rəhbərlik etdiyi MTN isə, bütün bu misli görünməmiş qanunsuzluqlara bilərəkdən göz yummuş və bəlkə də birbaşa iştirakçısı olmuşdur.
Nəticədə ölkəni təmin edəcək iqtisadi infrastrukturlar yaradılacağı adı ilə, dövlətin, xalqın çox böyük, misli görünməmiş miqdarda vəsaiti mənimsənilib. Sahibkarlığın inkişafına şərait adı ilə isə, əslində əsl zəhmətkeş, orta sahibkar təbəqəsi müxtəlif vasitələrlə əzişdirilib, sıxışdırılıb sıradan çıxarılıb. Bu gün neftin kəskin ucuzlaşdığı zaman qeyri-neft sektoru hərəkətə gəlib büdcəni doldurmalı idi, amma əfsuslar olsun, ortada bir şey yoxdur".
Bunlar hətta, o qədər “müvəffəqiyyətdən” reallığı itirib, arxayınlaşıblar ki, dövlətin ali mərkəzində planlaşdırılan devalvasiya proqramının sirrini əllərindəki yüksək texniki, adminstrativ və s. imkanlardan istifadə edərək ələ keçiriblər. Mütəşəkkil mafiya metodları ilə hərəkət edib, dövləti qabaqlayıcı addımlar atıb vicdansız valyuta mübadiləsi etməklə milyardlar ələ keçiriblər. Ona görə, manatın rəsmi elan edildiyi kimi müəyyən müddətə yox, bir gecənin içində ucuzlaşmasını xalqa izah edərkən Prezident belə söylədi. Biz belə planlaşdırmamışdıq, məcbur olduq bunu etdik, cünki iki günün içində neçə milyard dollar valyuta mübadilə məntəqələrindən yoxa çıxıb daşındı. Bunun qarşısını almaq olmurdu artıq, belə etməsəydik, belə getsə idi maliyyə sistemimiz çökə bilərdi.
Məhz buna görə həmin böhranlı vaxt rəsmi bəyanatlarda iqtisadi sabotaj və ya maliyyə fırıldaqları yox, “maliyyə xəyanəti” formulası dövriyyəyə buraxıldı. Bu isə, əbəs yerə deyildi, faktiki olaraq, dövlətin maliyyə siyasətinin vacib sirri açılıb yayılmış, yenə milyardalar mənimsənilmiş, dövlətin planl,ı yumşaq devalvasiya proqramı pozulmuşdu. Bu əslində, dövlətə xəyanət idi.
İndi dünyada son geosiyasi, iqtisadi, sosial böhrandan sonra yeni situasiya yaranıb. Azərbaycan dünyanın ayrlımaz parçası kimi bu yeni şəraitdən ötə bilməz və ona hazır olmalıdır. Şəraitə uygun olaraq ölkəmizdə bu böhrandan xətərsiz çıxmaq üçün dövlətin iradəsi və cəmiyyətin dəstəyində, brliyində bütün sahələrdə real, qəti və mütərəqqi dönüş edilməli, islahatlara gedilməlidir. Mütərəqqi islahatlar isə, ölkə idarəçilik sistemindəki dəyişikliklərdən qaynaqlanır, həm struktur, həm kadr dəyişikliklərindən.
Ölkə prezidentinin müsbət, tutarlı dəyişikliklər ruhunda olması, bu istiqamətdə atdığı konkret addımlar atması və xüsusilə, dövlətin MTN kimi yüksək strukturu rəhbərini qətiyyətlə kənarlaşdırması, onun bir dövlət rəhbəri kimi mütərəqqi, aydın yol götürdüyünə şübhə yeri qoymur. Bu çətin dönəmdə dövlət-xalq birliyinə, vətəndaş cəmiyyəti aktivliyinə ehtiyac böyükdür”.
İlqar Altay
İctimai Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri, hüquqşünas-politoloq
