Humanitar minatəmizləmə Azərbaycan dövlət siyasətinin əsas prioritetlərindən biridir və bu gün minatəmizləmə fəaliyyətimizin 90 faizindən çoxu ölkənin daxili resursları hesabına aparılır. Təəssüflə qeyd etməliyik ki, minalardan ən çox zərər çəkən ölkələrdən biri olmağımıza baxmayaraq, Ermənistanın mina təhdidinin qınanılması, bu ölkə tərəfindən dəqiq mina xəritələrinin Azərbaycan tərəfinə təqdim olunması, eləcə də mina təhdidinin aradan qaldırılması istiqamətində beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyi ürəkaçan deyil. Bunu demək kifayət edir ki, 4 Aprel - Beynəlxalq Mina Xəbərdarlığı və Minatəmizləmə Fəaliyyətinə Yardım Günündə müxtəlif ölkələrdəki vəziyyətlə bağlı beynəlxalq təşkilatlar və birbaşa dünyanın dörd yanında minaların təmizlənməsi fəaliyyətləri ilə məşğul olan qurumlar tərəfindən çağırışlar olunsa da, Azərbaycandakı vəziyyətlə bağlı heç bir mesaj paylaşılmadı.

 

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Minalardan Təmizləmə Xidmətinin (UNMAS) İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin mütəxəssisi Li Vudyear “Report”un ABŞ bürosuna açıqlamasında bildirib ki, UNMAS münaqişədən sonra minalanmış ərazilərdə qiymətləndirmə apararaq BMT-nin İnkişaf Proqramının (BMTİP) vasitəsi ilə Azərbaycan hökumətinin minalarla mübarizə səylərinə dəstək verməsini tövsiyə edib. L.Vudyear qeyd edib ki, yaxın gələcəkdə UNMAS-ın Azərbaycanda minatəmizləmə fəaliyyətini bərpa etmək planı yoxdur:

 

“Biz hesab edirik ki, BMT-nin müvafiq qurumu olan BMTİP prosesi dəstəkləyir. Azərbaycan hökumətinin minatəmizləmə əməliyyatları ilə bağlı səylərini barəsində ətraflı məlumatımız olmasa da, işlərin yaxşı getdiyini bilirik”.

 

 

BMTİP-in bölgədəki fəaliyyətləri barəsində isə demək olar ki, xarici mediada heç bir məlumat yoxdur. Bəs görəsən, bu gün dünyada Ukraynadan sonra ən çox minalardan əziyyət çəkən bir ölkəyə BMT-nin münasibəti niyə qənaətbəxş deyil?

 

Mövzu ilə bağlı BMTİP rəsmilərinə suallar ünvanladıq. İnkişaf Proqramının Azərbaycandakı rezident nümayəndəsinin səlahiyyətlərini icra edən Alessandra Rokkasalvoya ünvanladığımız sorğuya bir neçə həftədən sonra cavab aldıq. Bu, mövcud problemə yanaşmanın bariz göstəricisi sayıla bilər:

 

 

- Qarabağ bölgəsində geri qaytarılmış ərazilərin mina/müharibənin partlayıcı qalıqları (ERW) ilə çirklənməsi regionda bu problemi əhəmiyyətli dərəcədə kəskinləşdirib. BMTİP Azərbaycan Minatəmizləmə Agentliyinin (ANAMA) institusional və əməliyyat imkanlarını inkişaf etdirməkdə, eləcə də proqram, texniki və resurs səfərbərliyə dəstəyini təmin etməkdə davam edir. Dəstəyə risk təhsili kampaniyası olmaqla 120 000 partlayıcı risk üzrə maarifləndirici broşür, ölkədə ilk minatəmizləyici qadınların təlimi və işə götürülməsi, 100 min hektar ərazinin minalardan təmizlənməsi və 176 min insanın minalarla mübarizə proqramlarına cəlb olunması daxildir.

 

 

 

- Bizim məqsədimiz mina və partlamamış hərbi sursat təhlükəsindən azad olan dünya qurmaqdır və biz bütün dövlətlərin Minaların Qadağası Konvensiyasına qoşulmasını, ona əməl etməsini tövsiyə edirik.

 

 

- Münaqişədən sonrakı vəziyyətlərdə aidiyyəti tərəflər minaların təmizlənməsini asanlaşdırmaq, daha çox insan tələfatının və xəsarətlərin qarşısını almaq və həyatın normal vəziyyətə qayıtmasını təmin etmək üçün xəritələr də daxil olmaqla mövcud məlumatları qarşı tərəflə bölüşməlidir. Minaların basdırıldığı yerlər haqqında ətraflı məlumatların olmaması Qarabağ bölgəsində minlərlə məcburi köçkünün təhlükəsiz şəkildə bölgəyə geri qayıtmasına əsas maneədir.

 

 

 

 

 

- BMTİP Azərbaycan hökumətini və ANAMA-nı əllə, mexaniki vasitələr və minaaxtaran itlərin təkmilləşdirilməsi də daxil olmaqla süni intellekt və vizual görüntülərdən istifadə etməklə minalardan təmizləmə imkanlarının artırılması, torpaqların minalardan təmizlənilməsi üçün ən uyğun və sərfəli üsulların işlənib hazırlanmasını dəstəkləməyə davam edir.