Süni intellekt və ya süni zəka konkret olaraq dataların üzərində formalaşan arxa planda hazırlanan koddur. Hansı ki, sənin verdiyin sorğuya uyğun həmin o datalardan istifadə edib,  lazım olan cavabı hazırlayıb, sənə təqdim edir. Onun əsasında keçmişdən toplanan bütün datalar dayanır. Süni zəkaların istiqamətində fərqli format, servislər var. Məsələn,  video hazırlayan servislər, mətnləri səsə çevirən servislər, maliyyə proqramları üzərində sənə gedişat hazırlayan, Chatgpt kimi süni intellektlər var. Süni intellekt hazırda insan əməyini tam şəkildə əvəz edə bilmir. Ancaq onun rolu saatlarla vaxt xərcləyəcəyimiz işə daha az vaxt sərf edərək, o işi həll etməyə kömək etməkdir. Məsləhətdir ki, hər bir insan süni intellekt ilə işləməyi öyrənməyə başlayıb, bunu bacarsın. Növbəti illərdə işlərdə uğur qazanmağınız, karyera qurmağınız üçün süni intellekt önəm daşıyacaq. Bir çox mütəxəssislər qeyd edirlər ki, əvvəl işə qəbulda xarici dil biliyi, yaxud kompüterlə işləmə bacarığı üstün tutulurdusa, artıq süni intellektlə işləmə bacarığı da ön plana keçəcək. Yəni süni zəka ilə işləyə bilən insanlar daha rahat şəkildə iş tapa biləcəklər. 

OpenAİ şirkətinə məxsus ChatGPT, Microsofta aid olan COPİLOT və Google-a aid Gemini süni intellektləri hazırda məşhurdur. Onların arasında müəyyən fərqlər var. 

Bəzi mütəxəssislər süni zəkanın əmək göstəricilərini 7% artıra biləcəyini düşünür. Avropa və amerikalı mütəxəssislər süni zəka sisteminin inkişafı ilə 300 milyon insanın işini itirəcəyini düşünür. Yerli mütəxəssislər də bu fikri münkün hesab edirlər.

Türkiyəli mütəxəssis Ali Murat Kırık bildirib ki, süni intellekt texnologiyası müəllimlərin, hüquqşünasların, həmçinin jurnalistlər və televiziya aparıcılarının hətta, informasiya texnologiyaları sahəsində çalışanların işlərinə müsbət təsir göstərsə də, mənfi tərəfləri də var. 

Azərbaycanda isə AMEA-nın Vitse-prezidenti Rasim Əliquliyev deyilənlərlə razılaşmır.  Sadəcə olaraq, insanlarımızı bu yeni reallığa hazırlamaq , onların da bu biliklərlə çalışa bilmələrini reallaşdırmaq lazımdır.  İnsanın yaratdığı süni zəkanın bəşəriyyətin sonuna, yoxsa inkişaf dolu gələcəyə aparacağı müzakirə məsələsi olaraq qalır. Lakin hər bir halda son nöqtədə insan əməyinə ehtiyac duyulur.

 

Nərminə Kamal