Moderator.az iqtisadçı millət vəkili Əli Məsimlinin Milli Məclisin19 may tarixli plenar iclasında “Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında” qanuna təklif edilən dəyişikliyin müzakirəsi zamanı çıxışınn əsas məqamlarını təqdim edir:

“Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında” qanuna dəyişikliklər layihəsini çox zəruri sənəd kimi dəstəkləyirik. Qanun layihəsinə 11 dəyişiklik təklif olunur. Dəyişikliklərin əsas məğzi ünvanlı sosial yardımın dairəsinin genişləndirilməsi, şərtlərin yumşaldılması və bu sahədə kök salmış bürokratik əngəllərin bir hissəsinin aradan qaldırılması hesabına əlçatanlığının təmin edilməsidir. Bununla belə belə,təklif olunuan dəyişikliklər heç də son dəyişiliklər deyil və  bu qanun layihəsinə pendemiyanın yaratdığı yeni şəarait kontekstindən yanaşdıqda, əlavə dəyişikliklərə də ehtiyac  var.

İlk növbdə onu qeyd etmək lazımdır ki,ünvanlı sosial yardımın dairəsinin genişləndirilməsi çox vacibdir. Prezident, Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirini qəbul edən zaman ünvanlı sosial yardımın əhatə dairəsinin genişləndirilməsi istiqamətində əlavə işlər görülməsini tapşırıb. Ölkə başçısı ilə nazirin görüşü zamanı vacib məqam ortaya çıxmışdı. Nazirlik pay torpağı olan 7000 ailəyə ünvanlı sosial yardım verilməsini təmin edib. Deməli, bundan başqa da pay torpaq sahəsi olan insanların ünvanlı sosial yardım almasının təmin olunması mümkündür. Seçicilərlə görüşlər zamanı  ən çox qaldırılan məsələsrdən biri məhz kiçik pay torpağına görə insanların  ÜSY almaqdan məhrum olmaları ilə bağlıdır. Hətta elə hallar olur ki, kənddə yaşayan xanım ailə qurub şəhərə köçür. Belə gənc ailələrin bir hissəsi ÜSY üçün müraciət edəndə,hardansa tapıb çıxarırlar ki, həmin ailənin xanımının adına  heç bir təsərrüfat əhəmiyyəti olmayan çox kiçik bir pay torpağı var və bu əsasda  da  belə ailələr ÜSY almaqdam məhrum olurlar. Bu cür kiçik pay torpağı olan insanlara ünvanlı sosial yardım verilməməsi məntiqə sığmayan addımdır. Ona görə də ünvanlı sosial yardımın dairəsinin genişləndirilməsi sahəsinə kiçik pay torpaqları olan insanların da daxil edilməsini təklif edirik.Buməsələnin qanunda  öz əksini tapması kiçik pay torpaqları olan insanlara ÜSY verilməsi məsələsi aidiyytaı nazirıiyin mülahizələrinə əsasən seçmə yolu ilə yox,qanunvericilikdə təsbit olunmauş şəkildə olmaqla tam təminatlı olar.

İkincisi, gəlirləri ehtiyac meyarından və yaşayış minimumundan aşağı olan əhaliyə də ünvanlı dövlət sosial yardımı verilməlidir. Ehtiyac meyarı qondarma göstəricidir və aradan qaldırılmalıdır. Əgər ünvanlı dövlət sosial yardım ehtiyac meyarı əsasında hesablanıb veriləndə, hər ailə ailə orta hesabla 220 manat,bizim təklif etdiyimiz  yayayış minimum göstəricisinə əsaslansa isə 360 manat alacaq. Pandemiyanən yarandığı indiki durumda bu fərqin  aztəminatlı təbəqənin xeyrinə  dəyişməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bundan ötrü ünvanlı dövlət sosial yardımın əhatə dairəsi ilə yanaşı, bu məqsədlə  ayrılan vəsaitin həcmi də artırılmalıdr.  Son illər büdcədə  ünvanlı dövlət sosial yardım üçün ayrılan vəsait artsa da, onun həcmi büdcə xərclərinin 1 faizinin altında,ÜDM-in isə 0,3 faizi ətrafında olur ki, bu da istər  bu sahədə öndə gedən MDB ölkələri, istərsə də inkiaf etmiş ölkələrin göstəricisindən xeylı aşağııdr. Ailələrin 3-4 faizi ünvanlı dövlət sosial yardımı alır,amma ehtiyac meyarından və yaşayış minimundan aşağı gəliri olan ailərin sayı bundan xeyli çoxdur. Ünvanlı dövlət sosial yardımın əhatə dairəsi  ona real ehtiyacı olanların sayına adekvat olsaydı, pandemiya zaman 190 manat ətrafında  o cür problemlər yaranmazdı...Digər tərəfdən də statistikanın əhalinin siyahıya alınması ilə bağlı buraxdığı səhvlərin pandemiya dövründə zərərini gördük. Siyahıyaalınma düzgün aparılsa idi, biz həmin çətinlikləri o dərəcədə yaşamazdıq. Ona görə də ünvanlı dövlət sosial yardımın əhatə dairəsinin genişləndirilməsı, maliyyə təminatının artırılması ilə yanaşı uçot-hesabat sistemi də əsaslı surətdə təkmilləşdirilməli,eyni zamanda həm də yardım almaq üçün müraciət maksimum asanlaşdırılmalııdr.