Sosial şəbəkələrdə şantaj edilməklə bağlı xəbərlər getdikcə artmaqdadır. Hətta sosial şəbəkələrdə şantaj olunduğuna görə intihar edənlərin, intihara cəhd edənlərin sayı da durmadan çoxalır.
Bu yaxınlarda “Təmiz Dünya” Qadınlara Yardım İctimai Birliyi də sosial şəbəkədə şantajla üzləşən qadınlara yardım məqsədilə “Labirintdən çıxış” adlı layihəyə start verdi. Birliyinin rəhbəri Mehriban Zeynalova bildirdi ki, belə halla qarşılaşan qadınlar onlara müraciət edə bilərlər və kimlikləri tam gizli saxlanılmaqla qarşılaşdıqları problem həll oluna bilər.
Hansısa ictimai təşkilatın sosial şəbəkədə edilən şantajlarla mübarizəyə başlaması vəziyyətin kritik həddə çatdığından xəbər verir. Bu günlərdə aldığımız növbəti intihara cəhd hadisəsi isə bu məsələdə artıq SOS siqnalının çalınmasının gərəkdiyini, daha geniş həcmdə tədbirlər görülməsinin zamanın yetişdiyini göstərir. Qadın baş redaktorun şantaj olunduğu üçün intihar yolunu seçməsi bəlkə də o deməkdir ki, şantaj artıq bizim də evlərimizə ayaq açıb.
Bəs görəsən, bu kimi hallarla kimlər və hansı səviyyədə mübarizə aparmalıdır? Artıq şantaj edilməklə bağlı yuxarı instansiyalar səviyyəsində tədbirlər görülməyin zamanı deyilmi? Şantaj olunan şəxslər necə davranmalıdırlar?
Moderator.az-ın mövzu ilə bağlı suallarına “Təmiz Dünya” Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin rəhbəri Mehriban Zeynalova aydınlıq gətirib.
M.Zeynalova ilk öncə şantaja yol açan səbəblərdən danışıb: “Əslində şantaj cinayət məsuliyyətidir və bunu edən şəxş hər hansı formada etdiyi əməlin cinayət olduğunu anlamadır. Lakin onu da etiraf etmək lazımdır ki, bəzi hallarda şantaj üçün şərait də yaradılır. Şantajın müxtəlif formaları var, seksual xarakterli şantajlar, maddi tələblə bağlı şantajlar və s. Bunu kateqoriyalara bölsək uzun siyahı ola bilər. Əksər vaxtlarda seksual xarakterli şantajlar baş verir, eləcə də seksual tələblərin ödənilməsi ilə yanaşı maddi tələb də birgə olur. Bu halda qarşı tərəf digərinə şantaj üçün imkanlar yaradır. Bəzi hallarda çılpaq şəkillər, bəzi halda borc almalar, bəzi hallarda da hansısa sözlə ifadə edilən vədlər şantaj üçün əsas ola bilir. Şəxsin vəzifəsinə və ya hansısa davranışına görə də şantajlar mümkündür, əlbəttə ki”.
Qurum rəhbəri daha sonra bildirib ki, şantajla rastlaşdıqda, mütləq hüquq mühafizə orqanlarına xəbər vermək lazımdır: “Yenə deyirəm, şantaj cinayətdir, lakin bu cinayətə qədər cinayətin başlamasına səbəb yaradan xırda amillər də mövcud ola bilir. Təcrübə göstərir ki, əksər vaxtlar insanları tanımadan onlara hansısa məlumatı ötürməklə və ya hərəkəti etməklə onun bu cinayəti törətməsinə əsas veririk. Siyasi xarakterli şantajlar başqadır, məişət xarakterli şantajlar başqa, biz daha çox məişət xarakterli şantajlarla üzləşirik. Şantaj edənin insanı ölüm həddinə çatdıran hərəkətləri cinayət tərkiblidir. İstənilən şəxs hər hansı hərəkətdən zərər çəkirsə, əvvəlcədən hüquq mühafizə orqanlarına müraciət etməlidir. Çox vaxt buna cəsarət etmirlər, seksual xarakterli hərəkətlərdə adətən müraciət etməmək halı daha çoxdur. Bu da anlaşılandır, çünki şantaj edən tərəf bunu mental münasibətlərdən bəhərələnərək edir. Anaya, ataya, qardaşa, ərə və s. deməklə və ya sosial şəbəkələrdə hansısa məlumat və şəkilləri yaymaqla təhdid edə bilir. Bir coxları da şantajın real sosiallaşmasından qorxaraq özünü ölümə cəhdə məhkum edir”.
M.Zeynalova jurnalistin intihara cəhd etməsi hadisəsinə də münasibət bildirib: “Baş redaktorla bağlı olan hadisədə isə düşünmürəm ki, seksual xaraketrli şantaj olsun. Amma istənilən halda dərhal bu barədə hüquq mühafizə orqanlarına müraciət etmək olardı. Baş redaktorun digərlərindən fərqi odur ki, onun bu hüquqi prosedurları bilməsi və ən azı dostları vasitəsilə müraciət etmək imkanı vardı. Şantajın xarakterini bilmədiyimdən dəqiq rəy söyləyə bilmirəm”.
M. Zeynalova sonda vurğulayıb ki, TV-lər də bu məsələdə ciddi işlər görməlidir: “Bəzi hallarda polis şantaj olunan qadının müraciətinə kifayət qədər yanaşmaya bilər. Çünki qadın şantajın motivində olan məsələləri köklü əsaslar kimi təqdim etməyə bilər. Odur ki, polis ciddi araşdırma aparmalıdır. Digər tərəfdən də şantajla bağlı məlumatlandırma kampaniyaları və qaynar xətt xidmətini elan etmək lazımdır. Məsələn, 102 xidməti elan ediləndə digər cinayətlərin siyahısı qeyd edildiyi kimi bu da xüsusi vurğulanmalıdır. Məxfilik məsələsi isə xüsusi olaraq eyd edilməlidir.
Həmçinin, KİV-lərdə, TV-lərdə bununla bağlı sosial çarxlar yayımlanmalıdır. İnsanlar öyrənməlidir ki, belə hallarla qarşılaşanda hara və kimə, necə operativ müraciət etsinlər”.
Rumiyyə
