İranla altılıq ölkələri arasındakı Cenevrə müzakirələrində razılıq əldə olunmayıb
“İranla “altılıq” ölkələri arasında Cenevrədə ekspertlər səviyyəsində keçirilən nüvə müzakirələrində indiyədək cüzi irəliləyiş əldə olunub”. Bunu İran xarici işlər nazirinin beynəlxalq və hüquqi məsələlər üzrə müavini, baş nüvə müzakirəçisi Seyid Abbas Əraqçı da təsdiqləyib. Tərəflər arasında dekabrın 19-da “İntercontinental” otelində başlayan və üç gün davam edən danışıqlarda mühüm irəliləyiş əldə olunmayıb: “Bu baxımdan müzakirələrin davam etdiriləcəyi ehtimal olunur”.
Lakin İranın “Fars” xəbər agentliyi isə diplomatik mənbələrə istinadən xəbər yayıb ki, artıq müzakirələrin sona çatdıb. Məlumata görə, danışıqların daha yüksək səviyyəli rəsmilər arasında aparılmasına qərar verilib. Xəbərdə həmçinin İran xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zəriflə Avropa Birliyinin xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Ketrin Eşton arasında telefon danışığının olacağı da bildirilib.
Bu arada Əli Əkbər Salehi Ərak ağır su reaktorunu bağlanmayacaqını bildirib.
Qeyd edək ki, son günlərdə İranla "altılıq" arasında Cenevrədə əldə olunan razılaşmaya qarşı İran rəsmiləri tərəfindən etirazlar artıb. İranda olan mənbələrimiz bunun əsas səbəbini ABŞ-ın İrana qarşı təsdiqlədiyi yeni sanksiyalarla əlaqələndirirlər.
Layihənin əsas müəllifi ABŞ Senatının demokratlar fraksiyasının rəhbəri Harri Reyddir. Onun yeni sanksiya layihəsini ABŞ Senatının səsverməsinə çıxarmaq üçün gələn ay təqdim edəcəyi bildirilir. H. Reydin təqdim edəcəyi yeni sanksiya qanununu dəstəkləyən senatorlar da Ağ Evin təhdidinə cavab olaraq layihəni veto qoyula bilməyəcək təsdiqləmək niyyətindədirlər.
Qeyd edək ki, ABŞ Senatının bir qrup üzvü İrana qarşı sanksiyaların sərtləşdirilməsini istəyir. Layihə dekabrın 19-da ABŞ Senatının Xarici Əlaqələr Komitəsinin sədri Robert Menendez tərəfindən 26 senatorun imzasının olduğu məktubla quruma təqdim edilib. Onlardan 13-ü Respublikaçılar, 13-ü isə Demokratlar partiyalarından olan senatordur. Bu layihə rəsmi Tehranın İranla “altılıq” ölkələri arasında nüvə məsələsində Cenevrədə əldə olunmuş razılaşmaya uyğun olaraq Birgə Fəaliyyət Planını yerinə yetirməyəcəyi və ya yekun sazişi imzalamaqdan imtina edəcəyi təqdirdə tətbiqini nəzərdə tutulur. Eyni zamanda layihə növbəti bir il ərzində İranın neft ixracına və bir neçə sənaye sektoruna sanksiya qoyulmasını özündə ehtiva edir. Bundan əlavə, layihə həmçinin ABŞ hökumətini İranın nüvə proqramının qarşısını almaq üçün həyata keçirəcəyi hərbi müdaxiləyə hər cür hərbi, diplomatik və iqtisadi dəstək verməyə məcbur edir.
Bu səbəbdən nə iran rejimi nədə qərb dövlətləri danışıqların müsbət nəticəsinə şübhəilə yanaşırlar.
Bu aradaTürkiyədə rüşvət olayı ilə əlaqədar həbs edilən iş adamı Rza Zərrabın iranlı ortağı Babək Zəncaninin Tehranda başlatdığı böyük layihə ləğv edilib.
Gənc milyarderin “İran Zəmin” olaraq adlandırdığı layihə küllü miqdarda maliyyə tutumu ilə hər kəsi heyrətləndirmişdiO, paytaxt Tehranda 27 mərtəbəli nəhəng alış-veriş mərkəzi tikməyi planlaşdırsa da Türkiyədəki son olaylardan sonra nəhəng layihəsi ləğv edilib. Bu barədə Tehran bələdiyyə şurası qərar çıxarıb.
İran mətbuatı isə Zəncaninin bu çıxışını hökumətə təsir kimi qiymətləndirir.
Bütün bu deyilənlərə baxmayaraq, irandakı mənbələrimiz bildirir ki, Reza Zərrab, Babək Zəncani və adları hələ gizli saxlanınan dünyanın müxtəlif ölkələrində sahibkarlıqla məşğul olan iranlı biznesmənlərin çoxu iran rejimilə six əlaqədə olan admlardır.həmin biznesmənlər iranın xarici banklarda dondurulmuş milyardlarla dolları rüşvət vermək yolu ilə geri qaytarmaq çalışırlar. Həmin pulların 40 milyard dolları rusiyada və təxminən 80 milyard dollar türkiyədə olduqu bildirilir.Royal holdinq,Royal qizıl və qimətli əşyalar ticarəti şirkətinin sahibi Reza Zərrab iranın inqilab keşikçiləri korpusu (Sepaha )məxsus külli miqdarda çirkili pulları yumaqla məşğul olurmuş.Mənbəimiz əlavə edir ki,rusiyaya köçürülmüş 40 milyard dollar iranın pulu Reza Zərrabın vasitəsilə dubaydan köçürülüb.Lakin iran rejimi həmin pulun iran hökümətinin yox hansısa adı açıqlanmayan iranlı bir iş adamına məxsus olduqunu idia edir.
İran İnzibati Məhkəməsinin sədri Məhəmmədcəfər Müntəziri dekabrın 26-da qurumun əyalətlərdəki nümayəndələri qarşısında çıxış edərək keçmiş prezident Mahmud Əhmədinejadı yalançı adlandırıb.
Məlumata görə, Müntəziri deyib ki, Əhmədinejad fasid və korrupsioner şəxslərə dəstək verib onları vəzifəyə təyin etdiyi üçün hazırkı qanun pozuntularının əsas səbəbkarlarından biridir: “Bizim keçmiş hökumətdəki müsibətlərimizdən biri bu idi ki, Əhmədinejad xalqa həmişə yalan danışır, qanunu isə açıq-aşkar ayaq altına salıb tapdalayırdı. İnsanlar ölkənin icra hakimiyyətinin ən yüksək rütbəli şəxsinin bu qədər qanun pozuntularını görəndən sonra kimə inana bilərdi?
Bu gün ölkənin problemləri və çatışmazlıqları haqda yayılan hər bir xəbərdə keçmiş hökumətin üfunət qoxusu qalxıb hər yeri bürüyür. Əhmədinejad hökuməti Səid Mürtəzəvi kimi fasid bir şəxsi gətirib Sosial Təminat Təşkilatına başçı təyin edəndə bizim qurum bu təyinata etiraz edib bu insana yol verdiyi qanunsuzluqlara görə məhkəmələrdə iş açıldığını bildirmişdi. Lakin Əhmədinejad bütün etirazlara məhəl qoymadan həmin şəxsin təyin etdiyi vəzifədə qalmasına israr edirdi”.
İran mətbuatının verdiyi məlumata görə, iclasda 214 deputat iştirak edib. Qərarın lehinə 110, əleyhinə 67 nəfər səs verib, 10 nəfər isə bitərəf qalıb.
Layihə yeni paytaxt müəyyənləşdirildikdən sonra Tehranda yerləşən siyasi və inzibati strukturların köçürülməsini nəzərdə tutur.
Ancaq İran hökuməti paytaxtın köçürülməsinin əleyhinədir və bununla bağlı İranın ali dini liderinin qərar qəbul etməsini təkid edir.
İran prezidenti Həsən Ruhani dekabrın 25-də, milad axşamı İran-İraq müharibəsində (1980-1988) iştirak etmiş ermənilərin ailələrinə hədiyyə aparıb.
Ruhani müharibədə həlak olan Musesiyan soyadlı ata-oğulun evinə gedərək onların ailə üzvləri ilə görüşüb, yeni il münasibətilə təbrik edib: “Biz müsəlmanlar üçün İsa Məsih rəhmət və mehribanlıq peyğəmbəridir. Mən bu əziz gecədə fürsətdən istifadə edərək siz xristian şəhid ailələrinə təşəkkür edirəm. İran bütün iranlıların - istər müsəlman olsun, istər də xristian və ya digər azlıqlardan olsun - vətənidir. Biz ölkənin inkişafı üçün hamımız əl-ələ verib birgə çalışmalıyıq”.
Ruhani müharibə əlili olan erməni Albert Mahmudlunun da evində olub və onun ailə üzvləri ilə görüşüb. Ruhani deyib: “Erməni şəhidləri və əlillər vətənin müdafiəsi uğrunda canfəşanlıq edərək əllərindən gələni əsirgəməyiblər. Sizin bir İran ermənisi olaraq müharibə cəbhəsinə getməyiniz onu göstərir ki, iranlılar bütün çətinliklərdə çiyin-çiyinə hərəkət edərək bir-birinə dayaq olurlar. Bu isə bütün dünyaya, eləcə də etnik müharibələrlə üz-üzə qalan ölkələr üçün bir dərsdir”.
İran rejiminin ayri-seçkilik siyasəti ölkə prezidenti Həsən Ruhani dönəmində də davam etməkdədir.
Bunlar onu göstərir ki, Həsən Ruhaninin Urmu gölünün qurtarma və Azərbaycan Türkcəsi mədəniyyət evi yaratma barədə vədləri yalan imiş. Ona görə ki, büdcədə bunların heç biri üçün büdcə ayrılmayıb və bu sahədə əməli heç bir iş də görülmür.
Məlumata görə, həmin kəndlərin əhalisi işsiz qaldıqları üçün kəndlərini tərk etməyə məcbur olublar.
3-cü gün Miyana şəhərində bir stadionun açılışı zamanı çıxış edən N.Qazipur Urmu gölü ilə bağlı Ruhani hökumətini tənqid atəşinə tutub:
Enerji naziri Həmid Çitçianın üzündən icra edilməli olan layihələrə başlanılmır və bu günə qədər heç bir əməli iş görülməyib. H.Çitçian gölü qurutmaq istəyir və bu gölün nicatını vacib saymır. Gələn ilin büdcəsində də Urmu gölü üçün heç bir vəsaitin ayrılması müşahidə olunmur.
Mən siz azərbaycanlılardan xahiş edirəm dövlətdən tələb edib ki, prezidentin özü vəya onun birinci müavini Urmu gölü məsələsinə yetişsinlər”.
Millət vəkili sözlərinin sonunda Urmu gölünün gündən-günə quruduğunu vurğulayaraq bildirib ki, Urmu gölünün əsas qatili Enerji naziridir.
Yuxarıda qeyd olunlarla yanaşı, İran rejimi Güney Azərbaycan milli hərəkat fəallarına qarşı həbs və təhdidlərini davam etdirir belə ki, Azərbaycan milli kimliyi uğrunda dinc mübarizə aparan Səid İbrahimzadə İran Kəşfiyyat Nazirliyinin (ETTELAAT) Təbriz şöbəsinə çağırılıb.Fəal dekabrın 21-də milli zəmidə apardığı dinc fəaliyyətlərinə görə, eləcə də Türkiyəyə son səfərinin səbəbi haqda dindirilib. Dindirilərkən təhdidə və təzyiqə məruz qoyulan fəalın konkret nədə günahlandırıldığı bilinmir.Səid İbrahimzadə 2011-ci ilin sentyabr ayında Təbrizdə Urmiya gölünün qurumasına qarşı etiraz aksiyalarına qatıldığına görə tutulmuşdu. O, 87 gün Təbrizin mərkəzi zindanında saxlandıqdan sonra mülk girovu qarşılığında müvəqqəti azadlığa buraxılmışdı.
Dekabrin 21-də ETTELAAT idarəsinə çağırılan fəal, 37-ci kabinetə müraciət etdikdən sonra sorğu-suala tutulub. Hələlik soruşdurma barəsində dəqiq məlumat yoxdur.Xatırladaq ki, adını çəkdiyimiz fəal bundan öncədə, ekoloji və mədəni zəminlərdə etdiyi fəaliyyətə görə, rejim tərəfindən müxtəlif təzyiqlərə məruz qalıb və aylarca həbsdə saxlanılıb.
Azərbaycanlı fəal və musiqiçi İsmayıl Bərzgəri 60 gündən sonra aclıq aksiyasını dayandırıb.
Zindanın rəis müavini Cavad Momini 240-ci bölümün təkadamlıq məhbəsinə salınan Bərzgəri ilə görüşüb və ona söz verib ki, dosyesinə yenidən baxılacaq. Momininin bu vədindən sonra fəal 60 gün davam edən aclıq aksiyasına son qoyub və Evin zindanının 350-ci bəndinə qaytarılıb. Momini azərbaycanlı fəala bildirib ki, onun dosyesi dekabrın 3-də yenidən baxılmaq üçün göndərilib və martın 3-də nəticə məlum olacaq.
Qeyd edək ki, İsmayıl Bərzgəriyə rejim tərəfindən şərlənərək xarici ölkəyə casusluq ittihamı vurulub və 7 il həbsə məhkum edilib. O rejimin məhkəməsinin ədalətsiz hökmünə, zindan və məhkəmə məsullarının yalan vədlərinə və xəstəxanaya çatdırılmamasına etiraz olaraq neçənci dəfədir aclıq aksiyası keçirib.
Bu arada Qərbi Azərbaycan vilayətində daha 4 nəfər edam edilib.Məhbuslar qətldə günahlandırılaraq dara çəkiliblər.
Onlar dekabrın 25-də 6 məhbus edam hökmünün icrası üçün təkadamlıq kameralara köçürülüblər. Qərar İran Ali Məhkəməsi tərəfindən təsdiqləndikdən sonra dekabrın 26-da səhər saatlarında Urmiya şəhərinin mərkəzi həbsxanasında asılıblar.
Məhbusların ad və soyadlarını da müəyyənləşdirmək mümkün olub. Bunlar Məhəmməd Qızılbaş, Hiva Müjdei, Mehdi Ağacani və Həsən Xəbbazidir. Digər iki məhbus - Əsəd Mərufi və Seyid Məhəmməd Rəsuli isə edam hökmləri icra edilmədən yenidən Urmiya şəhərinin mərkəzi həbsxanasına geri qaytarılıblar. Onlara öz işlərindən şikayət vermək hüququ tanınıb.
Güney Azərbaycan milli kimliyi uğrunda dinc mübariz Hüseyn Əlizadənin tutulduğu barədə xəbər yayılıb
Güney Azərbaycanda olan mənbələrimizin verdiyi məlumata əsasən İran Kəşfiyyat Nazirliyinin Təbriz şöbəsinin əməkdaşları bu şəhərin sakini olan fəalı dekabrın 24-də iş yerində tutub bilinməz istiqamətə aparıblar. Fəalın evində yoxlama aparılıb, ona məxsus Azərbaycandilli kitablar və digər şəxsi əşyalar götürülüb. Məmurların kobud rəftarına və zorakılığına etiraz bildirən fəalın ailə üzvləri təhdid edilib.
Hüseyn Əlizadənin konkret nədə günahlandırıldığı bilinməsə də, onun həbsi 1945-ci ildə Seyid Cəfər Pişəvərinin rəhbərliyi ilə Təbrizdə qurulan Azərbaycan Milli Hökumətinin 68-ci ildönümü mərasimlərində fəal iştirakı ilə əlaqələndirilir. Azərbaycanlı fəalın hazırda harada saxlandığı bilinmir.
Təbrizdə İran Kəşfiyyat Nazirliyi İdarəsində işgəncə edilən Güney Azərbaycanlı milli-mədəni fəal Rəsul Rəzəvinin həyatı təhlükədədir.
İnsan haqları təşkilatları isə onun işgəncə altında ölümcül hala salınmasına laqeyd yanaşır və susurlar. Heç bir insan haqları təşkilatı Rəzəvinin işgəncə edilməsinin qarşısını almaq məqsədilə indiyə qədər faydalı heç bir iş görməyib. İran rejiminin məhkəmə və ETTELAAT orqanları fəalın həyatı və sağlamlığı ilə bağlı məsuliyyət daşımalıdır. Fəala verilən işgəncələr nəticəsində onun ayaqları iflic olub və fəal ETTELAAT-da əlil arabasından istifadə edir. Həmçinin gözlükdən istifadə edən fəalın, işgəncə edilərkən gözünə vurulan yumuruqlar nəticəsində gözlüyü sınıb və gözünün biri də xəsarət alıb. Fəala o qədər qeyri-insani işgəncələr verilib ki, ağzında bir dənə də sağlam dişi qalmayıb. Vəhşicəsinə işgəncə edilməsi nəticəsində fəalın bütün üzü və başı göyərib və tanınmaz hala salınıb. Rejimin bu qeyri-insanı işgəncəsi onunla bağlıdır ki, fəaldan yalan etiraf alıb və “Traxtur” futbol takımı ilə “Əlcəzirə” arasında keçirilən yarışda ingiliscə yazılmış “Güney Azərbaycan İran deyil” plakatının qaldırılmasını onun boynuna qoysunlar.
Qeyd edək ki, azərbaycanlı milli-mədəni fəal Rəsul Rəzəvi dekabrın 4-də Təbrizdə ETTELAAT idarəsinin məmurları tərəfindən tutuqlanıb. Milli-mədəni fəal bundan öncə Təbrizin Azərbaycan meydanında çıxış etdiyinə görə saxlanılıb və işgəncə edilmişdir. O, 2011-ci il aprelin 2-də Urmu gölü böhranı ilə bağlı çıxışında, gölün nicatı üçün çayların üstündə tikilən səddlərin açılmasını tələb etmişdi. ETTELAAT idarəsinin telefon əlaqələrinə məhəl qoymayan milli-mədəni fəal həmin il iş yerindən qayıdarkən qanunsuz bir şəkildə ETTELAAT məmurları tərəfindən yaxalanıb və həbs edilmişdi.
Ə.Əsədi dekabrın 22-də məsullar tərəfindən azadlığa buraxılmasının təmin edilmədiyinə etiraz etdiyinə görə 240-ci bölümün təknəfərlik kamerasına köçürülmüşdür.
Qeyd edək ki, bundan öncə zindan tərəfindən məhbusun vəziyyətinə dair verilən vərəqədə qeyd edilmişdi ki, Əsədulla Əsədi dekabrın 12-də sərbəst buraxılacaq. Yəni Əsədinin həbs müddəti 5 ildən 3 ilə endirilmişdi. Lakin rejim öz qərarına belə əməl etməyib və siyasi məhbusu daha 2 il həbsdə saxlamaq qərarına gəlib. Hökmü icra edən məsullar bildiriblər ki, siyasi məhbusun cəzasının yüngülləşdirilməsi vəya əfvinə dair heç bir qərar qəbul edilməyib və məhkumluq dövrünü bütöblükdə çəkməlidir.
Bəzi mənbələr isə zəhərlənən soydaşlarımızın sayını daha çox bildiriblər.
İranın rəsmi xəbər agentliklərinə istinadən Ərdəbil vilayətinin Dövlət orqanlarına bağlı ekspertlərin sözlərinə görə, zəhərlənməyə qaz səbəb olub və bu naməlum qaz haqqında araşdırmalar davam edir.
Xiyavın (Meşginşəhr) İcra Hakimi Seyyid Həmid İbadüllahi İSNA xəbər agentliyinə bildirib ki, “dekabrın 23-ü gecə saatlarında xəstəxanaya göndərilən 90 nəfərin 46-ı xəstəxanaya yatırılıb. Onların əksəriyyəti evə buraxılıb, lakin bir neçəsinin vəziyyəti ağırdır və onlar reanimasiya şöbəsinə köçürülüb”.
Rəsmi orqanların bildirdiyinə görə, hadisə ilə bağlı araşdırma aparılır, lakin hələlik zəhərləyici qazın nə olduğu müəyyənləşməyib.
İran rejiminin müxalifi olan Xalq Mücahidləri Təşkilatı 3 üzvünün öldüyünü, 50 nəfərin yaralandığını açıqlayıb
İran Xalq Mücahidləri Təşkilatı (İXMT) üzvlərinin qaldığı İraqın paytaxtı Bağdad şəhərinin 15 kilometr qərbində yerləşən və Bağdad Beynəlxalq Hava Limanının yaxınlığındakı ABŞ-ın köhnə hərbi bazası olan “Camp Liberty”yə (“Azadlıq”) hücum nəticəsində üç nəfərin öldüyünü, 50 nəfərin isə yaralandığını açıqlayıb.
Dekabrın 26-da yerli vaxtla saat 21:15-də baş vermiş hadisə İraq rəsmiləri tərəfindən də təsdiqlənib. Hücumun məsuliyyətini “Muxtarın ordusu” şiə qruplaşmasının öz üzərinə götürdüyü bildirilir.
İraqın bir təhlükəsizlik rəsmisi düşərgəyə 4 qumbaranın atıldığını, nəticədə 2 nəfərin yaralandığını, heç bir adamın ölmədiyini bildirib. Ancaq bir müddət sonra İraq polisi 4 yaralının Bağdadın qərbindəki xəstəxanalardan birinə qaldırıldığını açıqlayıb. Lakin İXMT “Camp Liberty”yə 10 qumbaranın atıldığını nəticədə Məhəmməd Cavad Saleh Tehrani, Mahmud Bornəfər və Abbas Nəmvarın öldüklərini bəyan edib.
Bu arada ABŞ İXMT üzvlərinin qaldığı düşərgəyə hücumu pisləyib. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Cen Saki bildirib ki, rəsmi Vaşinqton İraq hökumətini və BMT nümayəndələrini hadisə zamanı yaralanan insanların müalicəsini təmin etməyə çağırır: “Biz həmçinin İraqdan düşərgə sakinlərinə qarşı zorakılığın qarşısını almaq üçün təhlükəsizlik tədbirlərini artırmasını istəyirik”.
Qeyd edək ki, İXMT üzvləri rəsmi Tehranın təzyiqi, İraq şiələrinin düşərgə qarşısında etiraz aksiyaları keçirməsi səbəbindən İraq hökumətinin qərarı ilə “Əşrəf” düşərgəsindən ABŞ-ın köhnə hərbi bazası “Camp Liberty”yə köçürülüblər. 2011-ci ilin dekabrında BMT və İraq arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən, İXMT üzvləri üçüncü ölkədə yerləşdirilənə qədər onlar “Camp Liberty”də qalmalıdırlar. Hazırda düşərgədə təşkilatın 1500 üzvü var.
İran hakimiyyətinin ən böyük müxalif qruplarından sayılan İXMT İranda şahlıq dövründə, 1960-cı illərin sonunda yaradılıb, 1980-ci illərdə İran İslam Respublikasına qarşı silahlı mübarizə aparmağa başlayıb. Silahlı müqavimət məğlubiyyətə uğrayandan sonra təşkilatın minlərlə üzvü zindanlarda edam edilib, xeyli şəxs isə xarici ölkələrə mühacirət edib. Avropa Birliyi və Böyük Britaniya İXMT-nin adını 2008-ci ildə, ABŞ isə 2012-ci ildə terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarıb.
