AXC parlamentinin  26.02.1920-ci il tarixində  keçirilən 128-ci iclasında məktəb məsələsi gündəmə gəlir. Cümhuriyyət parlamenti  bu dəfə məktəb məsələsini ön plana çəkib. Parlamentin sədr əvəzi Həsən bəy Ağayev özünün nitqində, daha doğrusu, məruzəsində məktəb, təhsil probleminin və onların həll vacibliyini ustalıqla əsaslandırır.

 

BİLDİRİŞ- “Məsələ gündəlikdə belə adlarla qeyd olunur: "8. Şuşa, Zəngəzur və Cəbrayıl qəzalarında onuncu bir maarif müfəttişliyi məmuriyyəti təşkil edilməsi. Məruzəçi Həsən bəy Ağayev; 9. Baş maarif müfəttişliyi vəzifəsi öhdəsinə aid qanun layihəsi". Hər iki məsələ məktəblə bağlıdır. Əvvəlcə, Həsən bəy Ağayevin maarif nəzarəti haqqında məruzəsinin xülasəsi verilir, sonra yenə onun məktəblərlə əlaqədar çıxışı dinlənilir və müzakirə başlanır. Ardıcıllıq olsun və anlaşılsın deyə, həmin hissələri kiçik ixtisarlarla təqdim edirik. 

“Qanun layihəsi maarif nəzarəti tərəfindən tərtib edilmişdir. Məruzəçi uşaq bağçalarının əhəmiyyəti xüsusunda danışmağı fəzlə ədd edir. Uşaq bağçaları uşaqları ibtidai siniflərə hazırlamaq üçün bir vəsilədir. Xırda cocuqları oyun arasında, onları əyləncələr ilə, mahnılar ilə oxumaya hazır edərək hesab elmini dəxi bir taqım oyuncaqlar ilə öyrədirlər. Böyləliklə, cocuqları ibtidai məktəblərə hazırlayırlar. Bu kimi ibtidai tərbiyə görmüş cocuqlar məktəbdə müşkülat çəkməyib asanlıqla oxuyurlar. Maarif nəzarəti bunun əhəmiyyətini nəzərə alaraq birinci milli ünas məktəbi cünbündə sentyabrın birindən böylə bir uşaq bağçası açmışdır. Orada onlara əl işləri, xəmirdən yapma heykəllər, taxta üzərində şəkillər yapdırır və kəsdirirlər, şəkil çəkirlər, nəzəri hesab öyrənirlər. Bunların həpsi üçün maarif  nəzarəti keçən 1919-cu sənə 29 min 330 manat 33 qəpik para sərf etmişdir. İndi layihə təqdim edərək təsdiqim rica edir”.

Natiq bu uşaq bağçasının ştatı və məmurlarının maaşları cədvəlini oxuyur. Əlavə edir ki, bu qanun layihəsim maliyyə-büdcə komissiyonu qəbul etmiş, parlamentdən dəxi təsdiqini rica edir. Qanunun ümumi əsasları üzərində danışmaq istəyən olmadığından ikinci qiraətinə keçilir. Katib qanun layihəsim maddəbəmaddə oxuyur. Sədr tərəfindən səsə qoyularaq qəbul olunur. 3-cü kərə qiraəti gələcək iclasa qalır. Növbədəki 8-ci məsələnin Şuşa, Zəngəzur və Cəbrayıl qəzalan da onuncu bir maarif müfəttişliyi təsisi haqqında qanun layihəsinin müzakirəsinə keçilir. 

 “Qarabağ məktəblərinə məxsus olmaq üzrə bir müfəttişlik təsis edilsin. Maarif nəzarəti böylə bir müfəttişliyi lazım görərək bir qanun layihəsi təqdim etmişdir. Qanun layihəsi üç maddədən ibarət- ir. Maliyyə-büdcə komissiyonunda buna baxılaraq qəbul edilmiş və parlamentin dəxi qəbul və təsdiq etməsi aruzu olunur”.

MODERATOR.AZ