VİP sədri Əli Əliyev Ukrayna olayları ilə bağlı analitik yazı ilə çıxış edib. Moderator.az partiya sədrinin sözügedən məqaləsini oxuculara təqdim edir:
Ukrayna dərsləri
Ukraynada baş verənlər keçmiş postsovet məkanı ölkələri üçün ibrətamiz, müntəxabat səciyyəsi daşıyan hadisələrdir. Velikoros şovinizmi maşınının bütün mexanizmləri tam gücü ilə işə salınıb. Məlum Ukrayna hadisələri isə Rusiyanın imperiya iddialarının nə qədər geniş və dərin olduğunu bir daha təsdiq etdi.
Son günlər Rusiya Federasiyasının rəsmi qurumları və şəxsləri bütün səviyyələrdə demək olar ki, Ukrayna dövlətçiliyinə qarşı təbliğat aparır, bu ölkənin işğalını təşviq edir, qəhrəman ukraynalıların ünvanına təhqir yağdırmaqdan belə çəkinmirlər.
Bu işdə təbliğat vasitələri kimi, mülkiyyət və tabeçilik formasından asılı olmayaraq, Rusiyanın informasiya məkanı bütöv şəkildə səfərbər edilib. Diqqət çəkən digər məqam isə Rus pravoslav kilsəsinin prezident Vladimir Putinə Ukraynaya qarşı müharibəyə başlamaqda xeyir-dua verməsidir. Son günlər RF-nin bir sıra şəhərlərində təşkil olunmuş aksiyalarda Rusiya rəsmi dairələrinin dəsti-xətti açıq-aydın sezilirdi.
İsteriya vəziyyətinə düşmüş Rusiya cəmiyyəti bütün dünyaya əsl mahiyyətini nümayiş etdirməkdədir. Dünənə qədər Ukraynanı Gömrük sazişinə və Avrasiya İttifaqına mütəvazi tərzdə dəvət edən edən Rusiyanın davranışlarındakı kəskin dönüşün hansı mətləblərdən xəbər verdiyi maraqlıdır.
Yaxın dövrdə baş verənlərə nəzər yetirdikdə üzə çıxan məqamlar bu çərçivədə yaranan bir çox sualara aydınlıq gətirir. Belə ki, Rusiya-Ukrayna münasibətlərindəki gərginliyin son fazası ötən ilin noyabr ayında Vilnüsdə keçirilmiş Avropa Birliyinin (AB) sammitinə təsadüf edir. Adıçəkilən tədbirin gündəliyinə görə, GUAM-a daxil olan 4 dövlətdən 3-nün (Azərbaycandan başqa) Aİ ilə assosiativ üzvlük barədə saziş imzalaması nəzərdə tutulurdu. Ukraynanın o dönəm Rusiyameylli prezidenti Viktor Yanukoviç tədbirin gedişində bəzi manevrlər edərək, sazişi imzalamaqdan boyun qaçırdı və Moskva ilə razılaşdırdığı yeni kredit layihəsi ilə hadisənin siyasi mahiyyətini arxa plana keçirməyə cəhd göstərdi.
Sammitin gedişində sazişi imzalamış Moldova və Gürcüstan birdəfəlik inkişaf vektorlarını tərəddüdsüz məyyənləşdirərək, Avropa ailəsinə daxil olmaq istiqamətində çox önəmli addım atdılar. Yeri gəlmişkən, bu mühüm hadisənin tarixi əhəmiyyəti xüsusi qeyd olunmalıdır. Çünki Rusiyanın bu dərəcədə qeyzlənməsinin tərkib hissəsi olaraq, keçmiş SSRİ-nin bərpası və yaxud yeni rus imperiyasının qurulması kimi nəzərdə tutulan Avrasiya ittifaqı məkanının belə sürətlə daralması xəstə təxəyyüllü imperiya şovinistlərinin siyasi müvazinətini böyük ölçüdə pozub.
RF-nin siyasi isteblişmenti anlamaqdadır ki, prosesin inkişaf perspektivi Yeni Rus ideyası kimi dövriyyəyə buraxılmış Neoimperiya layihəsini məhv edə bilər. Ona görə də tarixin obyektiv inkişaf axarını dayandırmağa, mümkün olarsa, geri döndərməyə kobud və fikrimcə, mənasız cəhdlər göstərirlər.
Qayıdaq sammitdən sonra baş verənlərə - Yanukoviçin kredit manevrini anlayan müxalifətçilər Maydanda təşkilatlanaraq, təpədən-dırnağa qədər korrupsiyaya bulaşmış, toplumda etimad limitini tam tükətmiş Moskva orientirli Regionlar partiyasının iqtidar komandasına qarşı misli görünməmiş şücaət nümunəsi göstərdilər.
Yalnız milli maraqlarını şüurlu surətdə dərk edən, millət olaraq özlərini tanıyan cəmiyyətlərə xas olan fədakarlıqla 3 ay ərzində çox əlverişsiz hava şərtlərinə baxmayaraq, təsəvvürəgəlməz məhrumiyyətlərdən, hətta ölümdən çəkinməyərək Yanukoviçin kriminal komandasını diz çökdürməyə nail ola bildilər.
Prezidentin fərariliyindən sonra Ukraynada yaranmış siyasi tablo Maydan qalibləri üçün əldə olunmuş nəticəni səlis və yetkin siyasi qərarlarla inkişaf etdirmək zərurətini doğurmuşdu. Ukrayna müxalifəti böyük əzm sərgiləyərək, bu imtahandan da çıxmağı bacardı. Parlament müstəvisinə keçirilmiş mübarizənin gedişində demək olar ki, bütün qərarlar vaxtında və lazımi səviyyədə qəbul edilib. Tam legitim şəkildə həyata keçirilən tədbirlər - parlament sədrinin seçkisi, 2004-cü il Ana Yasasının bərpası, hökümətin təşkili və digər qərarlar tam konstitusion əsasda həyata keçirilib.
Bütün qanuni tədbirlərə baxmayaraq, Rusiya 21 fevral razılaşmasından sonra baş verənlərin hamısını “qanundankənar” elan etməklə, özünü gülünc vəziyyətə saldı. Ardınca isə dünyada dəyəri qalmayan reputasiyasına növbəti ağır zərbəni endirdi. Krımın işğalı, Ukrayna vətəndaşlarına kütləvi şəkildə Rusiya pasportlarının verilməsi, Ukraynaya məxsus ticarət gəmilərinin Qara dənizdə blokada edilməsi, şərqi və cənubi Ukraynanın yaşayış məntəqələrində gərginliyi gücləndirmək təşəbbüsləri və digər bu xarakterli tədbirlər silsiləsi Moskvanın beynəlxalq məsələlərə, daha dəqiqi, qonşularına münasibətinin ibrətli göstəricisidir.
Bununla belə, Rusiya cəmiyyətinin bəzi istisnalarla, bütövlükdə Patriarxdan sıravi insana kimi, prezidentdən adi vətəndaşa, generaldan əsgərə qədər işğalçı düşüncənin əsiri olması bizlər üçün əminəm ki, yenilikdir. Dövriyyəyə buraxılmış fərqli üslublarla yanaşı, yeni siyasi terminologiya da maraqlıdır. Bu qarşıdurmanın gedişində rus dili və rusdilli əhalinin müdafiəsi, Rusiyanın həyati əhəmiyyətli maraq çevrəsi kimi köhnə terminlərlə yanaşı, yeni termin sayıla biləcək “Rus dünyası” ifadəsi də diqqətdən kənarda qalmamalıdır.
Rusiya ura-patriotlarının leksikona daxil etdiyi bu söz birləşməsi, belə başa düşülür ki, rus dilində danışan bir neçə nəfərin olduğu məkana istənilən vaxt müdaxilə olunması mümkündür ”“ həmin ərazilər onların anlamında “rus dünyası”nın tərkibi hesab edilməlidir.
Yaşananlar bizə, Azərbaycan dövlətinə nə qədər həssas zaman və məkanda olduğumuza yönəlik ciddi siqnaldır. Yeri gəlmişkən, ötən il prezident seçkilərindən istifadə edərək, Azərbaycanı da Avrasiya İttifaqı avantürasına salmaq cəhdləri aydın surətdə görünürdü. Bu oyuna baş vurmuş bir neçə siyasətçinin sözlərini hələ də xatırlayıram::”Bəy, sən istəməzsən lap Rusiya Azərbaycanda demokratik seçki keçirsin? Sənin üçün nə fərqi var?” Digəri isə deyirdi: ”Biz 90-larda olan kimi Rusiyanın əli ilə hakimiyyətə gəlib, yenə onları aldadacağıq!”
Düzdür, ola bilər, ayrı-ayrı şəxslərin fikirləri həlledici ola bilməz, amma bu şəxslər orta statistik vətəndaşlar deyil, ictimai rəyə tasir imkanları və siyasi təcrübəsi olan fərdlərdir. Bir də ki, belə yanaşma 2-3 nəfərlə çərçivələnsə idi, qorxulu olmazdı. Təəssüf ki, həmin yanaşma kifayət qədər böyük sayıla biləcək təşkilatın və çox sayda tanınmış siyasətçinin mövqeyi idi.
Rusiya ilə belə oyunlara getməyin necə təhlükəli olmasının izaha ehtiyac yoxdur. Belə “kombinasiya”larda oynamaq cəhdləri hakimiyyət mənsublarının içərisində də sezilir. Siyasi duyumu olmayan bu var-dövlət hərisləri kapitallarını qorumaq üçün dövləti təhlükəyə salacaq istənilən addımı atmağa çox həvəsli görünürlər.
Zənnimizcə, hakim partiyanın seçki öncəsi qurultayının artıq anons edilmiş vaxtının dəyişdirilməsi bu qəbildən olan “Rus uşaqları”nın köpünü müvəqqəti də olsa ala bildi. Şimaldan dövlətin varlığına olan təhlükəni bitmiş sanmaq olmaz. Ukrayna dərsləri bir daha göstərdi ki, Azərbaycan da belə bir imtahana çəkiləcək. Ukraynanın bu imtahandan çıxmasını isə demokratik yolla seçilmiş parlament, idarəçilik təcrübəsinə malik siyasi institutlar, oturuşmuş siyasi cərəyan və ənənələr, liberal şərtlərlə formalaşmış bazar, milli burjuaziya, vətəndaş cəmiyyəti kimi daxili amillər şərtləndirdi.
Azərbaycanda bu köməkçi amillərin heç biri yoxdur, yaxud yox səviyyəsindədir. Seyid cəddinə arxayın olan kimi, oturub gözləmək yanlış mövqedir. İllərin təcrübəsi göstərir ki, mövcud iqtidar ölkədə islahat aparmaq niyyətində deyil.
Yalnız müqavimətin təşkili yolu ilə hakim elitanı tutduğu kontrməhsuldarlıqdan daşındırmaq mümkündür. Şübhə yoxdur ki, həlledici məqamda ölkənin taleyi yenə müxalifətdə olub min bir əzaba qatlaşan, məhrumiyyətlər yaşayan insanların üzərinə düşəcək.
Heç şübhəsiz ki, dövlətə layiqli xidmət istəyi, bacarığı və haqqı olan insanlar bu günki hakimiyyət komandasının sıralarında da var. Onların mövcud sistemin girovu olması hamımıza bəllidir. Bu kateqoriyadan olan qabiliyyətli insanlara hər zaman ehtiyac duyulur - yetər ki, mövcud şərtlər daxilində ümumi evimiz olan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası və demokratikləşməsi yönündə hərəkət etsinlər.
Digərləri Moskvada oturan sabiqlərə salam göndərmə yolunu tutacaq, bu da fayda vermədikdə, qaçacaqlar. Amma hara..?
İsveçrədə yoxlamalar gedir, Avstriyanın isə istənilən bank hesablarını dondurmaq praktikası var...
Cənablar, Azərbaycanı düşdüyü bu vəziyyətdən çıxarmağın ən məqbul yolu ölkəni daxildən sağlamlaşdırmaqdır. Biz azərbaycanlılar qürbəti sevmirik. Səhv etmiş sabiqlərdən birinin ötən il vətən torpağında basdırılmağa icazə diləməsi isə hamıya dərs olmalıdır...
Əli Əliyev
Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının (VİP) sədri
