Moderator.az AMEA Folklor İnstitutunun doktorantı, AJB və AYB-nin üzvü tədqiqatçı - publisist Cəmilə Çiçəyin (İsbəndiyarova) keçmiş baş prokuror, Azərbaycanın Serbiya, Monteneqro, Bosniya və Hersoqovinadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Eldar Həsənovun anadan olmasının 60 illiyi münasibətilə hazırladığı "Haqqa doğru gedən insan" yazısını təqdim edir:

"Hansı dərgidəsə “İNSAN” ”“ (ÇELOVEK) sözünün mənasının “bir əsr yaşayan” olduğunu oxumuşdum. Bir əsr doğulan insanın bütün potensialını, gücünü, enerjisini, intellektini son damlasınadək sərf etdiyi, tükətdiyi çərçivə, ölçümü? Əsla yox! İnsan istedadının ölçüsünü, məsafəsini, hüdudlarını vaxtla, zamanla məhdudlaşdırmaqmümkünsüzdür. İnsanın mayasında, fitrətində təbiətdən gələn elə bir güc, enerji, müdriklik, saflıq, təmizlik var ki, bunu yüzillər boyu xərcləsən belə, tükənən deyil.

Azərbaycanın qeyrətli oğlu, tanınmış dövlət xadimi Eldar Hümbət oğlu Həsənov 1955-ci il oktyabırın 10-da füsunkar Kəlbəcərin Laçın kəndində dünyaya göz açıb.Göy üzünün duruluğunu gözlərinə köçürən, çiçəklərin ətrini, bulaqların pıçıltısını, Dədə Şəmşir sazının çağlar səsini ruhuna hopduran bu gəncin damarlarında kökdən, nəsildən, süddən, sümükdən gələn bir işıq, nur, halallıq, aristokratlıq var.

Çox-çox sonralar Eldar Həsənov vətəndən uzaqlarda qələmə aldığı xatirələrində kövrələ-kövrələ ehtiraf edəcəkdi: “Anam övladlarına çöx şey verib. Bizə xeyirxahlıq hissini, həssaslığı o aşılayıb, çalışıb ki, kindən-küdurətdən, xəbislikdən uzaq duraq, insanlara qarşı rəhmdil, mehriban, səmimi, canıyanan olaq. Bir parça çörəyi qonşu ilə bölmək kimi insani davranışıda o öyrədib bizə”. Kim nə deyir-desin, halallıq da, saflıq da, dərdçəkərlik də ana südü ilə keçir qanımıza.

Əslində, Eldar müəllimin ömrün 60 illik yolayrıcında illər uzunu qazandığı halalca ağır yükü çiyinlərindən astaca yerə qoyub, dönüb arxaya baxması, ixtiyar yaşlı ata-anasını minnətdarlıq hissi ilə yad etməsi, valideynlərinə olan bu ehtiramı bir məktəb, yazılmamış dəmir qanundur.

Təəssüf ki, bu yazılmamış dəmir qanunlarımız indi yavaş-yavaş aşınmaqdadır.

Eldar Həsənov ötən əsrin 50-ci illərində doğulan yaşıdlarının bir çoxu kimi o böyüklüyü, sevgini illərin qoynundan keçirib, əmanət kimi, qiymətli saxlanc kimi qoruyub, qanında, canında yaşadıb. 

Qəribədir, deyirlər, insan eynən doğulduğu torpağa oxşayır. Eldar müəllim də Kəlbəcərə bənzəyir. Məğrurluğu, daxili zənginliyi, əyilməzliyi, sadəliyi, mehribanlığı, alicənablığı ilə.

Vəzifə başında olanlar arasında Eldar müəllim qədər sadə, səmimi, “olduğu kimi görünən, göründüyü kimi olan” tək-tək adama rast gəlmişəm. Yerin-göyün dəyişik düşdüyü bir zəmanədə belə insanları əliçıraqlı axtarsan da, tapmaq olmur.

İnsan tərcümeyi-halını özü yazır. Kəlbəcərin Laçın kəndinin cığırlarından başlayan, böyük yollara qovuşan arzuların ilk pilləsi 1972-ci ildə başa çatan orta məktəb illəridir.

Elə həmin ilAzərbaycan Dövlət Politexnik İnstitutunun Avtomatika və hesablama texnikası fakültəsinə daxil olan bu gənc 1977-ci ildə bu ali təhsil ocağını fərqlənmə diplomu ilə başa vurur.

1977-1990-cı illərdə cinayət axtarışı işləri üzrə baş inspektor işləyən, qəlbi böyük arzularla dolu olan Eldar Həsənov 1983-cü ildə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyasını bitirir.

1990-1992-ci illərdə Gəncə Şəhər Polis İdarəsinin rəisi, 1992-93-cü illərdə Azərbaycanda İnterpolun Milli Bürosunun rəhbəri vəzifəsində çalışır.

1993-cü ildə daxili işlər nazirinin birinci müavini, 1993-95-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Baş prokurorunun birinci müavini, 1995-2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru olub.

2001-ci ildən diplomatik fəaliyyətə başlayan Eldar Həsənov Azərbaycanın Rumıniyadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin olunub.

2010-cu il martın 25-də Azərbaycanın Serbiyadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri, 2011-ci il yanvarın 27-də Azərbaycanın Bosniya və Herseqovinadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri postları da bu görkəmli dövlət xadiminə həvalə olunub. Azərbaycan Respublikasının Monteneqrodakı səfiri səlahiyyətlərini də o  yerinə yetirir.

Professor Eldar Həsənov terrorizm, mütəşəkkil cinayətkarlıq, narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə aid 22 kitabın və 100-dən çox elmi əsərin müəllifidir. General-leytenant, hüquq elmləri doktoru, professor, II dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviridir. Rus, ingilis, rumın dillərində sərbəst danışır.

Bu qısa tərcümeyi-hal heç də zəngin dünyası olan, Xəlil Rza Ulutürk demişkən, “bir ömürdə dörd-beş ömür yaşayan” bu qeyri-adi insanın, böyük vətəndaşın, Azərbaycan sevdalısının yaşantılarını əhatə eləyə bilməz.

Eldar müəllim ömrü boyu yaşadığı cəmiyyətdə, onu əhatə eləyən mühitdə, çevrədə insanlıq axtarıb. Uşaqla uşaq, cavanla cavan, ixtiyarla ixtiyar, müdrik qoca kimi danışan bu kövrək, duyğulu insanı kənardan seyr etmək bir özgə aləmdi.

Eldar müəllim maraqlı müsahibdi. Onunla hər hansı mövzuda söhbət etməkdən doymazsan. Xalqın içindən, el-obanın bağrından qopub gəldiyi üçün sözündə-söhbətində bulaq çağlarlığı var. Bir çoxlarından fərqli olaraq, məsul vəzifələr, böyük kabinetlər Eldar müəllimi zərrə qədər də dəyişmədi. Onun qapıları həmişə hamının üzünə açıq oldu. Dərdli insanları səbirlə dinlədi, ağrıyan yaralara məlhəm qoydu, heç kəsi ümidsiz yola salmadı. Çünki özü də ümidin ətəyindən yapışıb çətinliklə, halallıqla ucalmışdı.

“Valideyinlərim bizə zəhmətə qatlaşmağı öyrədiblər. Bu cür tərbiyənin nəticəsi bəzən gözlənilməz olur.

Xanımımla nişanlananda 19 yaşım vardı. Bir ildən sonra evləndik. Onda mən hələ tələbə idim. Politexnik İnstitutunda oxuyurdum. Ailəm imkanlı olsa da, nişanlanan kimi mənə göndərdikləri aylıq maddi köməkdən könüllü imtina etdim və işə düzəldim. Gündüzlər oxuyur, dərsdən sonra isə düz üç yerdə işləyirdim. Səbəbi sadə idi: bir halda ki evlənməyə qərar vermişəm, öz ailəmi özümtəmin eləməyi bacarmalıyam. Mənim işləməyimdən valideyinlərim il yarımdan sonra xəbər tutdular. Əvvəl razılıq vermədilər, amma gətirdiyim əsaslı səbəbləri dinləyəndən sonra məni başa düşdülər və razılaşmaqdan başqa əlacları qalmadı.

Mən özümə sübut etməyə çalışdım ki, özümü, ailəmi dolandırmağa gücüm çatar, bunu bacararam və bacarmalıyam. Əsas odur ki, özünə inamın olsun. Övladlarıma da bunu aşılayıram. Mən qazancımı hesablayır və ona uyğun yaşayırdım, necə deyərlər, ayağımı yorğanıma görə uzadırdım.

Xanımım da məni anlayır, mənimlə razılaşırdı. O da işləyirdi və biz bu cür müstəqil həyat yoluna çıxdıq, öz həyatımızı qurduq”.

Eldar müəllimin keçdiyi yol, əslində, həyata yenicə atılan, “nə etməli” sualı qarşısında qalan hər bir gənc üçün məktəbdir.

İnsan ömrü boyu axtarışdadır. Büdrəyir, yıxılır, qalxır, arzuları dalınca,alpinistlər kimi, üzü zirvələrə doğru yol gedir. Eldar müəllim də bu 60 yaşın zirvəsinə çatanacan çətin, məsuliyyətli, amma namuslu, şərəfli bir yol keçib. Bu 60 yaşın ənginliyindən boylanıb uşaqlıq və gənclik illərini, valideyinlərini, dostlarını, doğmalarını minnətdarlıq duyğusuyla yad etməsi də onun böyüklüyündən irəli gəlir.

Atası Hümbət kişi 85 yaşın kürəyini yerə vuran, Kəlbəcərə dönmək həsrəti ilə günləri, ayları sayan, yaşının bu ixtiyar çağında da silah götürüb düşmən üstünə getmək təpərində olan qeyrətli bir el ağsaqqalıdır. Eldar müəllimlə Hümbət əmi ata-oğul olmaqdan ziyadə həm də dostdurlar. Eldar müəllim etiraf edir ki, həyatda ilk  müəllimi, dostu atası olub. Mən dəfələrlə Hümmət əmi ilə söhbətimdə onun Eldar müəllimlə bağlı dediklərində müəllim-şagird, ata-oğul münasibətindən çox bəşəri bir doğmalıq hissetmişəm. Əslində də elədi. 

Eldar müəllim indi bir vaxtlar Avropanın “qaynar qazanı” sayılan Balkanlarda Azərbaycanın elçisidir. Xalqlarımız arasında sülhün, barışıın, dostluğun, qardaşlığın,iqtisadi əlaqələrin olması üçün gecəsini gündüzünə qatanlardandır.

Bu gün Serbiya, Bosniya və Herseqovina, Sloveniya və başqa Balkan ölkələri ilə isti münasibətlərin yaranmasında, heç şübhəsiz, tanınmış diplomat, ölkəmizin bu bölgədəki səlahiyyətli səfiri professor Eldar Həsənovun da böyük xidmətləri var.

Eldar müəllimin təbiətindəki səmimiyyət, dialoqa, özgəfikirliyə yüksək hörmət hissi həmişə ona başcalığı gətirib. Həmişə hər yerdə öyrənməyi özünə şərəf bilən Eldar müəllim bu gün də yorulmadan çalışır, oxuyur, öyrənir, zamanın nəbzini tutmağa çalışır: “Əgər kimsə hər şeyi bildiyini iddia edirsə, özünə də elə gəlirsə ki, hər şeyi bilir, çox böyük səhv edir. Elmdə də, həyatda da elə bir sahə yoxdur ki, insan arxayınlıqla durub deyə bilsin ki, mən bunun hamısını bilirəm. Bu, səhv yanaşmadır. Diplomatiyada olduğu kimi: “heç vaxt” və “yox” sözlərini heç zaman işlətmə”.

Bu sözlər böyük həyat yolu keçmiş hüquqşünas kimi də, diplomat kimi də öz dəst-xətti olan Eldar Həsənovun gəncliyə mesajıdır.

Ömrün hər onilliyi insanın sanki öz-özünə hesabatıdır.Son illər Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi beynəlxalq aləmdə uğur qazanmasında, heç şübhəsiz, diplomatlarımızın da böyük rolu olmuşdur. Bu mənada təcrübəli diplomat, dövlət xadimi Eldar Həsənovun xidmətləri danılmazdır.

Kəlbəcər boynubükülü dağları ilə, ağlayan bulaqları ilə, saralan, solan çiçəkləriylə yolumuzu gözləyir. Mən çox istərdim ki, xalqımızın qiymətli oğlu, görkəmli hüquqşünas, diplomat, dövlət xadimi, professor Eldar Həsənovun növbəti yubileyləri Kəlbəcərimizdə keçirilsin.

Bunu Eldar müəllimi çox sevən, onu həmişə ucalarda görmək istəyən hər bir vətən övladı arzu edir.

Eldar müəllim harada olur-olsun, ən böyük missiyasının xalqını, millətini ucaltmaq olduğunu dəfələrlə bildirib.

Doğrudan da öz işi, əməli ilə xalqını, millətini ucaldan, özü də ucalan insanlar xoşbəxtdir.

Böyük oğulların ömrü mübarizələrdə, döyüşlərdə keçir. Eldar müəllimin də həyatı,ömrü, günü Azərbaycanımız uğrunda mübarizədi. Şair nə gözəl deyib: