Versiyalar müxtəlifdir. Onların bəzilərini Oxu.Az-a tanınmış rusiyalı şərqşünas Nadejda Qlebova şərh edib:

 

 

- “Cədvəllərdə uyğunsuzluq”a dair açıqlama fasilə vermək və bəzi vacib cari məsələlərlə bağlı qərar qəbul etmək üçün yaxşı diplomatik bəhanə sayıla bilər. İkitərəfli münasibətlərin ümumi əlverişli mənzərəni (ticarət dövriyyəsinin artması, hərbi, elmi və texniki sahələrdə əməkdaşlıq) nəzərə alsaq da, qeyd etmək lazımdır ki, Birləşmiş Ştatların hazırkı xarici siyasəti Türkiyə Respublikasının dünyada öz mövqelərini möhkəmləndirməsi ilə uzlaşmır.

 

Belə bir türk atalar sözü var: “Bir əli ilə verən, iki əli ilə alar”. Bu məsəli ABŞ-nin xarici siyasətinə tam tətbiq etmək olar. Ancaq bu, Türkiyə ilə münasibətdə uğurlu alınmadı. Türkiyə Cümhuriyyəti Amerika Birləşmiş Ştatları ilə əlaqələrin inkişaf etdirilməsində necə müstəqil siyasət həyata keçiribsə, bu siyasəti bu gün də davam etdirir. Buna misal olaraq Rəcəb Tayyib Ərdoğanın İraqa rəsmi səfərini göstərmək olar. Bu səfər İraq və ABŞ arasında münasibətlərin mürəkkəbləşməsi fonunda Ankara ilə Bağdad arasında əlaqələrin möhkəmlənməsinə səbəb oldu. Avropa ölkələrinin liderlərinin Rusiya prezidentinə nümayişkaranə hörmətsizlikləri və hətta ABŞ prezidentinin təhqirləri fonunda Rusiya və Türkiyə liderləri arasında davam edən təmasları da xatırlamaq olar.

 

 

- Təbii ki, bu açıqlama xüsusi maraq doğurur, çünki hadisələrin təfsirini yüksəkrütbəli türk diplomatının dilindən eşidirik. Lakin Tan müəllimin hansı “vəziyyət”dən bəhs etdiyi o qədər də aydın olmadığından, bu haqda fikir söyləmək mənim üçün çətindir. Hazırkı an, tərəflərin iştirakı ilə müxtəlif formada xarakterizə olunur. Onlardan biri tamamilə ədalətli görünür: Birləşmiş Ştatlar əvvəllər olduğu kimi, Yaxın Şərq liderlərinin, o cümlədən Rəcəb Tayyib Ərdoğanın damarını tutmağa ehtiyac görmədi və bu siyasətə sadiq qalmağa davam edir. Ərdoğanın təxirə salınmış səfərinə gəlincə, bu, Rusiya üçün böyük qələbədirmi? Rusiyanın əsl qələbəsi həm Yaxın Şərq, həm də Aralıq dənizi hövzəsindəki ölkələrlə müttəfiqlik münasibətlərinin daha da möhkəmlənməsi olacaq, baxmayaraq ki, ABŞ və müttəfiqləri buna qarşıdırlar. Lakin onlar da Rusiyanın xarici siyasət arenasında müəyyən uğurlarını etiraf etməyə məcburdurlar.

 

 

- ... ABŞ-Azərbaycan münasibətlərindəki gərginlik ilk növbədə Azərbaycanın öz suverenliyini möhkəmləndirmək üçün qərarlar qəbul etməkdə və siyasət yürütməkdə müstəqilliyi ilə, eyni zamanda Rusiya da daxil olmaqla, uzunmüddətli müttəfiqlərlə dostluq əlaqələri saxlaması ilə bağlıdır. ABŞ hələ də təzyiq göstərmək üçün kifayət qədər böyük imkanlara malik olsa da, Azərbaycan və Türkiyəni öz təsirinə tabe edə bilməyib. Əslində, hər iki dövlət dünyaya müxtəlif dövlətlərin maraqlarına hörmətlə yanaşmaqla öz maraqlarına riayət etmək və öz siyasətlərini həyata keçirmək nümunəsini göstərmiş olur. Bu, “Yüksək siyasət” adlandırıla biləcək bir nümunədir.