Tanınmış hüquqşünas Qurban Məmmədovun Moderator.az-a verdiyi müsahibəni təqdim edirik:

-Maliyyə amnistiyası ilə bağlı bir müddət öncəki məqaləniz ziddiyyətli fikirlər yaratdı cəmiyyətdə. Hansı şərtlərlə Siz belə bir amnistiyanın verilməsini məqbul hesab edirsiniz?

-02 aprel 2013-cü  ildə “Azadlıq” və “Yeni Musavat” qəzetlərində  dərc etdirdiyim  “XİLAS DÜSTURU” adlı yazımda mən bu amnistiya təklifini etmişdim. Ancaq bunun şərtlərini də ətraflı izah etmişdim. Bu amnistiya nəticəsində  bəzi adamlar dövlətdən ”“ bizdən oğurladıqları milyardları qanuniləşdirəcəklər. Bunun millətə nə faydası var? Oğru, rüşvətxor, korrupsioner cəzalandırılmalı halda, bu amnistiya  ilə mükafatlandırılacaq. Bu addımı  yalnız milli barışıq əldə etmək, tarixi bir mərhələni arxivə verib, yeni - keyfiyyətcə yeni bir mərhələnin başlanğıcı məqsədi ilə atmaq olar. Bəs millətin qazancı nə olacaq ?

Bu günədək, son 20 ildə qanunsuz həbs edilən bütün insanlara bəraət verilməsi və onlara vurulmuş maddi ziyanın ödənilməsi, vətəndaşların hər növ dövlət borclarının  ödənilməsi, tələbələrin təhsil borclarının dövlət və ya oliqarxlar tərəfindən ödənilməsi, əhalinin 10-15 il ərzində kommunal  xərclərdən azad edilməsi, bütün gənclərin  pulsuz mənzillərlə təmin edilməsi, aliment öhdəlikərinin dövlət tərəfindən ödənilməsi (reqress iddia ilə borcludan almaq şərti ilə), həddi-buluğa çatmamış bütün uşaqların dövlət bankında adlarına ən azı 10 min manat pul yatırılması, bütün sənədsiz evlərin sənədləşdirilməsi, bütün əlillərə maşın verilməsi, evdar qadınların müxtəlif növ məişət avadanlıqları ilə təmin edilməsi, bir sözlə, qanunlaşdırılacaq oğurlanmış milli sərvətin bir hissəsinin bu yollarla əhaliyə qaytarılması şərti ilə bu amnistiyanı qəbul etmək olar.

Yoxsa bu amnistiya nəticəsində bir oliqarxın ”“ oğrunun rüşvətxor və korrupsionerin 3000 mənzili, 10 zavod”“fabriki, on min hektarlarla torpağı, yüzlərlə bağ evi, xarici dövlətlərdə milyardlarla hesablanan daşınmaz əmlakı, xarici banklarda milyonlarla pulu və s. sərvəti qanuniləşəcək və millət də əvvəlki kimi dilənçi halda qalacaqsa, iqtisadi durumu yaxşılaşmayacaqsa, ölkədəki rüşvət, monopoliya və korrupsiya şəraiti davam edəcəksə, məhkəmələrdəki rüşvətxorluq, dövlət idarələrindəki indiki süründürməçilik və pul qoparma şəraiti tüğyan edəcəksə, bu amnistiyanın milli maraqlar və dövlətçilik baxımından xeyri nədir?

Oğru, rüşvətxor, korrupsioner, monopolist mütləq cəzalandırılmalı və sərvətləri dövlət nəfinə müsadirə edilməlidir. Bunu istəmirlərsə, amnistiya ilə özlərini və gələcək nəsillərini xilas etmək istəyirlərsə, buna yalnız ölkədə milli barış və qarşılıqlı güzəşt  şəraiti  yaratmaq niyyəti ilə etmək olar. Başqa heç bir halda bunu qəbul etmək mümkün deyil.

-Gülər Əhmədova haqqındakı son məhkəmə qərarını necə qarşıladınız?

-Gülər Əhmədovanın dələduz kimi məsuliyyətə cəlb olunması tamamilə qanunsuz idi. E.Abdullayevin təqdim etdiyi təkzibedilməz sübutlardan görünür ki, söhbət dələduzluqdan getmir. Ancaq rejim özünün dövlət hakimiyyəti əleyhinə olan cinayətini ”“ hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və ya onu zorla saxlama (CM-nin 278-ci maddəsi) və seçki sənədlərini saxtalaşdırma, bilə-bilə səsləri düzgün hesablamama, yaxud səsvermənin gizliliyini pozma (CM-nin 161-ci maddəsi) cinayətlərini ört-basdır etmək üçün  bu komediyanı uydurdu.

Uydurmağına uydurdu, ancaq uydurduğuna da elə hüquqi qiymət verdi ki, cəmiyyət uydu. G.Əhmədovanın dələduzluğu sübut edilmişdisə, ona 3 il azadlıqdan məhrum etmə kimi gülünc cəza verilməsi də, sonradan hansısa səbəblərdən bu cəzanın şərti hesab edilərək onun azadlığa buraxılması da, paralel olaraq NİDA-çı gənclər haqqında qanunsuz (sərt yox!!!)  hökmün çıxarılması da açıq həyasızlıqdır və “lotu davranışı”dır. Millətə meydan oxumaq, onu alçaltmaq, ələ salmaq, dövlətə və dövlətçiliyə, qanuna və qanunçuluğa tüpürməkdir.

Əks təqdirdə, hakimlərin indiki həyasızlığını heç cür izah etmək olmur. Doğurdanmı onlar bu adamların nakişi, qorxaq və biqeyrət olduqlarına belə inanırlar?! Başqasının gənc  övladı haqqında belə həyasızcasına açıq qanunsuz hökm çıxaran  hakim nəyə arxayındır görən? Şəxsən mən onlara görə narahatçılıq keçirirəm. Çünki belə davam etsə, kiminsə əsəblərinin anidən partlayış  verməyəcəyinə təminat yoxdur. Bütün hədlər aşıldı.

Nigar Yaqublu və Leyla Yunus işində qeyrət-namus-əxlaq səddi, NİDA-çılarda, Tale Bağırzadə və hicab məhbuslarında bütün insani və dini dəyərlər, G.Əhmədova da isə qanunçuluq anlayışları  tamamilə tapdalandı.

Azərbaycan hüquq müstəvisindən çıxıb. Olduğu müstəvinin qaydaları isə heç kimə məlum deyil. Bu çox qorxuludur. İlk öncə bu şəraiti yaradan  və idarə edənlərin özü üçün.

-Çingiz Qənizadə Leyla Yunusa qarşı qanunsuz və ədəbsiz hərəkət edən polis əməkdaşının mükafatlandırılması üçün DİN rəhbərinə müraciət edib. Eşitdinizmi? Nə baş verir bu məmləkətdə?

-Çingiz Qənizadənin fəaliyyəti hüquq müdafiəçiliyinə PARODİYADIR. Çox təəssüf! Ç.Qənizadə milli-azadlıq hərəkatımızda iştirak edib. Zəhməti var. Ancaq adamlar öz keçmişinin üstündən belə asanlıqla qara xətt çəkəndə, mən başa düşə bilmirəm bu yola düşməyə onları məcbur edən nədir? Niyə axı Çingiz Qənizadə kimi adamlar yaxınlarını, qohum-əqrəbasını, dostlarını, həmyerlilərini düşünmürlər? Açığı deyim, şəxsən Çingiz Qənizadənin hərəkətlərinə görə onun övladlarının keçirdikləri hissləri düşünəndə mənim ürəyim sıxılır. Axı biz meşədə yaşamırıq. Tək deyilik. Bizim ətrafımız var. Biz bir addım atanda təkcə özümüzü düşünməməliyik axı. O öz yolunu - zalımın yanında olmaq təyinatını könüllü seçib, indiki hərəkətlərində də qeyri-adi heç nə yoxdur. Mənim ona həqiqətən həm heyfim, həm də yazığım gəlir. Leyla Yunus “premyer-liqa”da oynayır. Çingiz isə “top gətirən” rolunda. Belələri indi yüz minlərlədir. Çingiz də onlardan biri - sıra nəfəri. Leyla xanımı isə xalqımız qorumalı və qiymətləndirməlidir.

-Sizin Penitensiar Sistem haqqında yazdığınız məqaləni bəziləri: “Q.Məmmədov mövqeyini dəyişir, deyəsən” - kimi qiymətləndirdi.

-Hərənin öz ölçmə arşını var. Hər kəs öz əxlaqı, mənəviyyatı, dünyagörüşü və səviyyəsinə uyğun da dəyərləndirmə edir. Mən düz bildiyimi deyəndə və edəndə kimin necə münasibət bəsləyəcəyini nəzərə almıram. Hesabat verməli olduğum məqam Allah və vicdanımdır. Mən penitensiar xidmətdə olan real vəziyyət barədə yazmışam. Və təkcə o barədə yox. Hər kəs görmək istədiyini görür, eşitmək istədiyini eşidir. Bu, insanın xislətindədir. Maraqlı olan başqa bir şeydir. Bir məsəl var: “Özü tülküyə müqavimət göstərməyən, başqalarını şirə müqavimət göstərməməkdə ittiham edəndə gülünc görsənir. Həm də vay o gündən ki, o başqaları həqiqətən də şirə qarşı döyüşələr”.

-Qüdrət Həsənquluyevin rus qoşunlarını Azərbaycana dəvət etmək və Gömrük İttifaqına, Avrasiya Birliyinə getmək kimi təklifləri cəmiyyətdə ziddiyyətli fikirlər yaratdı. Siz bu barədə nə düşünürsünüz?

-Q.Həsənquliyevin tutduğu siyasi mövqe kimlərinsə xoşuna gəlməyə bilər. Heç mənim də ürəyimcə deyil. Könül istərdi ki o da Milli Şurada olsun və bizimlə bir cəbhədə fəaliyyət göstərsin. Bu da onun seçimidir. Hörmətlə yanaşmaq borcumuzdur, bəyənməsək də. Ancaq mən inanmıram ki, Qüdrət bəy qeyd-şərtsiz rus qoşunlarının bura dəvət edilməsini təklif etsin. Qətiyyən. Bu, bütün şüurlu həyatının ən şərəfli səhifələrinin üstundən xətt çəkmək olardı. O da bizim kimi öz gəncliyini milli azadlıq hərakatında rus imperiyasına qarşı mübarizədə keçirmiş bir şəxsdir. Görünür onun fikirləri tam ifadə edilmir. Ancaq mən özüm hələ 1 ay bundan qabaq “Gömrük ittifaqı - nədən olmasın?” adlı bir yazı yazmışam.

Erməni problemi (Qarabağ yox) birdəfəlik həll edilə bilərsə, yəni Ermənistandan çıxarılmış yüz minlərlə türkün əvəzinə Qarabağda yaşayan ermənilər də son nəfərinə kimi Ermənistana köçürülərsə, Naxçıvana eni 300-800 metr olan neytral zona yaradılarsa, Avropa Birliyinin şərtlərinə uyğun şərtlərlə Rusiya ilə birlikdə Avrasiya Birliyində iştirak nədən olmasın? Belə çıxır ki, NATO qoşunları Azərbaycana gəlsə, biz müstəqilliyimizi itirmirik, rus qoşunu gəlsə itiririk? Bu nə məntiqdir? Əgər biz dilemma qarşısındayıqsa, ikisindən birini seçməyə məhkumuqsa, üçüncü variantımız yoxdursa, onda biz milli maraqlarımıza daha uyğun variantı seçməliyik. İndiki vaxtda bizim 1 nömrəli milli marağımız erməni problemini (Qarabağ yox) daimi və birdəfəlik həll etməkdir. Təbii ki, SSRİ-nin olduğu kimi bərpası Azərbaycanı yenidən tam olaraq itirməkdir. Ancaq dünya şərtləri dəyişib. Rusiya rəhbərliyi də bunu əla bilir. İndiki şəraitdə məncə Azərbaycan prezidenti Putinlə bu şərtlərlə danışıq apara bilər və əminəm ki, Rusiya öz əsas niyyətinə çatmaq üçün 100-150 min Qarabağ ermənisini bir gecədə Ermənistana köçürər. Köçürmə xərclərini Azərbaycan öz üzərinə götürə bilər.

Bu təklifi şərtləndirən reallıqlar var.

1. Rusiya Ukraynada qalib gəlsə, Qərbi üstələsə, Qafqazda da istədiyini edəcək və Azərbaycanda olan “5-ci kalon” öz işini görəcək.

2. Rusiya Ukraynada uduzsa da, biz Qarabağı itirəcəyik. Çünki son anda Rusiya öz niyyətinə çatmasa da, Qarabağın öz müttəfiqinə - Ermənistana verilməsi üçün əlindən gələni edəcək və Avropa da buna susmaqla dəstək verəcək. Avropa üçün Azərbaycanın maraqları önəmli deyil. Onlar da erməninin maraqlarını güdürlər. Xristian təəssübkeşliyi daimidir.

Azərbaycan prezidenti bu istiqamətdə səylər göstərməlidir. Bizim üçün önəmli olan torpaq bütövlüyümüz və ərazimizdə bir nəfər də olsa erməninin qalmamasıdır. Bunun müqabilində isə bütün köçürmə xərclərini və Ermənistanı iqtisadi bataqlıqdan çıxartmaq üçün müəyyən xərcləri Azərbaycan tərəfi öz üzərinə götürə bilər. Bu prosesdə isə “öncə problemin həlli, sonra isə Gömrük İttifaqı” əsas prinsip olmalıdır.

Putin buna gedəcəkmi? Gedərsə, Rusiyanı xilas edər, getməzsə, öz siyasi niyyətlərinə “əlvida” deyər, biz yenə öz Avropa yolumuzu davam edərik - Qarabağı müvəqqəti itirsək də.

Q.Həsənquluyevin bu təklifinin oxşarını 1945-ci ildə Mərhum Öndər, Ümummilli lider M.Ə.Rəsulzadə etmişdi. O vaxt Cənubi Azərbaycanın SSRİ tərkibində Şimali Azərbaycanla birləşməsi ideyasına o belə yanaşmışdı: “Önəmli olan Azərbaycanın birliyidir. Rusiya imperiyası onsuz da daimi deyil”. Ulu Öndərin bu dahiyanə fikri o vaxt reallaşsaydı, indi necə olardı? Məncə, elə bu məntiqlə də Q.Həsənquliyevin təklifinə yanaşmaq lazımdır.

-Sizi maraqlandıran bir sual varmı, cavab verə bilərsiniz...

-Var. 09 oktyabr prezident seçkisi öncəsi “Yeni Müsavat” hansısa mənbəyə istinadən belə bir məlumat yaymışdı ki, “İlham Əliyev Avropa və Rusiya ilə razılaşdıraraq 06 noyabr 2013-cü ildə müharibəyə başlayacaq və torpaqlarımızın xeyli hissəsini geri alacaq”.

Təbii ki bu məlumatı oxuyan hər bir adam İ.Əliyevə səs verməli idi. Bilmək istəyirəm: nə oldu, torpaqlar geri qayıtdımı? Artıq 2014-cü ilin may ayıdır. Yox əgər torpaqlar yenə də erməni əlindədirsə, onda o məlumatı nə məqsədlə yaymışdılar...?