“Milli Şuradakı qopmaları önləmək üçün hər hansı addım atmaq lazım deyil”

 “Bu qopmaların hakimiyyətlə də əlaqəsi var”

 Moderator.az Milli Şura üzvü, “Turan” İnformasiya Agentliyinin rəhbəri Mehman Əliyev “Hürriyyət” qəzetinə verdiyi müsahibəni əqdim edir: 

- Mehman bəy, Milli Şuranın mövcud durumu ilə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik. Sizcə hazırkı Milli Şuranın siyasi proseslərə təsir imkanı varmı?

- Bilirsiniz, məsələ ondadır ki, bu gün Azərbaycanda heç siyasi proses də yoxdur. Azərbaycan siyasi məkanında bir durğunluq yaşanır və ciddi siyasi proseslər baş vermir. Lakin yəqin ki, qarşıdakı illərdəki seçkilərlə bağlı bu proseslər tədricən aktivləşəcək. Milli Şuranın da daha aktiv bir quruma çevrilməsi üçün müəyyən hazıqlı işləri aparılır.

- Milli Şuradan qopmalar davam edir. Sizcə bu qopmaları dayandırmaq, Milli Şuradakı qüvvələrin həmrəyliyini qoruyub saxlamaq üçün hansı addımnlar atılmalıdır?

- Şəxsən mən belə düşünürəm ki, bu qopmaları önləmək üçün heç bir addım atmaq lazım deyil. Kim çıxmaq istəyirsdə çıxa bilər və bu Milli Şura üçün problem deyil.

- Məlum qopmaların prezident seçkilərindən dərhal sonra reallaşması Milli Şuranın seçkidəki uğursuzluğu ilə bağlıdır, yoxsa ortada tamam başqa amillər var?

- Hesab edirəm ki, bu qopmaların arxasında başqa amillər dayanır. Seçkidən dərhal sonra Milli Şuradan ayrılan qruplar, şəxslər bu addıma əvvəlcədən hazır idilər. Mən bu qüvvələrin seçkilərdəki iştirakını da təsadüfi sayıram. Bu mənada təsadüfi sayıram ki, Mili Şurada təmsil olunmaq bu qüvvələrin öz istəyi ilə baş verməmişdi. Onlar seçkiyə də kimlərinsə istəyi, xahişi ilə getdilər. Onlar öz iradələri əsasında Milli Şuraya üzv olmayıblar. Mən bu cür qopmaların baş verəcəyini gözləyirdim.

- O zaman söyləmək olarmı ki, Milli Şuradan məlum qopmaların hansısa şəkildə hakimiyyətlə də əlaqəsi var?

- Əlbəttə ki...

- Müxalifətin parlament seçkiləri ərəfəsində bir araya gəlmək imkanını necə dəyərləndirirsiniz? Sizcə belə bir ittifaq mümkündürmü?

- Bəli, bunu tamamilə mümkün hesab edirəm.

- Ukraynadakı proseslərlə bağlı fikirləriniz nədən ibarətdir? Baş verənlər Yanukoviçin istefasına səbəb ola bilərmi?

- Ola bilər. Belə bir ehtimalın reallaşmasını mümkün hesab edirəm. Hesab edirəm ki, Yanukoviç durumu, prosesləri əvvəlcədən hesablamamışdı. O, xeyli vaxt itirdi və mövqeləri də əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədi. Baş verən proseslərin taleyi Avropa Birliyi və Rusiya ilə aparılan danışıqların nəticəsindən asılı olacaq. Ukraynda Rusiya amili olduqca vacibdir. Bu məsələdə Avropa Birliyi və Rusiyanın bir-birini nə dərəcədə başa düşəcəyi mühüm amildir.

- Ukraynada baş verən proseslərin hansısa şəkildə Azərbaycanı təsiri olacaqmı?

- Ukraynadakı proseslərin bütün post-sovet məkanına təsiri var. Vaxtiylə Bzerjinski demişdi ki, Ukraynasız sovet imperiyasının bərpası mümkün deyil. Ukrayna komponenti vacib bir komponentdir və onun uğrunda savaş da uzun müddətdir ki, gedir. Ukrayna Avropa yolunu seçib və bu istiqamətdə də müəyyən addımlar atmağa başlayıb. Bu, bir faktdır. Ukraynadakı proseslər təbii ki, zamanla digər post-sovet ölkələrinə də təsir edəcək. Proseslərin bu məcrada inkişafı Qərbin də əl-qolunu açacaq.

- Yanukoviç müxalif liderlərin birinə baş nazir, digərinə isə baş nazirin müavini vəzifəsini təklif etsə də, müxalif liderlər bundan imtina etdi. Sizcə analoji proseslər Azərbaycanda baş versəydi, o zaman Azərbaycan müxalifəti də eyni mövqe və qətiyyəti sərgiləyərdimi?

- Əlbəttə. Çünki  müxalifətin özü də yaxşı bilir ki, Yanikoviçin bu təklifləri onun zəifliyindən irəli gəlir. Yanukoviç o qədər zəifləyib ki, vəziyyətdən çıxmaq üçün başqa yol görmür. Bu təklifi də məcburiyyət qarşısında səsləndirir. Yanukoviç hakimiyyəti Ukrayna dövləti üçün xeyli problemlər yaradıb və ölkəni iqtisadi uçurum həddinə gətirib çıxardıb. Müxalifət isə bu məsuliyyəti hakimiyyətlə bölüşmək istəmir. Müxalifət bildirir ki, onlar bu məsuliyyətin altına yalnız o zaman girə bilərlər ki, xalq özü də bunu istəsin. Müxalifət başa düşür ki, Yanukoviç daha çox küncə sıxılıb və onun istefasına nail olmaq olar.

- Azərbaycanın bəzi müxalif liderləri hesab edir ki, Qərb Ukrayna müxalifətinə göstərdiyi dəstəyi onlara da göstərsəydi, o zaman Azərbaycanda vəziyyət indikindən çox daha fərqli olacaqdı. Bu qənaəti bölüşürsünüzmü?

- Xeyr, mən bu fikri bölüşmürəm. Məsələ ondadır ki, Azərbaycanla Ukraynanı müqayisə eləmək olmaz. Bu ölkələrdəki sistemlər tamam fərqlidir. Ukrayna parlamentində kifayət qədər müxalif liderlər təmsil olunub. Ukrayna müxalifəti leqal şəkildə biznes dairələri tərəfindən maliyyələşdirilir. Qərb deyil, Ukraynanın daxilindəki qüvvələr müxalifəti maliyyələşdirir. Heç kəs də bunu gizlətmir. Ukraynadakı siyasi qüvvələr arasında tarazlıq mövcuddur. Azərbaycanda isə bunlar yoxdur. Azərbaycanda hər şey total şəkildə hakimiyyətin əlindədir və hər şeyə hakimiyyət nəzarət edir. Maliyyə imkanları, siyasi imkanlar və s. hamısı hakimiyyətin əlindədir. Bu səbəbdən də Ukrayna və Azərbaycanı müqayisə eləmək olmaz. Bu şərtlər altında Azərbaycan müxalifətinə dəstək vermək, zənnimcə çox çətindir.

- Ötən ilin 29 dekabr tarixində Yevgeni adlı şəxs tərəfindən sizə ünvanlanan telefon zəngi ilə bağlı düşüncələriniz nədən ibarətdir? Sizcə bu, hakimiyyət tərəfindən təşkil edilib, yoxsa məsələdə başqa qüvvələrin əli var?

- Hər şey ola bilər. Lakin mən ilk dəqiqədən şübhələndim. Çünki şübhələnməyim üçün bir sıra amillər var idi. Söhbətin ilk dəqiqəsindən anladım ki, ortada tamam başqa məsələ var. Buna görə də mən bu söhbəti davam etdirmədim. Heç kimlə bu barədə məsləhətləşməmişəm və danışmamışam. Sadəcə olaraq, mənim kifayət qədər təcrübəm və ağlım var. Buna görə də danışığı dayandırmağa qərar verdim. Bu, birinci cəhd deyil. Bu cür provokasiyalar bundan öncə də bir neçə dəfə olub. Lakin mən bu cür provokasyon şeylərə getməmişəm.

- Niyə bu cür provokasiyalar üçün daha çox sizi seçirlər? Bir başqasını deyil, məhz sizi povokasiyaya cəlb etmək, məhz sizin üzərinizdə dayanmaq cəhdi nə ilə bağlıdır?

- Bu, öncə onunla bağlıdır ki, mənim vətəndaş mövqeyim kifayət qədər açıq, aydın və prinsipialdır. İkincisi, mən bir informasiya agentliyinin rəhbəriyəm və bu baxımdan da az-çox tanınıram. Üçüncüsü, Milli Şuranın üzvü və komissiyanın sədriyəm. Dördüncüsü, vaxtiylə “SOROS” fondunun Azərbaycan üzrə sədri olmuşam. Beynəlxalq qurumlarla iş birliyim var və  s. Yəni bütün bu amilləri nəzərə alaraq, mənim üzərimdə belə bir planın qurulması mümkündür. Bu, inandırıcı görsənə bilər.

- Sizcə məlum telefon danışığında bir növ vasitəçi qismində çıxış edən Xəqani Hüseynovun özünün sizə qarşı sözügedən povokasiyada məxsusi şəkildə iştirak etməsi mümkündürmü?

- Açığı, belə düşünmürəm. Bundan sonra mənim onunla söhbətim olmayıb. Biz o barədə heç nə danışmamışıq. Mənim əlimdə bu danışığın harda, necə, kim tərəfindən qeydə alınması ilə bağlı hər hansı sübut və ya dəlil yoxdur. Bunun kim tərəfindən təşkil edilməsi ilə bağlı da məndə heç bir fakt yoxdur. Buna görə də bu məsələ ilə bağlı dəqiq nə isə danışmaq mənim üçünçətindir.

- Media orqanlarından birinə açıqlamanızda qeyd etmisiniz ki, həbs edilmək təhlükəniz var. Bu təhlükəni nə dərəcədə real hesab edirsiniz?

- Bu barədə deyilənlərin hamısı yalandır. Mən deməmişəm ki, həbs ediləcəm və ya həbs olunmaq təhlükəm var. Məndən soruşublar ki, belə bir ehtimal varmı? Mənsə cavabında demişəm ki, həmişə bizə qarşı bu cür təpgilər olub, həmişə problem içində olmuşuq. Hər şey ola bilər. Ancaq mən bu barədə fikirləşmirəm. Həbs ediləcəyim və ya edilməyəcəyimlə bağlı da heç nə deməmişəm.

Seymur Əliyev