Soçi görüşü bir neçə istiqamətlər əsas götürülməklə olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edən, nəticəsi isə bütövlükdə müsbət qiymətləndirilən bir görüş kimi xarakterizə olunmalıdır. Nəzərə alsaq ki, görüşlər həm üçtərəfli, həm də ikitərəfli formatda keçirildi, deməli, bu görüş sadəcə forma baxımından deyil, məzmun baxımından da fərqlənirdi. Əvvəla, onu qeyd edək ki, bu görüşdə də Azərbaycanın imici, tərəflərə və dünyaya verdiyi mesaj bir daha ondan ibarət oldu ki, bir il ərzində dövlətimiz 10 noyabr 2020-ci il və 11 yanvar 2021-ci il tarixli üçtərəfli razılaşmaların bütünlüklə icra olunması işində üzərinə götürdüyü öhdəliklərə sadiq olaraq indiyə qədər maksimum məsuliyyət və sistemli yanaşma ortaya qoyub. Məzmun baxımından birmənalı şəkildə onu demək olar ki, hər hansı bir şərt qoyulmadan Azərbaycan Prezidentinin mövqeyi sənəddə öz əksini tapdı.

 

Görüşdən öncə də konkret nəticəsini gözlədiyimiz əsas məsələ sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası ilə bağlı idi ki, Rusiyanın məşvərətçiliyi ilə bu işlə bağlı çağırış edildi. Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin bildirdi ki, iki dövlət arasında sərhədin demarkasiyası və delimitasiyası mexanizmlərini yaratmaq barədə razılığa gəlindi. Dövlət başçımız da bir daha diqqətə çatdırdı ki, Azərbaycan dəfələrlə açıq şəkildə bildirib ki, delimitasiya prosesinə təxirə salınmadan başlamağa hazırdır. Nəqliyyat və kommunikasiyaların açılması ən mühüm məsələlərdən biridir ki, görüşdə avtomobil və dəmir yollarının açılmasını nəzərdə tutan layihələrə başlanması ilə bağlı qərarlar qəbul olundu. Bu məsələ ilə bağlı xüsusi diqqət çəkən məqam odur ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin mətbuat konfransında dəfələrlə dəhliz ifadəsini işlətdi. Bu fakt birmənalı şəkildə ona dəlalət edir ki, Zəngəzur dəhlizi layihəsi Rusiya tərəfindən də dəstəklənir. Keçən bir il ərzində Azərbaycanın məsələlərə yanaşmasını dəyərləndirdiyimiz zaman biz bir daha açıq şəkildə bildirdik ki, məsələlərin dinc yolla həll olunmasına sadiqik. Belə ki,  Ermənistandan fərqli olaraq Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev hər zaman sülh çağırışları edib, bu amili bütün beynəlxalq kürsülərdən həm Ermənistanın, həm də bütün dünyanın diqqətinə çatdırıb.  Bu prosesdə Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin səylərini, müsbət rolunu və töhfələrini də vurğulamaq lazımdır ki, məhz bu amil də vövlət başçımız tərəfindən yüksək qiymətləndirildi. 

 

Bəyanatın mətninə nəzər yetirdiyimiz zaman digər önəmli məqamlar ondan ibarətdir ki, burada Qarabağ ifadəsi yoxdur və yekun sənəddə Ermənistanın hər zaman iddia etdiyi əsir və ya girovlar məsələsinə toxunulmayıb. Bu amillər heç şübhəsiz ki, Azərbaycanın haqlı və qətiyyətli mövqeyinin daha bir təzahür formasıdır. Azərbaycan hər zaman mənfi tendensiyalardan uzaq olaraq humanist mövqe sərgiləyib. Ötən ildən bu günə qədər 100 nəfərdən çox erməni hərbi qulluqçu, 26 noyabr 2021-ci il tarixində isə bir nəfər Ermənistan tərəfə verilib. Bununla da Azərbaycan regionda sabitliyin möhkəmləndirilməsi, dinc həyatın qurulması işinə olduqca mühüm töhfə verir.

 

Bütün bu amillərlə yanaşı dövlət başçımızın Soçi səfəri həm də Rusiya-Azərbaycan arasında qarşılıqlı fəaliyyətin önəmli istiqamətlərinin müzakirə edilməsi baxımından da olduqca vacibdir. Azərbaycan-Rusiya əlaqələrinin strateji səviyyəsi yüksəkdir. Bu məsələdə də qarşılıqlı olaraq həm cənab Prezident İlham Əliyevin, həm də Vladimir Putinin müsbət rolu və töhfələri vurğulanmalıdır. Rusiya-Azərbaycan əlaqələri siyasi, iqtisadi, humanitar, təhsil və digər sahələrdə sürətlə inkişaf edərək, münasibətlərimiz strateji tərəfdaşlıq və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq xarakteri daşımaqla çox fəal dialoq formatına malikdir. Rusiya Azərbaycanın əsas iqtisadi-ticari tərəfdaşlarından biridir və Azərbaycan iqtisadiyyatına Rusiya tərəfindən 4,5 milyard birbaşa investisiya qoyulub, deməli, iqtisadi əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinə çox böyük maraq var. Pandemiya və bundan irəli gələn iqtisadi məhdudiyyətlərə baxmayaraq, cari ilin ilk doqquz ayı ərzində Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 11 faiz artıb. Rusiyanın 900 müəssisəsi Azərbaycanda fəaliyyət göstərir. Azərbaycanın Rusiyada ticarət evləri, Rusiyanın müəsisələrinin Azərbaycanda filialları açılır. İşğaldan azad olunmuş ərazilərimizdə "KamAZ" zavodunun filialının yaradılması ilə bağlı razılıq əldə olunmuşdur. Həftə ərzində isə Rusiya ekspert mərkəzinin, Rosekzimbankın, ümumilikdə Rusiyanın 30-dan çox şirkətinin iştirak etdiyi biznes konfransı keçirilib. 

 

İndiki mərhələdə Azərbaycanla Rusiya arasında iqtisadiyyat və humanitar sahələrin əksər istiqamətlərini özündə ehtiva edən 7 yol xəritəsi icra olunur. Təhsil sahəsində də iki ölkə arasında qurulan körpü uğurludur. Azərbaycanda rus dilinin tədrisinə önəm verildiyi qədər Rusiyada da azərbaycanlı tələbələrin təhsil almasına əlverişli şərait yaradılıb. Görüşdən yayılan görüntülərdə Vladimir Putinin Prezident İlham Əliyevi səmimi salamlaması səfərin ən diqqət çəkən məqamı hesab oluna bilər ki, bu amil də prezidentlər arasındakı şəxsi münasibətlərin yüksək səviyyədə olmasından xəbər verir.