Bir halda ki, mövzu dilxorçuluqdan qaynaqlanır, elə siftəni dekabrın 28-də səhər o başdan, kəndçi diliylə desəm, tula tayadan hoppanmamış üzləşdiyim bir məmur səriştəsizliyindən etməyim yerinə düşər. Ötən il Hesablama Palatasının sədri statusunda parlamentdəki çıxışı zamanı "Qlobal maliyyə böhranı Azərbaycan iqtisadiyyatına sadəcə sürtünüb keçdi" kimi unikal bənzətməsiylə yaddaşımda əbədi həkk olunmuş kənd təsərrüfatı naziri Heydər Əsədovun keçirdyi bayram yarmarkası qanımı əməlli-başlı qaraltmadımı? Rayona yas yerinə tələsirəm və Yasamal rayonu ərazisində, konkret olaraq "Respublikanski" Xəstəxanası adlanan ərazidə yarım saat tıxacda qaldım. Taksidən düşüb düz yarmarkanın keçiriləcəyi əraziyə gələndə gördüyüm mənzərədən ürəyim bulandı. Təəssüratlarımı sadəcə "it yiyəsini tanımırdı", yaxud "izaholunmaz xaos yaşanırdı" kimi ifadə etsəm ürəyimin atəşi sönməz. Hesabda yolu açmağa çalışan onlarla polisin acizliyini görüb kənd təsərrüfatı və iqtisadi inkişaf nazirlikləri rəsmilərini soruşdum ki, bayramlarını dişimin dibindən çıxan yağlı sözlərlə təbrik edəm, dedilər ki. saat 7.30 ikən sən onları axtarma, ən azı 2-3 saat gözləməyin lazım gələcək. Əlacsız qalıb polislərə qoşularaq yolu tıxacdan təmizləməyə başladım. Gerçəkdən millət adına utancverici bir mənzərə idi. Maşınların hamısını içəri buraxmırdılar. Bunun üçün polislərin könlün almaq lazım gəlirdi. Səbəbini mənə belə izah etdilər ki, ancaq ucuz mal satanları içəri buraxmaq, kəmfürsət alverçilərin yarmarkaya girişini yasaqlamaq tapşırığı alıblar. Amma anlamadığım bir şey vardı. Hacıqabuldan gələn bir maşındakı arvad üstümə az qala ağladı ki, ay bala, iki saatdı məni içəri buraxmırlar ki, sən süd-qatıq gətirmisən, get qatığını başqa yerdə sat, burda ancaq meyvə-tərəvəz, uzağı toyuq və yumurta satmağa icazə verilir. Polislərə iradımı bildirərək arvadı birtəhər içəri buraxdıra bildim. Zavallının sifətindəki minnətdarlıq ifadəsi dilxorçuluğumu xeyli azaltdı və düşündüm ki, bu txac həmin ağbirçəyi sevindirmək üçün göndərilməyimə vəsilə olmalıymış ki, savaba batam. 

Qərəz, bircə cümlə ilə qeyd edim ki, bu cür təşkil olunmuş yarmarka mənim təpəmə dəysin. Birinə ucuz mal təklif edilərkən başqa birisinin əsəblərini tarıma çəkmək kimə və nə yə lazımdır? Xeyirə-şərə, işə-gücə tələsən minlərlə insanın axı o yarmarkanı təşkil edənlərin qabırğasına döşədiyini də nəzərə almalıydılar. Ancaq görünür bunu anlamaq ölçüsü sabirabad qarpızı boyda olsa da içi boş, uzağı Gədəbəy kartofu boyda olan müvafiq struktur yetkililərinin qafasına gəlməyib. Elə ona görə də bir kiloqramı 1,5 manata çıxan kartofun qiyməti barədə suala "kartofun qiymətində azacıq artım var" deyən kənd təsərrüfatı nazirinə deməyə, yazmağa söz tapmıram...

Əslində mövzum başqa bir dilxorçuluqdandı. Məmur özbaşınalığına etiraz əlaməti olaraq özünü yandıran Qarabağ qazisinin ölüm xəbərini alandan sonra keçirdiyim hisləri ifadə etməkdə söz aciz. Nələr düşünmədim o anlar?

Düşündüm ki, Qarabağətrafı 7 rayon da daxil olmaqla hər bir şəhər və kəndimizin işğal tarixi bəlli olsa da bütövlükdə Qarabağın itirilməsi gününə həsr ediləcək daha bir təqvim günü tapıldı. Yəni 28 dekabr onun uğrunda döyüşmüş, illər sonra canına qəsd etmiş Zaur Həsənovun timsalında bütün millət üçün Qarabağın birdəfəlik itirildiyi gün oldu. Əgər bu hakimiyyət, bu məmur korpusu, nəhayət, bu toplum torpaqları işğalda, milli mənliyi məngənədə ikən qazisinə bu cür münasibət sərgiləyirsə kimsə sabah yenidən bu torpaq uğrunda döyüşə qalxarmı heç? Unutmayaq ki, ta qədimdən bütün müharibələri silah-sursatla deyil, döyüş ruhuyla qazanıblar. Zaurun bu cür dəhşətli taleyə məhkum edilməsiylə olan-qalan ruhumuzu da birdəfəlik sındırdılar. Bunun cavabını konkret verməli olan günahkarların nə zamansa cəzalanacağı da işə yaramayacaq. Necə ki, Zaurun özünü yandırmasından sonra ona vəd edilən pul-para, ev-eşik, torpaq-obyekt  heç nəyə yaramadı...

Düşündüm ki, iki il öncə Tunisdə də göy-göyərti satan bir nəfərə məmur özbaşınalığına etiraz əlaməti olaraq canına qəsd etmişdi, bu qəsd "ərəb baharı"na səbəb olmuşdu. Ancaq əmin idim ki, nəinki bir Qarabağ qazisi, yüzlərlə cana doymuş adam eyni gündə nazirliklərin qarşısında canlarına qəsd etsələr də bu cür hadisələr baş verən deyil, uzağı bu səhnəni seyr edən məmurlar həmin qətliama baiskar olan benzinə heyfslənəcəklər. Çünki adətən şüurlu şəkildə siyasi impotensiya mərəzinə mübtəla edilmiş toplumlar etiraz etmək, mübarizə aparmaq instinktindən məhrum olduqlarından qalxmırlar, sadəcə istək olsa belə qalxa bilmirlər....

Həm də düşündüm ki, niyə bu intiharlara əl atanlar şirin canlarına qəsd etmədən öncə etməli olduqları ən vacib şeyi unudurlar. Təbii ki, intihar İslam dininə görə günah hesab olunur və insan oğlu ona Rəbbimiz tərəfindən əmanət edilmiş canına xəyanət etməməlidir. Amma burası ayrıca söhbətin mövzusudur və Zaurun ölüm xəbərini eşidəndən sonra məni illər uzunu düşündürən bir tapmacanı yenə xatırladım ki, niyə ölümlərinə fərman verənlər onu bu hala salanlardan qisasını almadan işini yarımçıq qoyaraq bu zalım dünyadan imtina edir? Əlbəttə, nakam sevgidən, yaxud üzləşdiyi hansısa fəlakətdən sarsılaraq çıxış yolunu ancaq canına qəsd etməkdə görənlərin tələskənliyini bəlkə də anlamaq olar. Amma axı cəmiyyətə bir fayda verməklə daha çox rəhmət qazanaraq da bunu etmək olardı. Əvvəl onu bu hala gətirənin canına qıyaydı, sonra da özünün. Amma Zaur bunu etməyi unutdu, çox heyf, ölümüylə bu məmləkəti benzinsiz yandıranların, pambıqla baş kəsənlərin kürkünə birə salmadan yandı...