Erməni ictimai-siyasi fikrində Sərkisyanın addımı sərt tənqid edilsə də, yağdırılan iradları bir elə səmimi də saymaq olmur. Ən azından ona görə ki, xarici sərhədləri belə Rusiya əsgərləri tərəfindən qorunan Ermənistan Kremlin dünyada ən sadiq, ən sözəbaxan, ən müti müttəfiqidir; faktiki, Rusiyanın əyalətlərindən biridir. İrəvanın hansı sanballı seçim imkanları ola bilər ki. 

Elə bu günlərdə, hətta Rusiyaya qarşı inamsızlıq atmosferinin hökm sürdüyü vaxtda Ermənistanda keçirilən bir rəy sorğusu göstərib ki, əhalinin 55 faizi ölkənin mövcudluq qarantını yenə məhz Rusiya ilə bağlayır. Rəqəm öz-özlüyündə çox şey deyir. 

Ermənin rusdan asılılığı isə öncəliklə Qarabağa görədir təbii ki. İstər hakimiyyətdə Sərkisyan olsun, istərsə də qeyrisi - ən qatı müxalif mövqeli erməni siyasətçisi, bu reallıq görünür hələ uzun müddət dəyişməz qalacaq. Demək, rəsmi İrəvanın Avropa Birliyi ilə yaxınlaşmaq söz-söhbətləri yaxşı düşünülmüş siyasi oyun, daha dəqiqi, Rusiyadan hansısa güzəşt qoparmaq naminə Ermənistanın “məzənnəsini” artırmaq tamaşası da ola bilərdi.

Bəs hansı güzəştlərə ümid edir İrəvan? 

Əlbəttə ki, ermənilərin əsas dərdi Qarabağla, Azərbaycan ərazilərinin işğalını rəsmiləşdirməklə bağlıdır. Və artıq çağırışlar səslənir ki, Gömrük İttifaqına qoşulmağın qarşılığında Rusiya “zərərçəkmiş” tərəf olaraq erməninin könlünü almalı, bundan ötrü, məsələn, Dağlıq Qarabağı birtərəfli qaydada tanımalı, Azərbaycanın hərbi hücumdan çəkindirmək uçun Qarabağda hərbi baza yerləşdirməli, Xankəndi aeroportunun istismarına zəmanət verməlidir və s. 

Erməniləri, separatçıları bu xüsusda şirnikləndirən həm də vəziyyəti süni şəkildə Ermənistanın xeyrinə şişirtməklə məşğul olan bəzi rusiyalı politoloqlardır. Onlardan biri, Rusiyadakı Geosiyasi Ekspertizalar Mərkəzinin direktoru, Beynəlxalq Avrasiya Hərəkatı rəhbərinin müavini Valeri Korovinə görə, guya Ermənistanın Gömrük İttifaqına qoşulması ilə Qarabağ məsələsi birdəfəlik Ermənistanın xeyrinə həll edilib: “Hərgah, Azərbaycan üçün yeganə bir şey Qarabağa yenidən hansısa çıxış imkan yarada bilər - Avrasiya İttifaqına üzvlük. Başqa imkanlar yoxdur. Hesab eləmək olar ki, məsələ bağlanıb”.

Şübhəsiz ki, bu cür fikirləri ilk öncə Azərbaycana qarşı təhdid kimi dəyərləndirmək lazım gəlir. Ən maraqlısı da elə Kremlin məntiqidir: erməniyə də, bizə də deyir ki, Qarabağı istəyirsənsə, Gömrük İttifaqına, Avrasiya İttifaqına qoşulun.

Gerçəkdə isə Rusiya Dağlıq Qarabağı nə öz forpostu Ermənistana, nə də Azərbaycana vermək həvəsindədir. Kreml Qarabağ da içində, Ermənistanla Azərbaycanı, bütövlükdə bölgəni öz siyasi-hərbi orbitində saxlamaq niyyəti güdür, problemin kardinal “həllini” də məhz bu formatda təsəvvür edir, edəcək. 

Ayrı sözlə ifadə eləsək, Azərbaycan Avrasiya Birliyinə qoşulsa da, qoşulmasa da, Rusiya problemi ədalətli, beynəlxalq norma və prinsiplər əsasında həllinə səy göstərməyəcək. Moskva ixtilafı ədalətli həll eləmək istəsəydi, bunu SSRİ mövcud olanda edərdi. Etməyibsə, Avrasiya İttifaqı çərçivəsində də etməyəcək. Daha bir səbəbdən.

Kremldə ciddiyə alırlar ki, Ermənistan, Azərbaycan, hətta Türkiyə və Gürcüstan Qarabağ problemin girovudur. Bu mənada Kremlin məsələdə ermənilərin xeyrinə ucuz reveranslar, güzəştlər edib, problemi İrəvanın arzuladığı tərzdə yekunlaşdırmaq, beləliklə də bütövlükdə bölgənin öz əlindən çıxmasına rəvac verməz. Əksi illüziyadır.