Dəyərli oxucular, 8 il öncə - 2012-ci ildə  “Mətbuat günü və mətbuatımızın günü” başlığıyla təqdim etdiyim yazını müəyyən redaktə və əlavələrlə bir daha  Moderator.az-da nəzərinizə çatdırmaq qərarına gəldim. Nədən ki, o gündən bu günə mətbuatımızın günü heç də düzəlməyib... Düzdü, yeni, mümkün qədər obyektiv, qərəzsiz yazan saytlarımız da yaranıb, gənc, istedadlı yazar və jurnalist və reportyorlarımız da üzə çıxıb. Ancaq biri-birini təkrarlayan, heç bir orijinallığıyla, üslubuyla seçilməyən qəzetlər, saytlar  yağışdan sonra göbələk kimi çoxalıb...

Bu illər ərzində işi-gücü saytlardan, biri-birindən köçürüb yalnız məddahlıqla, şitini-şorunu çıxardan təriflə “yarışa” girən, heç əməkdaşlarının özlərinin də oxumadığı, yalnız nazirlik, idarə və müəssisələrə zorla abunə yazdırılan qəzetlərə milyonlar səpilib, bacardıqca gerçəyi yazmağa çalışan azsaylı uğurlu saytlar, nəşrlər isə qalıb yalnız Allah umuduna...

Üstəlik, yeni, “modern” “Facebook”, “Tvitter”, “Vatsap” “jurnalistikası” da, əndrəbadi blogerlik də peyda olub.  Doğrudur, sosial şəbəkələrdə  barmaqla sayılası istedadlı yazarlar da  fəaliyyət göstərir. Ancaq əksərən burada da,  bir sıra saytlar və qəzetlər kimi sözlər, ifadələr, cümlələr necə gəldi yazılır, Azərbaycan türkcəmizin, ana, dövlət dilimizin başına it oyunu açılır...

Bütün hallarda 1990-ların senzuralı zamanından üzü bəri öz simasını, əqidəsini qoruyub saxlayan, aldığı kiçik qonarara, maaşa, kirayənişin, qaçqın kimi sığındığı darısqal daxmaya qane olaraq həqiqət, ədalət yolundan dönməyən, məddahlar cərgəsinə qoşulmayan zəhmətkeş,  əkinçi yazarları Milli Mətbuat Günü – mətbuatımızın 145 illiyi münasibətilə təbrik edir, ictimai və şəxsi həyatlarında yeni-yeni uğurlar, sarsılmaz iman, inam, səbir, iradə, əqidə dönməzliyi arzulayırıq...  

Və təbrikdən sonra keçirik ilk növbədə tərifə yox, özünütənqidə... Çünki öz səhvlərini, günahlarını, xətalarını görüb tənqid edə bilməyən mətbuat, jurnalist, yazar cəmiyyətdəki, ölkədəki problemləri əsl mənada işıqlandıra, tənqid edə bilməz...

...”Əkinçi” ... 145 il öncə doğma türkcəmizdə nəşr ediləcək ilk Azərbaycan qəzetinə necə də dahiyanə düşünülmüş bir ad... Bəli, əsl yazar, jurnalist, yazıçı, şair, bir sözlə, qələm əhli əkinçi olmalıdır. Nəyin əkinçisi... Vətənin, xalqın, millətin, cəmiyyətin, bəşəriyyətin gələcəyinin əkinçisi... Haqq, ədalət, halallıq, düzlük, əxlaq, mənəviyyat, mədəniyyət toxumlarının əkinçisi...

Allah sənə rəhmət eləsin, Həsən bəy!..

Bu günlər Azərbaycan mətbu ictimaiyyəti hay-küylə Milli Mətbuat və Jurnalistika Gününü- “Əkinçi”nin 145 illiyini qeyd edir. Və təbii ki, Mətbuat Günündən danışan çoxdur...

Bəs mətbuatımızın günündən danışan varmı? Danışan var... Ancaq əksəriyyət tərif deyir. Özü də qeyri-obyektiv tərif... Təriflənməyə layiq olanlar deyil, ifşa olunmağa layiq olanlar təriflənir...

 Mətbuatın gerçək günündən danışan çox azdır. Çünki həqiqəti deyən azdır... Həqiqət əkinçiləri azdır. Əkinçi yazarlar, jurnalistlər azdır... İndi məmur, ağa, xan jurnalistlər zamanıdır. Əkinçi yazarı, jurnalisti saya salan varmı? Əkinçi həmişə olduğu kimi, istismar obyektidir...

“Əkinçi” bağlanandan  30 il sonra Sabirin bu sətirləri niyə yaranmışdı?

“Öz halını sal indi özün yadə, əkinçi!
Lağ-lağ danışıb başlama fəryadə, əkinçi!..”

Millətin də, mətbuatın da əsl halını əkinçilər, zəhmət əhli bilər. Çünki qalanlar yalnız öz halına yananlardır. Mətbuat günü keçirmək asandır. Mətbuatın gününə ağlayıb mətbuata gün ağlamaq gərəkdir, əfəndilər... 

Teleekranlardan nitqlər sərgiləyən yoldaşlar Həsən bəyin, Mirzə Cəlilin, Əli bəy Hüseynzadənin, Sabirin, Üzeyir bəy Hacıbəylinin o dövrün qəzet və jurnallarında Vətənin, xalqın, millətin taleyi barədə həqiqətləri yazdıqlarını buyururlar. Soruşan yoxdur ki, əfəndilər, əcəba, bəs siz özünüz həqiqəti deməyə, yazmağa çalışırsınızmı və  bugünkü gerçəkləri yazanları tanıyırsınızmı? Kimlərdir və haralardadır onlar, hansı şəraitdə yaşayıb-yaradırlar?..

Həsən bəy və sairləri çar Rusiyasının köləsi olduğumuz bir dövrdə həqiqəti yazır və təzyiq-təqiblərə məruz qalırdılar. Amma nə Həsən bəy, nə də qeyriləri polis dəyənəyi yemədi, maskalılar tərəfindən oğurlanaraq təhqir edilib döyülmədi, ağzından güllələnmədi. İmperiya zamanında...

Doğrudur, bu gün qəzetlərin, saytların sayı çoxalıb, yazı və çap texnologiyası dünya standartlarına yaxın inkişaf edib... Lakin  məsələyə  milli(!) standartlardan yanaşsaq, gəlin görək 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərindəki maddi və texnoloji imkanlar nisbətində bugünkü mətbuatın milliliyi, maarifpərvərliyi çoxdur, yoxsa o dövrün?..

Çağdaş məddahlar bu gün senzuranın olmamasını da böyük bir inkişaf kimi qələmə verirlər. Bəli, hüquqi baxımdan senzura doğrudan da yoxdur. Fəqət gəlin görək istənilən bir yazar, müxbir hər hansı nazir və ya adi bir müəssisə rəhbəri barədə dürüst faktlara əsaslanan bir materialı təhqir olunmasını, söyülməsini,  döyülməsini, məhkəmə vasitəsilə haqsız olaraq həbsə atılmasını, ən azı, yüksək məbləğdə cərimə olunmasını gözünün qabağına almadan, bir sözlə, qanını qaşığa qoymadan yaza bilərmi?..  Deməli, içimizdə bir XOF SENZURASI var... 

Təəssüf ki, çoxlarının qələmi həm də qəlblərindəki bir ƏQİDƏ SENZURASINA da bağlıdır. Yəni ki, yazarın gözü ilə gördüyü həqiqəti yazmaq imkanı olsa da, onu yazmır.  Nədən ki, əqidəsi çürükdür. Düşünür ki, tənqid edib “pis kişi” olunca, bir vəzifəlini yalandan tərifləyim, cibimə pul qoysun, olum «yaxşı”, həm də pullu “kişi”... Belələri ən yaxşı halda HƏQİQƏTLƏ ALVER edir; birinci mərhələdə bir məmur haqqında gerçəkləri, faktları çılpaqlığı ilə yazır. Və bu yazılar bəzən silsilə ilə davam edir. Ta o vaxta qədər ki, biabır olan və “arxası”na arxayın olmayan məmur həmin “həqiqətpərəst” yazarı çağırıb cibinə babat pul basır ki, səsini kəs...

Bu “hörmətli” yazar da qəzetin növbəti saylarında başlayır  təzə “dostunu” bala-bala tərifləməyə, yəni tüpürdüyünü iştahla yalamağa; “əziz oxucular, biz səhv etmişik, bu kişinin heç bir qələt işi yox imiş, o, Azərbaycanın ən qeyrətli, ən vətənpərvər oğlanlarından biri imiş...”

Bu cür misallar peşəkar oxucular  üçün təəccüblü bir şey deyil, müasir  mətbuatımızın sifətlərindən biridir...

Gəlin etiraf edək ki, mətbuatımız bütövlükdə HƏQİQƏTİN BAŞINA İP DOLAYIB SAĞDAN-SOLA, SOLDAN SAĞA SÜRÜYÜR... Qələm - maddiyyat və siyasətin girovuna çevrilib. Yaltaqlıq, məddahlıq, siyasətbazlıq... Azərbaycanın milli dəyərlərini ayaq altda tapdayan siyasətçı və ya müğənniləri, aktyorları, yarıçılpaq aktrisaları  parladıb “ulduz” edən  də mətbuat, radio, televiziya deyilmi?..

10-15 jurnalistə ad vermək, onlara hay-küylə bina tikdirib ev əldə etmək uğrunda bir-biri ilə savaşa, məddahlığa vadar etmək  - hələ milli(!) mətbuatın inkişafı demək deyil... Əsl tərəqqi - insanlara, o cümlədən qələm, söz sahiblərinə HƏQİQƏTİ, GERÇƏYİ SÖYLƏMƏSİNƏ və ölkədə inhisarçılıqdan uzaq iqtisadi inkişaf, reklam bazarı hesabına onların öz zəhmətləri hesabına DOLANMASINA, EV, MAŞIN ALMASINA, İSTİRAHƏTİNƏ və s. MÜNBİT ŞƏRAİT YARATMAQDADIR...

Azərbaycanda gözəl qələm sahiblərinin olmasını inkar etmirik, amma bayaq dediyimiz kimi, onların da əksəriyyəti  ya maddiyyatın, ya da siyasətin girovuna çevriliblər. Yalnız Allah, vətən, xalq naminə həqiqəti yazmağa çalışan müstəqil yazarlar isə bəzən aylarla qəzetlərdən, saytlardan qonorar ala bilməyən, ad-san, mükafat, ev dalınca düşməyən biriləridir... Mətbuatın gününü onlar daha yaxşı bilirlər... Elə bu bayram da əslində onların bayramıdır- sadə, əkinçi yazarların... Qalstuklu, sığallı, tumarlı telekanal, qəzet, sayt mədhiyyəçiləri isə “Əkinçi”dən – Həsən bəy Zərdabidən çox uzaqdır –  ən azı, 145 il...

Bütün həyati sahələr kimi mətbuatımızın da bataqlığa düşməsinin əsas səbəbi milli dəyərlərimizdən və dinimizdən –İslamdan uzaqlaşmağımızdır. Təəssüf ki, üzdə olan yazar və jurnalistlərimizin əksəriyyəti müsəlmanlıqdan uzaq,  zahiri cəhətdən Avropasayağı, materialist düşüncəli insanlardır... Odur ki,  bayaq dediyim kimi, öz şəxsi və ya qrup məqsədlərinə uyğun olaraq həqiqətin başına yüz oyun açır, çox vaxt haqqı batilə qatırlar...

Həzrət Əlinin(ə.s.) belə bir fikri var ki, haqqı batilə qatmayın, haqq batilə qatılan yerdə haqq-ədalətdən danışmaq olmaz...

Əzizlərim , unutmayaq ki, biz hamımız həm də Axirət əkinçiləriyik, bu dünyadakı əkdiklərimizi o biri dünyada mütləq biçəcəyik... Odur ki, “Allahdan qorxun və doğru söz söyləyin!”(Qurani-Kərim, Əhzab surəsi, 70-ci ayə)...

Sultan Laçın