Rusiyalı analitik: “Dağlıq Qarabağın yeganə nicat yolu Azərbaycanın tərkibinə qayıtmaqdır...”

Azərbaycan Ordusunun bütün hərbi hissə və bölmələrinin 2020-ci ilin döyüş hazırlığı planına əsasən yay mövsümü rejiminə keçilməsinə başlanıb. 

Bu haqda Musavata.com-a Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. Döyüş və xüsusi texnikanın yanacaq-sürtkü materialları hərbi hissələrdəki texniki xidmət məntəqələrində dəyişdirilir və onlara planlı şəkildə mövsümi qulluq göstərilir. Silah, döyüş və xüsusi texnikanın yay mövsümündə istismar rejiminə keçirilməndə məqsəd hərbi hissələrin döyüş qabiliyyətinin artırılması, eləcə də döyüşə hazırlığın yüksək səviyyədə saxlanılmasını təmin etməkdir.

Bu arada Azərbaycan Ordusu işğal altındakı bölgələrimizə yaxın ərazilərdə və Naxçıvanda hərbi manevrlərini davam etdirir. Son təlimlər Dağlıq Qarabağda növbəti qondarma seçkilər keçirən İrəvan və Xankəndinə bir daha aydın mesajdır ki, heç kimin ciddiyə almadığı seçki tamaşaları ilə özlərini yormasınlar, çünki müharibə hələ bitməyib.

Diqqətçəkicidir ki, Naxçıvan Qarnizonu Qoşunlarının keçirdiyi komanda-qərargah təlimi işğalçı Ermənistan ictimaiyyətini xüsusi təşvişə salıb (Axar.az). Ermənilərin razm.info, hayknews.com, hayeli.am və  7 or.am portallarında bununla bağlı yayımlanan məqalələrdə Naxçıvanda keçirilən həmin təlimlərin Ermənistan ictimaiyyətində narahatlıq yaratdığı bildirilib.

Vurğulanıb ki, mürəkkəb relyefli ərazidə tank və ağır artilleriya bölmələrinin, zenit qurğularının praktik atışları, şərti düşmən mövqelərinə aviazərbələrin endirilməsi təlimin əhəmiyyətini təsdiq edən mühüm faktlardır. Keçirilən təlimlərin intensivliyinin Əlahiddə Ümumqoşun Ordusuna yüksək döyüş təcrübəsi qazandırması düşmən ölkə toplumunda ümidsizliklə qarşılanıb.

Təlimlərə aid fotoların yer aldığı məqalələrdə 2020-ci il aprelin 4-də Naxçıvanda artilleriya bölmələri ilə keçirilən gecə şəraitində döyüş atışlı taktiki təlimlərdən də bəhs olunub. Vurğulanıb ki, keçirilən təlimlərdə yaylım atəşli reaktiv sistemlərdən istifadə olunması, gecə döyüşləri və taktiki yeniliklər xüsusilə diqqətçəkicidir. Bu, dünyanın qabaqcıl ordularına xas olan yeniliklərdir.

*****

Azərbaycan Ordusu şübhəsiz, regionda və dünyada dəyişən şərtlərə rəğmən, öz döyüş hazırlığını və hərbi potensialını gücləndirməyə davam edəcək. Daha müasir silahlar və döyüş sistemləri, o cümlədən yeni pilotsuz usan aparatlarla təmin olunacaq. Eyni zamanda, özünün hərbi-sənaye kompleksini qardaş Türkiyə, Pakistan, İsrailin və digər dost-tərəfdaş ölkələrin köməyi ilə daha da inkişaf etdirəcək. Bu da ərazisinin 20%-i işğal altında olan bir ölkəyə xas olan, tamamilə normal, məntiqli bir fəaliyyətdir. Torpaqlarımızı dinc yolla qaytarmaq istəməyən Ermənistana və onun havadarlarına böyük müharibəni uzaqda olmadığı barədə xəbərdarlıqdır. Odur ki, İrəvan Qarabağ danışıqlarında nə qədər tez konstruktiv mövqe tutsa, bir o qədər onun özünün, bütövlükdə erməni xalqının aqibəti yaxşı olar.   

Bu xüsusda tanınmış amerikalı politoloq, “Azadlıq” radiosunun sabiq siyasi icmalçısı Pol Qobl haqlı olaraq hesab edir ki, İrəvan Bakı ilə neçə vaxtdır təhlükəli oyun oynayır. Sitat: “Ermənistan olduqca təhlükəli oyun oynayır. Ola bilsin, İrəvanda güman edirlər ki, Bakı pandemiya dönəmində genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara qərar verməz. Nəticədə bu addımlar (Azərbaycanın hərbi manevrləri – red.) yəqin ki, onlara özünəməxsus “dərin kəşfiyyat” kimi görünür, nəinki yeni müharibənin əlaməti kimi”.

*****

Öz növbəsində rusiyalı tanınmış tarixçi-analitik Oleq Kuznetsov əmindir ki, Dağlıq Qarabağın inkişafa və rifaha qoşulmasının yeganə yolu onun Azərbaycanın tərkibinə qayıtmasıdır.

“Hazırda Qarabağda ərazinin xaricdən Rusiya idarəçiliyinə verilməsi məsələsi müzakirə olunur. Bu ssenari həm İrəvanı, həm də separatçıları tam qane edir, ancaq Moskvanı əsla qane eləmir. Ona görə ki, belə bir addım Rusiya üçün qlobal böhran şəraitində heç kimə lazım olmayan əlavə iqtisadi və siyasi-hərbi yük olacaq”.

Onun sözlərinə görə, Kreml bunu bəyan eləməkdən boyun qaçırmayıb, özü də dəfələrlə. “İkinci variant da var – Dağlıq Qarabağın könüllü şəkildə Azərbaycanın tərkibinə qayıtması. Hərçənd bu mövzu, başa düşdüyüm qədər, əgər yerli əhali tərəfindən nəzərdən keşirilmirsə də, kuluarlarda – mətbəxlərdə danışılır. Hərgah bu variant birinci variantla müqayisədə (Rusiya idarəçiliyi – red.) ən əlverişlisidir”, - deyə o qeyd edib.

Analitik hesab edir ki, bu gün Rusiya Dağlıq Qarabağın inkişafına Azərbaycan qədər impuls vermək imkanında deyil: “İnsaflı və səmimi olaq. Hazırda Rusiyada Tuva və Yəhudi Muxtar Mahalı kimi depressiv durumda olan kifayət qədər bölgələr var – hansı bölgələrin inkişafına ki, nə insani, nə də maddi resurslar mövcuddur. Bu yandan da Rusiya ərazisində tam ayrı olan Dağlıq Qarabağ. Təbii ki, Rusiya üçün bu – dalan variantıdır. Kremldə bunu gözəl başa düşürlər. Və Qarabağda hərbi baza yerlışdirmək barədə də heç kim düşünmür. Nədən ki, hamı tamamilə aydın şəkildə dərk edir ki, bunun ardınca onsuz da bütün regionu təmin eləmək lazım gələcək. Bunun üçün əlavə pul isə yoxdur. Odur ki, Qarabağda bunu nə qədər arzulasalar da, orada Rusiya mövcudluğu olmayacaq”.

Tarixçi-alimə görə, bütün bunlardan sonra Dağlıq Qarabağdakı separatçı rejim üçün bir dilemma qalır: “Ya natural və ya yarım-natural təsərrüfat şəraitində yalançı yem hesabına sağ qalmaq, ya da Azərbaycanın tərkibinə qayıtmaq , o ümidlə ki, rəsmi Bakı yerli separatçı rejimin xadimlərinə amnistiya verəcək. Regionun sosial-iqtisadi və maddi-texniki səviyyəsini yalnız bu cür qaldırmaq olar. Və həmişə yadda saxlamaq lazımdır ki, hadisələrin ifrat inkişafı variantında – nə vaxt ki, Azərbaycan güc yolu ilə öz torpaqlarını azad eləmək qərarı verəcək, kompromis üçün artıq yer qalmayacaq”.

*****

Məsələ də ondadır ki, zaman heç də ermənilərin, xüsusən də Dağlıq Qarabağda yaşayan erməni əsilli Azərbaycan vətəndaşlarının xeyrinə işləmir və daralmaqdadır. Bunu ilk növbədə onların ciddiyə alması gərəkir. Çünki artıq bilməmiş deyillər ki, Azərbaycan heç vaxt öz ərazisində ikinci qondarma erməni dövlətinin yaradılmasına razı olmayacaq, buna imkan verməyəcək. Demək, ermənilər üçün yeganə optimal yol - Dağlıq Qarabağ üzərində Azərbaycanın yurisdiksiyasını tanımağa əsaslanan real sülh anlaşmasıdır.       

“Beynəlxalq təşkilatların Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı qəbul etdiyi qətnamələrin icrası vacibdir. Azərbaycanın səyləri bunun üçündür və bu, regionda davamlı sülhü, təhlükəsizliyi və sabitliyi təmin etmək üçün lazımdır. Əldə etmək istədiyimiz şey regionumuzda əmin-amanlıq və firavanlıqdır. Çoxdan gözlənilən sülhü təmin etmək isə yalnız münaqişənin nəticələrinin aradan qaldırılmasından, erməni işğalçı qüvvələrinin Azərbaycanın bütün işğal olunmuş ərazilərindən çıxarılmasından və köçkün Azərbaycan əhalisinin öz evlərinə qayıtmasıdan sonra mümkündür. Bakının beynəlxalq münasibətlərin əsas oyunçularından və vacib iştirakçılarından gözləntisi təbii ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının tələblərinin yerinə yetirilməsidir”.

Bunu isə az öncə “The London Post”a verdiyi müsahibəsində Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov deyib. Bakının gözləntisi tam qanuni və haqlı. Elə müharibə haqqı kimi...  

Qeyd: Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə Dövlət Dəstəyi Fondunun ayırdığı maliyyə dəstəyi çərçivəsində hazırlanıb.