Müasir dünyamızda velosipedin bir nəqliyyat növü kimi önəmi ilbəil artmaqdadır.
Moderator.az olaraq ekoloji baxımdan zərərsiz, tibbi baxımdan faydalı, maddi baxımdan sərfəli olan velisoped nəqliyyatının ölkəmizlə bağlı mövcud durumuna aydınlıq gətirmək üçün nəqliyyat məsələləri üzrə mütəxəssis, hüquqşünas Ərşad Hüseynova müraciət etdik.
-Ərşad bəy, aprel 7-də Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı ilə birlikdə veloyürüş təşkil edəcək. Sizcə velosiped nəqliyyatına marağı artırmaq üçün bu cür tədbirlərin sadəcə hansısa əlamətdar günlərdə deyil, mütəmadi şəkildə keçirilməsi faydalı olmazmı?
-Təbii ki, bu cür tədbirlər mütəmadi şəkildə keçirilməlidir. “Velisoped idmanı” ifadəsindən “idman” sözünü çıxarmaq lazımdır. Cəmiyyət olaraq velosipedə idman aləti, yaxud uşaq oyuncağı kimi deyil, bir nəqliyyat vasitəsi kimi baxmalıyıq.
Azərbaycanda bu nəqliyyat növünü inkişaf etdirmək üçün kifayət qədər əlverişli şərait var. Avropa və Asiyanın elə ölkələri var ki, orada hava şəraiti ilin çox günlərində yağışlı-qarlı, yaxud dumanlı olur. Azərbaycanda isə iqlim velosiped nəqliyyatının inkişafı baxımından çox əlverişlidir. Biz hələ də velosipedə idman aləti, yaxud uşaq oyuncağı kimi baxırıq. Çox nadir hallarda çox az adam velosipedə real nəqliyyat vasitəsi kimi baxır. Evdən işə, yaxud işdən evə, və ya marketə, dükana velosipedlə gedir.
Bizim velosipedə olan yanaşmamız dəyişilməlidir. Bunun dəyişilməsi üçün isə ilk növbədə təbliğat olmalıdır.
-Velosipeddən istifadənin vətəndaşlar üçün hansı üstünlükləri var?
-Öncə anlamalıyıq ki, velosiped nəqliyyat vasitəsidir. Istər ekloji, istər maddi, istərsə də tibbi nöqteyi-nəzrdən əlverişli nəqliyyat vasitəsi olan velosiped həm də ucuzdur. Onun istismar xərci cüzidir. Sadəcə təkərini dəyişmək və ya bir-iki xırda detalına əl gəzdirməklə ondan uzun müddət istifadə etmək mümkündür.
Velosiped sağlamlıq baxımından da faydalı nəqliyyat vasitəsidir. Xüsusilə də oturaq həyat tərzi keçirən insanlar üçün bu nəqliyyat növü ikiqat faydalıdır.
-Velosipeddən istifadə edənlərin yol-nəqliyyat hadisələri ilə üzləşməsi riski nə dərəcədə yüksəkdir?
-Velosipeddən istifadə edən şəxsin ağır yol-nəqliyyat hadisəsi törətməsi ehtimalı olduqca azdır. Kimisə öldürmək, ağır xəsarət yetirmək, yaxud ciddi maddi ziyan vurmaq kimi risklər daha azdır. Doğrudur, velosipedlə olan nəqliyyat hadisələri də baş verir. Lakin avtomobillə müqayisədə velosipedlə bu cür qəzaların baş verməsi riski dəfələrlə azdır.
-Nəqliyyat vasitəsi kimi velosipeddən istifadə həm də ekologiyaya verilən töhfə hesab edilə bilərmi?
-Şübhəsiz. Velosipeddən istifadə etmək üçün hər hansı yanacaq növündən istifadəyə ehtiyac olmur. Yanacaqdan istifadə olunmadığı üçün də təbiətə, ətraf mühitə heç bir ziyan vurulmur. Velosipedin ətraf mühitə vura biləcəyi ziyan çox cüzidir. Bu da istifadəyə yararsız təkərlərin tullantısı ilə bağlıdır. Bu tullantıdan da ağılla istifadə edilsə, demək olar ki, bu nəqliyyat növünün təbiət üçün heç bir fəsadı olmur. Həm ətraf aləmə, həm cəmiyyətə, bütövlükdə planetimizə ziyan vurmamaq, təbiəti qorumaq baxımından velosipedin mühüm əhəmiyyəti var.
-Velosipedin nəqliyyat vasitəsi kimi gündəlik həyatımızda geniş şəkildə yer almasını təmin etmək üçün daha hansı addımlar atılmalıdır?
-Təbliğatla bərabər yollarımızda velosiped infrastrukturu yaradılmalıdır. Velosiped zolaqları salınmalı, velosiped duracaqları yaradılmalıdır. Imkan olan yerlərdə avtomobil yollarından kənarda ayrıca velosiped yolları təşkil olunmalıdır. Avropa şəhərlərində hər 100-200 metrdən bir velosipedin təkərinə hava vurmaq üçün yerlər var. Velosipedin ehtiyat hissələrinin, təmirinin və s. geniş təşkili həyata keçirilir. Avropanın bu təcrübəsindən ölkəmizin də faydalanmasına ehtiyac var. Bütün bunları edəcəyimiz təqdirdə, görəcəyik ki, bizdə də tədricən velosipedə maraq artır.
-İnsanlarımızın böyük əksəriyyəti velosipeddən nəqliyyat vasitəsi kimi istifadəyə maarq göstərmir. Sanki velosipedə bir növ qeyri-ciddi nəqliyyat vasitəsi kimi yanaşılır. Sizcə velıosipedə məlum yanaşmada psixolo amillərin rolu varmı? Vəziyyəti dəyişmək üçün psixologiyamızda da bəzi dəyişiklərin gerçəkləşməsinə ehtiyac varmı?
-Ortada təbii ki, psixoloji məsələ də var. Hərdən deyirlər ki, bizi avtomobildən velosipedə oturtmaq elə də asan məsələ deyil. Bu sözdə bir balaca həqiqət var. Lakin biz düşüncələrimizi dəyişməyə cəhd etsək görərik ki, vəziyyət müsbətə doğru dəyişilər. Bizdə bununla bağlı yaxşı nümunələr olsa, ictimai baxımdan nüfuzlu şəxslər bu nəqliyyat növündən istifadə etsə, o zaman vəziyyət daha tez dəyişə bilər. Avropada velosipedə maraq kifayət qədər böyükdür. Hətta millət vəkillərinin parlamentə velosipedlə gəlməsi müşahidə olunur. Nazir, nazir müavinlərinin, əyalət rəhbərlərinin də işə velosipedlə gedib-gəlməsi kimi hallar var. Bizdə də ictimai baxımdan nüfuzlu şəxslər bu nəqliyyat növünə maraq göstərsə, o zaman bizdə də vəziyyət müsbətə doğru dəyişə bilər.
Seymur ƏLİYEV
